II. cy gç lín, gç d¸n l¹ng Cy mì

Tµi liÖu tham kh¶o

1. 
   Lª Méng Ch©n, 1967: C©y rõng ViÖt Nam. NXB Gi¸o Dôc, 1967.
   
2. 
   Kü thuËt trång mét sè loµi c©y rõng. NXB N«ng nghiÖp 1994.
   
3. 
   §inh V¨n §Ô, Vò Ngäc Sinh, 2000. C©y sa méc dÇu trªn nói Pï Ho¹t. T¹p chÝ L©m nghiÖp sè 7/2000.
   
4. 
   Sè liÖu thèng kª rõng ViÖt Nam 1999.
   
5. 
   Vò TiÕn Hinh, 2001: LËp biÓu sinh tr­ëng vµ s¶n l­îng cho 3 loµi c©y: sa méc, th«ng ®u«i ngùa, mì. B¸o c¸o Khoa häc, tr­êng §¹i häc L©m nghiÖp. 2001.
   

Tªn khoa häc: Machilus odoratissima Ness

Hä: Long N·o - Lauraceae

1. M« t¶ thùc vËt

C©y gç cao tíi 25m, ®­êng kÝnh ngùc cã thÓ ®¹t tíi 60cm. Th©n trßn th¼ng, kh«ng cã b¹nh vÌ, ph©n cµnh cao.

L¸ ®¬n mäc c¸ch, h×nh trøng ng­îc dµi 13- 15cm, réng tõ 4- 6cm, phiÕn l¸ dµy, mÆt trªn mµu xanh l¸ c©y thÉm, mÆt d­íi mµu nh¹t h¬n, cã phñ l«ng nhá.

Hoa tù h×nh viªn chïy mäc ë n¸ch l¸, ®Çu cµnh. Hoa l­ìng tÝnh mµu vµng, bao hoa cã 6 thïy, bÇu h¹ h×nh trøng, 9 nhÞ.

H×nh cÇu, ®­êng kÝnh 0,8- 1,2cm, mçi qu¶ mét h¹t.

Mïa hoa: Th¸ng 4- 5, mïa qu¶ th¸ng 9- 11.

Kh¸o vµng thuéc loµi cã biªn ®é sinh th¸i réng, cã thÓ thÊy chóng kh¾p n¬i trong rõng nguyªn sinh vµ rõng thø sinh l¸ réng th­êng xanh ë ViÖt Nam.

• 
  §iÒu kiÖn khÝ hËu
  

+ NhiÖt ®é b×nh qu©n n¨m: tõ 23 - 27⁰C.

• 
  §iÒu kiÖn thæ nh­ìng
  

• 
  QuÇn x· thùc vËt
  

• 
  Vïng ph©n bè
  

Gç cã gi¸c lâi ph©n biÖt, gi¸c cã mÇu vµng nh¹t, lâi cã mÇu vµng, cã mïi th¬m. Vßng sinh tr­ëng râ, th­êng réng 3-5mm. M¹ch ®¬n vµ m¹ch kÐp ng¾n, Ýt khi gÆp m¹ch kÐp dµi, th­êng cã xu h­íng tËp hîp thµnh hµng lÖch vµ c¶i biÕn ph­¬ng h­íng mét v¹ch cã qui t¾c theo kiÓu h×nh ch÷ Z, sè l­îng m¹ch trªn 1mm2 trung b×nh, ®­êng kÝnh m¹ch trung b×nh, trong m¹ch th­êng cã thÓ nót. Tia gç nhá vµ hÑp. M« mÒm dÝnh m¹ch kh«ng ®Òu. Sîi gç dµi trung b×nh 1,1mm, cã nhiÒu v¸ch ngang. Cã tÕ bµo tiÕt tinh dÇu. Gç cøng trung b×nh vµ nÆng trung b×nh, khèi l­îng thÓ tÝch gç kh« 709kg/m3. HÖ sè co rót thÓ tÝch 0,64. §iÓm b·o hoµ thí gç 21%. Giíi h¹n bÒn khi nÐn däc thí 586kg/cm2, uèn tÜnh 1292kg/cm2. Søc chèng t¸ch14kg/cm. HÖ sè uèn va ®Ëp 0,82. Gç kh¸o vµng cã kh¶ n¨ng dïng trong nh÷ng kÕt cÊu chÞu lùc trung b×nh, chñ yÕu trong x©y dùng vµ giao th«ng vËn t¶i, cã thÓ dïng trong kÕt cÊu chÞu lùc cña ®å méc th«ng dông còng nh­ c«ng nghÖ gç bãc, d¸n l¹ng. Vá kh¸o vµng ®­îc dïng lµm thuèc ch÷a báng.

