İHTİsas eğİTİm merkezi MÜDÜRLÜĞÜ İnsanlar arasi iLİŞKİleri Ön plana çikaran hadisler biTİrme tezi Hazırlayan Dursun boz trabzon–2006
|
|  Yüklə 352 Kb.
|
9-CİMRİLİK YAPMAKCimrilik; kişinin sahip olduğu nimetleri yerli yerinde harcamamasıdır.48 Zengin olduğu halde mal tutkusuyla servetini Allah yolunda sarf etmemek, âlim olduğu halde tembelliği sebebiyle eser vermemek veya insanlara nasihatte bulunmamak bir cimriliktir. 49Cimriliğin çok kötü bir tutum ve haram bir davranış olduğunu ifade eden birçok ayet ve hadis vardır. Bir Ayeti Kerimede şöyle buyrulmaktadır; “Ne elini boynuna bağlayıp cimri kesil, ne de elini büsbütün açıp tutumsuz ol, yoksa pişman olur açıkta kalırsın”. 50 Ailesi, eşi, dostu ve tüm çevresiyle en iyi ilişkiyi kurup adeta tek vücut olmayı gaye eden bir müslümanın cimri olması düşünülemez. Çünkü cimrilik bu gayenin en büyük engellerindendir. Cimri olan kimse ikramda bulunmaz, hediye takdim etmez, kimseyi davet etmediği gibi birçok davet ve ziyarete de katılmaz. Böyle davranan birisinin çok güzel sosyal ilişkilerinin olması mümkün olmaz. Samimi bir diyalog ve sağlam bir ilişkinin bulunabilmesi için bazı değerleri paylaşmak bazı şeylerden de fedakârlık etmek gerekir.
“İki haslet vardır ki bunlar müminde bulunmazlar. Cimrilik ve kötü ahlak.”51 اتقوا الظلم فا ن الظلم ظلمات يوم القيامة ، وتقوا الشح فا ن الشح اهلك من كان قبلكم ، حملهم على ان سفكوا دما ئهم، واستحلوا محا رمهم. “Zulüm yapmaktan sakının. Çünkü zulüm kıyamet gününde zalime zifiri karanlık olacaktır. Cimrilikten de sakının. Zira cimrilik sizden önce yaşayan insanları, birbirini boğazlamaya ve dokunulmaz haklarını çiğnemeye götürmek suretiyle perişan etmiştir.”52 اللهم انى اعوذ بك من البخل، واعوذ بك من الجبن ، و اعوذ بك من ان اردى الى ارذل العمر، واعوذ بك من فتنة الدنيا ، واعوذ بك من عذاب القبر “Ey Allah’ım! Cimrilikten, korkaklıktan, ömrün zelil dönemine ulaştırılmaktan, dünyanın fitnesinden ve kabir azabından sana sığınırım.”53 ان الله يحب ان يرى اثر نعمته على عبده “Allah kulunun üzerinde nimetinin eserini görmeyi sever.” 10-HASET ETMEKHaset kelimesi çekememezlik, başkasında olan sağlık, zenginlik ve benzer nimetlerden dolayı rahatsız olarak kişiden o nimetlerinin gitmesini istemek ve kıskanmak manasına gelir.54 Haset kalpte bulunan ve insanı kötülüklere sürükleyebilen en büyük gayri ahlaki özelliklerden bir tanesidir. Hasetçilik öncelikle insanın kendi iç dünyasında huzursuz olmasına, çevresindekilerle her zaman problemler yaşamasına ve Allah katında da günahkâr olmasına sebebiyet veren çok çirkin bir davranıştır. Hasetçi olan bir insan enerjisinin büyük bir bölümünü, kendisi ve başkaları arasında gereksiz mukayeselere harcar. Buda diğer insanlara karşı nefret duymasına, onlarla olan dostluğunun ve iletişiminin kopmasına vesile olur. Haset bir an önce tedavi edilmezse zamanla kişinin inancını da tehlikeye sokabilir. Çünkü hasetçi sürekli başkalarının gıybet ve dedikodularını yapar. Bu kötü hasletlerin bir araya gelmesiyle insan her geçen gün günahlar deryasında battıkça batar. Allah’u Teala Ayeti Kerimede birbirine karşı farklı özelliklerin temenni edilmemesine dikkat çekmektedir “Allah’ın sizi birbirinden üstün kıldığı şeyleri arzu etmeyin. Erkeklere çalıştıklarından bir pay vardır, kadınlara da çalıştıklarından bir pay vardır. Allah’tan bolluk dileyin. Doğrusu Allah her şeyi bilmektedir.” 55 Haset bütün iyilikleri yok ettiği gibi sosyal ilişkileri de yok eder. Çevresiyle barışık olarak yaşamak isteyen bir insan, ateşten kaçtığı gibi hasetlikten de kaçması gerekir.
