Ecazkar canLIlar harun yəhya müƏLLİf və onun əSƏRLƏRİ haqqinda
|
|  Yüklə 0.6 Mb.
|
|
Tüklərdə olan bütün bu incə quruluş hər quşda var. Bütün quşların tükləri onların uçmasını təmin edən xüsusiyyətlərə malikdir. Burada göstərilənlər haqqında düşünən və fikir yürüdən bir insan quşlarda olan bütün bu qanunauyğunluqları görəcək və bunun Allaha aid olduğunu da dərhal anlayacaq. Jalnız quşların bu xüsusiyyətini düşünmək Allahın nə qədər böyük bir gücə sahib olduğunu dərk etmək üçün kifayətdir. Quran ayələrində iman gətirən insanların Allahın yaratdığı canlılar haqqında düşünməsindən və belə dediklərindən bəhs edilir: «Göylərin və yerin hökmü Allaha məxsusdur. Allah hər şeyə qadirdir! Həqiqətən göylərin və yerin yaradılması, gecə ilə gündüzün bir-birini əvəz etməsi ağıl sahibləri üçün qəti dəlillərdir. O kəslər ki, ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da Allahı xatırlar, göylərin və yerin yaradılması haqqında düşünərlər: «Ey Rəbbimiz! Sən bunları boş yerə yaratmamısan! Sən pak və müqəddəssən! Bizi cəhənnəm odunun əzabından Özün qoru!»« («Ali-İmran» surəsi, 189-191). QUŞLARIN HAVADA SÜZMƏ TEXNİKASI Uçuş çoxlu enerji tələb edən bir prosesdir. Quşlar isə kiçik canlılardır və bədənlərində saxlanan ehtiyat enerji də tükənəndir. Quşlar ehtiyac duyduqları enerjinin böyük bir hissəsini xüsusi uçuş texnikasının vasitəsilə əldə edirlər. Havada qanad çalmadan süzmək quşların ən çox istifadə etdiyi texnikalardan biridir. Məsələn, kərkəslər müvafiq yüksəklikdə süzərək uçmaq üçün isti hava axınlarına uyğun xüsusi bir üsul tətbiq edirlər. Bir isti hava axınından digərinə süzərək gün ərzində çox geniş bir sahə üzərində uça bilirlər. Bir yerdən başqa bir yerə köçüb gedən quşlar da enerjiyə qənaət etmək üçün süzmə texnikasından istifadə edir. Məsələn, leyləklər köçən zaman isti hava axınlarının vasitəsilə uçur. Mərkəzi Avropada məskunlaşan ağ leylək qışı Afrikada keçirmək üçün 7000 km-lik bir məsafəyə köç edir. Əgər bütün yolu qanad çalaraq keçsə, onda gərək getdiyi yol boyunca dörd yerdə dayansın. Lakin ağ leylək bu səfərini üç həftədə və günün 6-7 saatını isti hava axını arasında mühərriksiz uçan aparat kimi uçaraq və enerjisinin böyük bir hissəsinə qənaət edərək başa vurur. Su qurudan daha gec isindiyi üçün dənizlərin üstündə isti hava axını əmələ gəlmir. Elə buna görə də köçəri quşlar dəniz üzərindən uzun səfərə çıxmağı deyil, quru sahəsi üzərindən uçmağı üstün tuturlar. Jəqin ki, hamınız bəzi mövsümlərdə göy üzünü örtən leylək qatarlarını görmüsünüz. Ona görə ki, leyləklər də quru sahəsi üzərindən köçüb getməyə üstünlük verən quşlardandır. Dənizlərin üzərində isti havanın olmadığını bilməməyiniz çox təbiidir, lakin leyləklər bunu çox yaxşı bilirlər. Albatros, qağayı və başqa dəniz quşları isə hündür dalğaların yaratdığı hava axınlarından istifadə edərək enerjiyə qənaət edirlər. Hündür dalğalar üzərində uçan bu dəniz quşları yuxarıya doğru hərəkət edən havanın qaldırıcı qüvvəsindən yararlanırlar. Burada verilən bir neçə misaldan da aydın oldu ki, bütün quşlar hansı texnikadan istifadə etdiklərini, hara getdiklərini, hansı yolu seçmək lazım olduğunu yaxşı bilirlər. İsti hava axını və ya dalğaların əmələ gətirdiyi hava axınları vasitəsilə uçanlar heç bir problemlə üzləşmir. Çünki Allah hər