• 
  NhËn xÐt chung
  

KÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh t¹i mét sè vïng sinh th¸i

• 
  Gièng
  

• 
  LËp ®Þa trång
  

• 
  Kü thuËt trång
  

• 
  Ch¨m sãc b¶o vÖ
  

- N¨m thø 1- 3: C«ng viÖc chñ yÕu lµ trång dÆm, lµm cá, vun gèc, ph¸t luçng (tiÕn hµnh 2 lÇn trong n¨m: tr­íc vµ cuèi mïa m­a).

- N¨m thø 4- 5: Më t¸n, tØa chåi, t¹o h×nh th©n, chÆt c©y cong queo s©u bÖnh.

- N¨m thø 6- 7: TØa th­a, t¹o kh«ng gian dinh d­ìng thÝch hîp cho c©y trång.

§èi víi ph­¬ng thøc lµm giµu rõng th× giai ®o¹n nµy ph¶i tiÕn hµnh xãa bá ranh giíi c¸c r¹ch ®Ó t¹o thµnh mét tæng thÓ quÇn thô hçn loµi gi÷a c©y trång vµ c©y t¸i sinh tù nhiªn trong rõng.

Tµi liÖu tham kh¶o

1. 
   NguyÔn S¬n Tïng 1984. H­íng dÉn kü thuËt trång kh¸o vµng. ViÖn KHLN ViÖt Nam.
   
2. 
   Vô KHCN- Bé L©m NghiÖp 1994. Kü thuËt trång mét sè loµi c©y rõng. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.
   
3. 
   ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch rõng 1968. C©y gç rõng ViÖt Nam. NXB N«ng nghiÖp.
   

Tªn khoa häc: Lithocarpus ducampii A.Camus hoÆc Pasania ducampii

Hä: DÎ - Fagaceae

1. M« t¶ thùc vËt

C©y gç lín cao tíi 30m, t¸n réng 8 – 10m, ®­êng kÝnh ngang ngùc cã thÓ ®¹t tíi 1m, th©n th¼ng, trßn ph©n cµnh cao, gèc cã b¹nh vÌ. Vá n©u x¸m nøt däc s©u, biÓu b× bong tõng m¶ng lín, tñy tuyÕn næi râ trªn th©n gç. L¸ ®¬n mäc c¸ch cã l¸ kÌm, l¸ h×nh ngän gi¸o dµi 10- 12cm, réng 4- 5cm, phiÕn l¸ dµy, cøng mÆt trªn mµu xanh thÉm, mÆt d­íi ¸nh b¹c cã l«ng mÞn, kh«ng cã r¨ng c­a. Hoa tù b«ng ®u«i sãc ®¬n tÝnh cïng gèc mäc ë n¸ch l¸ ®Çu cµnh. Hoa tù c¸i mäc thµnh côm, mçi côm cã 2- 5 hoa nhá. Qu¶ h×nh cÇu mÇu xanh nh¹t ®­êng kÝnh 1- 1,3cm ®Ýnh xung quang mét cuèng dµi, to t¹o thµnh tõng chïm qu¶ dµi 10- 12cm. Mïa hoa: Th¸ng 5- 7, mïa qu¶ th¸ng 9- 11.

DÎ ®á lµ loµi cã biªn ®é sinh th¸i réng, cã thÓ thÊy chóng ph©n bè ë kh¾p mäi n¬i trong rõng nguyªn sinh vµ rõng thø sinh l¸ rËm ë ViÖt Nam.

• 
  §iÒu kiÖn khÝ hËu: + L­îng m­a b×nh qu©n n¨m: Tõ 1500- 2500mm.
  

• 
  §iÒu kiÖn thæ nh­ìng: ThÝch hîp víi ®Êt feralÝt vµng ®á hoÆc ®á vµng ph¸t triÓn trªn ®¸ m¸c ma a xÝt hoÆc trªn sa phiÕn th¹ch. §Êt cã hµm l­îng mïn tõ nghÌo ®Õn trung b×nh (1,5%- 3%), pH_H20 tõ 4,5- 6,5.
  