“Alllah’a yemin olsun ki ben sizin için benden sonra şirk koşmanızdan değil de dünyevi çıkarlar için rekabete girmenizden korkuyorum.”56 لا حسد الا ف اثنين : رجل اتاه الله القرا ن فهو يقوم به اناء الليل وانا ء النهار ، و رجل اتاه الله مالا فهو ينفقه انا ءالليل و انا ء النهار “Sadece şu iki kimseye gıpta edilir: Bir Allah’ın kendisine Kur’an verdiği ve gece gündüz onunla meşgul olan kimse, diğeri Allah’ın kendisine mal verdiği ve bu malı gece gündüz O’nun yolunda harcayan kimse”57 انظروا الى من هو اسفل منكم ، ولا تنظروا الى من هو فوقكم، فهو ا جدر الا تزدروا نعمة الله عليكم “Hayat şartları sizinkinden daha aşağı olanı bakınız; sizden daha iyi olanlara bakmayınız. Bu, Allah’ın üzerinizdeki nimetini hor görmemenize daha uygun bir davranıştır.”58 الحسد ياْ كل الحسنات كما تاْ كل النار الحطب، و الصدقة تطفئ الخطيئة كما يطفىؤ الماء النار، والصلاة نور الؤمن والصيام جنة Haset, ateşin odunu yediği gibi iyilikleri yer. Sadaka da, suyun ateşi söndürdüğü gibi kötülükleri siler.”59 SONUÇİslam dininin fert ve toplum hayatına bütüncül yaklaştığı, insanın dünyada huzur, güven ve mutluluk içinde yaşaması, ahiret hayatında da bu hayat çizgisini koruyabilmesi için hayatın her alanına ölçüler getirdiği ve bu hedeflere insanı yönlendirdiği bilinen bir gerçektir. İman dinin özü, ibadetler dindarlığın adeta simgesi olmakla birlikte Müslümanlığın bunlardan ibaret olmadığı açıktır. Her ne kadar halk arsında ibadetlerin şekil kısmı dinin ve dindarlığın özü olarak algılanmakta ise de bunun yanlış ve yanıltıcı olduğu bir gerçektir. Şekil kolay fakat şeklin arkasında yatan manayı kavramak ve yaşamak zor olandır. Belli davranışları dindarlık adına da olsa yapmak kolay fakat bu davranış biçimlerinin götürmek istediği hedefe ulaşmak zor ve esas olandır. En yakınlardan başlanarak, birlikte yaşanılan insanların hepsine karşı görevlerin yerine getirilmesi ve hiçbir surette başkalarının rahatsız edilmemesi dinimizin en önemli tavsiyelerindendir. Aynı şekilde üzerinde yaşanılan ve insanlar başta olmak üzere sayısız canlılarla ortak kullanılan tabiatın; başkalarının da hakkı olduğu düşünülerek şahsi çıkarlar için tahrip edilmemesi ve doğal dengenin bozulmaması da dinimizin taleplerindendir. Kendisine yeterince saygısı olmayıp, hem yaratıcı hem de insanlık nezrinde konumunu bilmeyen kişiden başkalarına faydanın beklenmesi mümkün değildir. İnsan ilişkilerinde müspet gelişme, öncelikle bireylerin başkalarına karşı niyet ve davranışlarını olumlu bir hale getirmeleriyle başlar.