• 
  QuÇn x· thùc vËt
  

• 
  Vïng ph©n bè: Trªn thÕ giíi: DÎ ®á ph©n bè ë 3 n­íc §«ng D­¬ng: ViÖt Nam, Lµo, C¨mpuchia vµ nam Trung Quèc. ë ViÖt Nam: DÎ ®á ph©n bè nhiÒu ë B¾c Th¸i, Hµ B¾c (cò), L¹ng S¬n, VÜnh Phó (cò) (®é cao t­¬ng ®èi tõ 200- 500m) vµ mét sè vïng phÝa Nam nh­ Kon Hµ Nõng (Gia Lai), C¸t Tiªn (§ång Nai).
  

Gç dÎ ®á mµu hång, cøng vµ chÞu lùc tèt. Tr­íc ®©y ®­îc dïng lµm thoi dÖt hoÆc lµm vËt liÖu x©y dùng, ®ãng ®å gia dông. Gç dÎ ®á cßn ®­îc dïng chèng ®ì hÇm lß vµ lµm tµ vÑt. Vßng sinh tr­ëng kh«ng râ, th­êng réng kho¶ng 3-6mm. M¹ch ®¬n ph©n t¸n thµnh côm vµ hµng lÖch theo h­íng xuyªn t©m, ®­êng kÝnh m¹ch cã hai lo¹i kÝch th­íc lín vµ nhá kh¸c biÖt, trong m¹ch thêng cã thÓ nót. Tia gç cã hai lo¹i kÝch th­íc lín vµ nhá kh¸c biÖt, lo¹i tia lín réng h¬n ®­¬ng kÝnh m¹ch gç, lo¹i tia nhá khã thÊy b»ng m¾t th­êng. M« mÒm ph©n t¸n vµ tô hîp thµnh nh÷ng gi¶i hÑp ng¾n vµ l­în sãng theo h­íng tiÕp tuyÕn, cã m« mÒm dÝnh m¹ch kh«ng ®Òu. S¬i gç d¹ng qu¶n bµo, cã v¸ch dµy trung b×nh. Gç cøng vµ nÆng, khèi l­îng thÓ tÝch gç kh« 840kg/m3. HÖ sè co rót thÓ tÝch 0,58. Giíi h¹n bÒn khi nÐn däc thí 610kg/cm2, uèn tÜnh 1280kg/cm2. Søc chèng t¸ch 19,2kg/cm. HÖ sè uèn va ®Ëp 0,75. Gç DÎ ®á cã kh¶ n¨ng dïng trong nh÷ng kÕt cÊu chÞu lùc, chñ yÕó lµ trong x©y dùng giao th«ng vËn t¶i vµ ®å méc.

• 
  NhËn xÐt chung
  

• 
  Gièng
  

• 
  LËp ®Þa trång
  

• 
  Kü thuËt trång
  

- T¹o c©y con: H¹t ®­îc gieo trªn luèng tr­íc khi cÊy vµo bÇu P.E (15- 20cm). C©y con ®­îc nu«i trong v­ên ­¬m tõ 8 - 12 th¸ng tuæi. Khi xuÊt v­ên c©y con ph¶i ®¹t chiÒu cao tèi thiÓu 0,6m ®èi víi c¶ 2 vô trång chÝnh: Vô Xu©n (th¸ng 1- 3), vô Thu (th¸ng 9- 10). CÇn ph¶i më dÇn dµn che vµ gi¶m l­îng n­íc t­íi tr­íc khi ®em c©y con lªn rõng trång.

- Ph­¬ng thøc trång: DÎ ®á cã thÓ trång b»ng rÔ trÇn, b»ng bÇu theo ph­¬ng thøc lµm giµu rõng hoÆc c¶i t¹o rõng theo b¨ng (réng 15- 30m), mËt ®é ban ®Çu kho¶ng 500- 600c©y/ha, sau tØa th­a chØ nªn ®Ó l¹i mËt ®é cuèi cïng tõ 150- 200 c©y/ha.

• 
  Ch¨m sãc, b¶o vÖ
  

- N¨m thø 1- 3: C«ng viÖc chñ yÕu lµ trång dÆm, lµm cá, vun gèc, ph¸t luçng d©y leo (tiÕn hµnh 2 lÇn trong n¨m tr­íc vµ cuèi mïa m­a).

- N¨m thø 4- 5: Më t¸n, tØa chåi t¹o h×nh th©n, chÆt c©y cong queo s©u bÖnh.

- N¨m thø 6- 7: TØa th­a, t¹o kh«ng gian dinh d­ìng thÝch hîp cho c©y trång.

- §èi víi ph­¬ng thøc lµm giµu rõng th× giai ®o¹n nµy ph¶i tiÕn hµnh xãa bá ranh giíi c¸c r¹ch t¹o thµnh mét tæng thÓ quÇn thô hçn giao gi÷a c©y trång vµ c©y t¸i sinh tù nhiªn trong rõng.

Tµi liÖu tham kh¶o

1. 
   NguyÔn S¬n Tïng 1984. H­íng dÉn kü thuËt trång c©y dÎ ®á. ViÖn L©m nghiÖp.
   
2. 
   Vô KHCN- Bé L©m NghiÖp 1994. Kü thuËt trång mét sè loµi c©y rõng. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.
   
3. 
   ViÖn §iÒu Tra Quy Ho¹ch rõng 1986. C©y gç rõng ViÖt Nam. NXB N«ng nghiÖp.
   
4. 
   TrÇn Ngò Ph­¬ng 1968. B­íc ®Çu nghiªn cøu rõng miÒn B¾c ViÖt Nam. NXB Khoa häc kü thuËt.
   

Tªn khoa häc : Cinnamomum obtusifolium A. Chev. (Cinamomum bejolghota (Buch-Hamex Nees) Sweet)

Hä Re : Lauraceae.

1. M« t¶ h×nh th¸i

Re gõng lµ loµi gç lín, chiÒu cao cã thÓ ®¹t tíi 30m, ®­êng kÝnh ngang ngùc ®¹t tíi 60 -70 cm. Vá mµu x¸m b¹c, nh½n, cã mïi th¬m nhÑ. Cµnh nh¸nh khi non cã mµu xanh ®Ëm.

L¸ ®¬n mäc c¸ch, cã 3 g©n gèc næi râ, mÆt trªn nh½n, mÆt d­íi xanh bãng, cã mïi th¬m nhÑ. ChiÒu dµi l¸ 8 -10 cm, chiÒu réng 4 -6 cm.

Hoa tù mäc ®Çu cµnh. Bao hoa cã 6 m¶nh, thu«n, cã l«ng ë 2 mÆt. NhÞ xÕp lµm 3 vßng, 3 nhÞ tho¸i hãa, bao phÊn 4 «. Nhôy cã bÇu h×nh trøng nh½n, vßi dµi b»ng bÇu, nóm lín.

Qu¶ h×nh trøng, khi non cã mµu xanh, lóc chÝn chuyÓn mµu xanh ®en, thÞt qu¶ mµu tÝm nh¹t, mçi qu¶ cã 1 h¹t, vá h¹t mµu n©u nh¹t.

2. §Æc ®iÓm sinh th¸i

Re gõng ph©n bè réng trªn nhiÒu vïng sinh th¸i, nh­ng gÆp nhiÒu ë nh÷ng vïng cã ®é cao tõ 200 m trë lªn. Th­êng gÆp re gõng trong c¸c rõng thø sinh ë c¸c tØnh: Cao B»ng, L¹ng S¬n, Phó Thä, Hßa B×nh, Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, Yªn B¸i, NghÖ An, Hµ TÜnh,... Gia Lai, Kon Tum, §¾k L¾k. HiÖn nay re gõng ®­îc g©y trång ®Ó lÊy gç trong c¸c v­ên rõng ë Phó Thä, Hµ Giang, Hßa B×nh, Tuyªn Quang...

Re gõng cã mïa ra hoa th¸ng 3 - 5, qu¶ chÝn th¸ng 2-3. C©y th­êng xanh quanh n¨m.

Re gõng thÝch hîp khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm m­a mïa, ph©n bè réng trªn nhiÒu vïng sinh th¸i cã l­îng m­a tõ 800-2500 mm/n¨m, nhiÖt ®é b×nh qu©n n¨m 20-22⁰C, ®é cao tõ 50 - 1500 m trªn mÆt biÓn. Khi c©y cßn nhá ­a bãng nhÑ, lín lªn ­a s¸ng. Tèc ®é t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi nhanh, b×nh qu©n n¨m ®¹t 1 cm vÒ ®­êng kÝnh vµ 0,8 -1m vÒ chiÒu cao.