KAYNAKÇAAhmet b. Hanbel (ö 241/ 855) el-Müsned 6 c.İstanbul Çağrı yay 1992 BUHARİ, Muhammed b. İsmail, ( ö 256/ 861) el-Camiu’s-Sahih 8 c. İstanbul çağrı yay. 1992 DAVUDOĞLU, Ahmet, Sahihi Müslim Tercemesi ve Şerhi Sönmez neşriyat İstanbul 1980 EBU DAVUD, Süleyman b Eş’as es-Sicistani (ö275/888) es-Sünen 5 c. İstanbul Çağrı yay 1992 HALİT, Abdul Kadir Adab’ı Mmuaşerat Umut Matbaacılık İstanbul 2005 HATİPOĞLU, Haydar, Süneni İbni Mace Terceme ve şerhi Kahraman neşriyat İstanbul KARAMAN, Hayrettin, Günlük Hayatımızda Helaller ve Haramlar Nesil Yayınları Bayrak matbaacılık İstanbul 1991 Kur’an’ı Kerim ve açıklamalı meali T.D.V.Y 5. bas. Ocak 1998 MÜSLİM, Müslim b Haccac el-Kuşeyri /ö 261/ 874) el Camu’s-Sahih 3 c. İstanbul çağrı yay. 1992. NESAİ, Ahmet b Şuayp (ö 303/ 915) es-Sünen 8 c. İstanbul Çağrı yay. 1992 İMAM NEVEVİ, Riyazüs’salhin Peygamberimizden Hayat Ölçüleri Tercüme ve Şerhi İstanbul Erkam yayınevi 2005 NİSAYBURİ, Ebu’l-Hüseyin Mülimu’bnu’l-Haccac el-Kuşeyri ( 206/ 261) Sahihi Müslim ve Tercümesi mütercim Mehmet Sofuoğlu Ahmet Sait matbaası İstanbul 1970 Şamil islam ansiklopedisi. İstanbul. Şamil Yayınevi TİRMİZİ, Muhammed b. İsa ( ö 279/ 892) el-Cami’us-Sahih 5 c. İstanbul Çağrı yay. 1992 Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük 8.Basım Ankara Türk Tarih Kurumu. 1998 YAZIR, Elmalılı Muhammed Hamdi (ö 1942) Hak Dini Kuran Dili 10 c. Azim Dağıtım İstanbul 1992 YENİEL, Necati, Kayapınar Hüseyin Süneni Ebu Davud Terceme ve Şerhi Şamil Yayıncılık İstanbul 2003 ZEBİDİ, Zeynud-din Ahmed b. Ahmed b. Abdillatif (ö 863/ 1487) Sahihi Buhari Muhtasarı Tecrid-i sarih Tercemesi Mütercim ve şarih Ahmet Naim D.İ.B.Yay. Ankara 1991 ZEYDAN, Abdülkerim el- veciz fi usul-ul fıkh 1. bas Beyrut 2003 ZUHAYLİ, Vehbe İslam Fıkıh Ansiklopedisi 2. bas. Risale İstanbul 1992 1. İsmail PARLATIR, Nevzat GÖZAYDIN, Hamza ZÜLFİKAR. Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük 8.Basım Ankara Türk Tarih Kurumu. 1998. S.1098 2 Şamil islam ansiklopedisi. İstanbul. Şamil Yayınevi C:4.s 107 3 Mü’minun 23\ 12-15 4 Ahzap 33/ 72 5 Zariyat 51/ 56 6 Yeni rehber ansiklopedisi c:10 s 108 7 Y.R A C:10 S. 108 8 Ahzap 33/ 72, Zariyat 51/ 56 9 Buhari Savm 50 10 Müslim İmare 20 11 Buhari Şirket 6 12 Nahl 16/ 90 13 Lokman 31/ 17 14 Şura 42/ 39 15 İsra 17 /28 16 Şura 42/43 17 Furkan 25/ 63 18 Nur 24/27 19 Buhari Edep 102 20 Buhari Savm 8 21 Buhari İman 7 22 Buhari İman 7 23 Buhari İman 4 24 Buhariİman 43 25 Müslim İman 95 26 Buhari Edep 83 27Buhari, Cenaiz 85 28 Buhari, İman 20 29 Buhari, Cihad 128 30 Buhari, Edep 33 31 Buhari İman 20 1 Abdülkerim Zeydan Veciz 1.bs .Beyrut 2003 s.379 2 Yunus 10 / 99 3 Ebu Davud Edep 35 4 Buhari Diyet 2 5 Buhari Diyet 31 6 Buhari Diyat 2 7 Tirmizi Kıyamet 55 8 Müslim Musakat 30 9 Buhari İman 4 10 Buhari İman 7 11 Buhar İman 164 12 Buhari Edep 27 13 Mülim İman 73 14 Tirmizi Bir 41 15 Müslim Bir 58 16 İmam Nevevi Riyazüs’salhin Peygamberimizden Hayat Ölçüleri Tercüme ve Şerhi İstanbul 2005 Erkam yayınevi C:4 s.415 17 Müslim İman 93 18 Ebu Davud Edep 12 19 