C©y sèng ®­îc trªn nhiÒu lo¹i ®Êt, trªn ®Êt tèt sinh tr­ëng nhanh h¬n. Sinh tr­ëng tèt trªn ®Êt n©u ®á trªn bazan; ®Êt n©u vµng trªn bazan; ®Êt ®á vµng trªn ®¸ sÐt vµ ®¸ biÕn chÊt; ®Êt vµng ®á trªn ®¸ m¸c ma axit. Re gõng cã thÓ chÞu ®­îc n¬i cã tÇng ®Êt n«ng máng, ®Êt xÊu, ngay c¶ nh÷ng vïng cã tÇng kÕt cøng.

Re gõng sèng hçn loµi víi nhiÒu loµi c©y kh¸c nh­ giæi, kh¸o, géi, ng¸t, t¸u. Cã khi mäc thµnh tõng ®¸m 5 -7 c©y trong rõng thø sinh. Chóng th­êng cã tû lÖ tæ thµnh cao trong mét vµi lo¹i h×nh rõng. Re gõng th­êng chiÕm tÇng cao cña rõng.

Re gõng t¸i sinh tù nhiªn kh¸ m¹nh d­íi rõng cã c©y mÑ. C©y con cã ®ñ c¸c cÊp chiÒu cao. Nh÷ng n¬i cã c©y mÑ, c©y con t¸i sinh cã tõ 1500-2300 c©y/ha (H­¬ng S¬n- Hµ TÜnh; Kbang- Gia Lai).

Re gõng lµ loµi c©y gç lín, gç mÒm, mµu s¸ng hång nh¹t, tû träng 0,42- 0,47. Gç Ýt bÞ cong vªnh, nøt nÎ, mèi mät. Gç dïng ®Ó xÎ v¸n ®ãng ®å, lµm nhµ. RÔ cã nhiÒu tinh dÇu. Gç rÊt ®­îc nh©n d©n ­a chuéng. C©y mäc ®­îc trªn ®Êt xÊu, t¸n xanh quanh n¨m, bé rÔ cäc ph¸t triÓn, cã thÓ trång rõng phßng hé, lµ nguån cung cÊp gç tèt cho vïng trung du. Gç cã gi¸c vµ lâi khã ph©n biÖt vÒ mµu s¾c. Gi¸c mµu vµng nh¹t, lâi mµu vµng da cam, cã mïi th¬m, vßng sinh tr­ëng râ, th­êng réng 4-6mm. M¹ch ®¬n vµ kÐp ng¾n ph©n t¸n, th­êng cã xu h­íng tËp trung thµnh hµng lÖch, c¶i biÕn ph­¬ng h­íng mét c¸ch cã quy t¾c, còng cã khi theo h×nh l­în sãng, sè l­îng m¹ch trªn 1mm² trung b×nh. Tia gç nhá vµ hÑp. M« mÒm dÝnh m¹ch kh«ng ®Òu. Sîi gç dµi trung b×nh 1mm. Cã tÕ bµo tiÕt tinh dÇu ë tia gç vµ m« mÒm. Gç cøng, trung b×nh vµ nÆng trung b×nh. Khèi l­îng thÓ tÝch gç kh« kg/m³. HÖ sè co rót thÓ tÝch 0,5. Giíi h¹n bÒn khi nÐn däc thí 537kg/cm², uèn tÜnh 1024kg/cm², søc chèng t¸ch 12kg/cm. Gç re gõng cã ®ñ nh÷ng tiªu chuÈn tháa m·n víi yªu cÇu cña gç nguyªn liÖu dïng cho c«ng nghiÖp gç bãc, thÝch hîp víi viÖc sö dông gç ®Ó s¶n xuÊt ®å méc.

C©y re gõng ®­îc nghiªn cøu thÝ nghiÖm g©y trång vµ mét sè c¬ së s¶n xuÊt trång thö nghiÖm , song ch­a cã h­íng dÉn, quy tr×nh kü thuËt g©y trång rõng re gõng. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, chóng t«i ®óc kÕt nh÷ng nÐt chÝnh vÒ kü thuËt g©y trång rõng re gõng.