Buhari Edep 27 20 Tirmizi Bir 15 21 Tirmizi Bir 75 22 Furkan 25/63 23 İsra 17 / 37 24 Müslim Cennet 64 25 İbni mace Zühd 3 26 İbni Mace Edep 9 27 Müslim Bir 77 28 Müslim Bir 78 29 Buhari Cihad 128 30 İmam Nevevi a.g e C:2 s.65 31 Ali İmran 3 /104 32 Ali İmran 3 / 110 33 A’raf 7/199 34 İmam Nevevi a.g.e C:2, s 65 35 Müslim İman 78 36 Tirmizi Fiten 9 37 Buhari İman 17 38 Ali İmran 3/134 39 Buhari Edep 68 40 Buhari Edep 76 41 Buhari Hibe 28 42 Buhari Sulh 2 43 Ebu Davud 50 44 Müslim Bir 101 45 Buhari Cenaiz 2 46 Buhari Cenaiz 2 47 Buhari Nikah 73 48 Buhari Nikah 71 49 Buhari Cenaiz 2 50 Buhari Maraz 4 51 Prof. Vehbe Zuhayli İslam Fıkıh Ansiklopedisi 2. bas. 1992 İstanbul Risale C: 4 sa,379 52 Nisa 24/ 61 53 Nisa 4/86 54 İmam Nevevi age. C:4 s. 407 55 İmam Nevevi age. C: s. 408 56 Müslim İman 63 57 Buhari İstizan 4 58 Ebu Davud Edep 133 59 Ebu davud Edep 139 60 Abdul Kadir Halit Adab’ı Muaşerat Umut Matbaacılık İstanbul 2005 s. 74 61 Abdul Kadir Halit a.g.e 62 Ebu Davud Edep 142 63 Malik Hüsnül Hulk 16 64 Tirmizi İstizan 31 65 Abdul Kadir Halit age. S.55 66 Buhari Zekat 1 67 Halit age.s 56 68 Nisa 4 /1 69 Buhari Edep 12 70 Müslim Bir 19 71 Buhari Edep 15 72 Müslim Bir 17 73 İsra 17 /29 74 Tirmizi Bir 60 75 Buhari Itk 20 76 T.D.K. Türkçe Sözlük s.1350 77 Nisa 4 / 36 78 Tirmizi Bir 28 79 Müslim İman 73 80 Buhari Edep 28 81 Buhari Edep 28 82 Maide 5 / 55-56 83 Müsli Bir 65 84 Müslim Bir 66 85 Buhari Mezalim 4 86 İimam Nevevi a g e C: 1 s. 206 87 Buhari Edep 102 88 Buhari Tevhid 3 89 Ebu Davud Edep 3 90 Müslim Taharet 1 91 Furkan 25/ 27-29 92 Ebu Davud Edep 16 93 T.D.K Türkçe Sözlük S 2068 94 Müslim Bir 125 95 Ebu Davud Edep 85 96 Tirmizi fiten 5 97 Tirmizi Bir 58 98 Tirmizi Bir 57 1 T.D.K. Türkçe sözkük s. 2372 2 İmam Nevevi age C: 6 s 516 4 Buhari Edep 28 5 Buhari Şahadet 10 6 Buhari İman 24 7 Buhari Edeb 69 8 Ebu Davud Edeb 79 9 Ebu Davud Edeb 80 10 Buhari Edeb 78 11 Ebu Davud Edeb 37 12 Ebu Davud Edeb 49 13 Tirmizi Kıyamet 53 14 Müslim Bir 41 15 Ebu Davud Edeb 38 16 Cürcani a.g.e. s. 167 17 Hucurat 49 / 12 18 Süneni Ebu Davud Terc . ve şerh c.16 s.83 19 Müslim Bir 70 20 Ebu Davud Edeb 35 21 Ebu Davud Edeb 35 22 Ebu Davud Edeb 35 23 T.D.K. Türçe Sözlük s. 1321 24 İsra 17 / 37 25 Müslim İman 148 26 Buhari Edeb 61 27 Tirmizi Bir 61 28 İmam Nevevi a.g.e. C: 6 s. 77 29 Mücadele 58 /9 30 Müslim İman 168 31 Müslim Zühd 65 32 Buhari Vudu 55 33 İmam Nevevi a.g.e. C: 6 s. 569 34 Hucurat 49 /12 35 Buhari Edeb 57 36 Günlük Hayatımızda Helaller ve Haramlar Hayrettin Karaman Nesil Yayınları Bayrak matbaacılık İstanbul 1991 s. 172 37 Hayrettin karaman a.g e s. 172 38 Müslim Bir 23 39 Buhari Edeb 62 40 Ebu Davud Edeb 47 41 Ebu Davud Edeb 47 42 Buhari İman 36 43 Buhari Edeb 44 44 Müslim İman 146 45 Tirmizi Bir 48 46 Ebu davud Edeb 45 47 Müslim Bir 78 48 İman Nevevi a.g.e. C: 6 s. 244 49 İmam Nevevi a.g.e. C: 6 s. 244 50 İsra 17/29 51 Tirmizi Bir 41 52 Müslim Bir 56 53 Buhari Dua 41 54 Cürcani a.g.e. s.47 55 Nisa 4 / 32 56 Buhari Rikak 7 57 Buhari İlim 15 58 Müslim Zühd 9 59 İbni Mace Zühd 22 |