canlıya ehtiyac duyduğu məlumatları ilham edir. Bunun sayəsində də onlar etdikləri bütün hərəkətləri yaxşı bilirlər. Allah Quranda quşların havadakı hərəkətinə diqqət çəkmiş və bir ayədə belə buyurmuşdur: «Məgər göylərdə və yerdə olanların, qanadlarını açıb uçan quşların Allahı təqdis edib şəninə təriflər dediklərini görmürsənmi? Allah onlardan hər birinin duasını, şükr-sənasını bilir. Allah onların nə etdiklərini biləndir!» («Nur» surəsi, 41). SUJU QAJÇI KİMİ KƏSƏN SU QUŞU Bir çox quşlar qanadları suya toxunduğu zaman uça bilmir, çünki su tükləri bir-birinə yapışdırır və quş qanadlarını hərəkət etdirə bilmir. Su quşları isə bütün gün ərzində suya girib-çıxırlar, lakin onlarda belə bir problem yaranmır. Bu qeyri-adi vəziyyətin səbəbi ilə siz də maraqlandınız, elə deyilmi? Su quşlarının qanadlarında su ilə təmasda olduqları zaman tüklərinin bir-birinə yapışmasının qarşısını alan yağ var. Bunun sayəsində quşlar suda və quruda rahat hərəkət edə bilirlər. Skimmer də bir su quşudur, lakin onun bədənində bu yağdan yoxdur. Buna görə də o, başqa su quşları kimi ov etmək üçün suya girə bilmir. Bəs suda hərəkət edə bilməyən bu quşlar necə qidalanacaqlar? Sonsuz şəfqət və mərhəmət sahibi olan Allah bu quşun alt dimdiyini üst dimdiyindən uzun yaratmışdır. Uzun alt dimdiyinin ucları toxunuşa qarşı çox həssasdır. Bundan əlavə, su quşunun qanadları elə bir qüsursuz quruluşa malikdir ki, su üzərində heç bir qanad çalmadan uzun müddət süzə bilir. Alt dimdiyini suya salaraq və suyu eynən qayçı kimi kəsərək uçur. Həssas dimdiyi bir ova toxunduğu zaman quş həmin anda bunu hiss edir və ovunu tutur. Bu quş Allahın bütün canlıları heç bir nümunə olmadan yaratmasının dəlillərindəndir.
Mürəkkəb balıqlarındakı belə su püskürtmə sistemi çox qarışıqdır. Heyvanın başının hər iki tərəfində cibə bənzəyən açıq yer var. Balıq bu açıq yerdən aldığı suyu bədəninin içindəki silindrik boşluğa çəkir. Daha sonra isə bu suyu başının arxasında olan nazik bir borudan yüksək təzyiqlə püskürür. Heyvan bunun sayəsində yaranan təzyiqlə əks tərəfə doğru sürətlə hərəkət edir. Həmçinin onu ovlamaq istəyən düşmənlərindən də ani bir hərəkətlə qaçır. Əgər qaçış sürəti kifayət qədər olmazsa, nələrin baş verəcəyini düşünə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə isə mürəkkəb balığı bədənində hasil etdiyi tünd rəngli boyanı bulud şəklində düşmənlərinə qarşı püskürür. Həmin bulud hücum edən heyvanı azdırır. Bu bir neçə saniyəlik çaşqınlıq mürəkkəb balığı üçün kifayətdir. Jaratdığı buludun arxasında itən mürəkkəb balığı sürətlə bu yerdən uzaqlaşır. Başqa canlılarda olduğu kimi mürəkkəb balığında olan bu xüsusiyyətlər də hər şeyin yaradıcısı olan Allahın əsəridir. Allah Özündən başqa tanrı olmadığını bir ayədə belə bildirir: «De ki: «Ey Mənim iman gətirən bəndələrim! Rəbbinizdən qorxun. Bu dünyada yaxşılıq edənlərə yaxşılıq vardır. Allahın yeri genişdir. Jalnız səbr edənlərə saysız-hesabsız mükafat veriləcəkdir!» («Zumər» surəsi, 10). VƏHŞİ BOZ QAZLAR Vəhşi boz qazlar 8000 metr kimi inanılmaz bir hündürlükdə uça bilirlər. Bu, çox çətin bir işdir, bir çox canlılar bu hündürlükdə hətta nəfəs də ala bilməz. Bunun səbəbi atmosferdə yuxarı qalxdıqca havadakı oksigenin miqdarının azalmasıdır. Bu hal hündürlükdə nəfəs almağı çətinləşdirir. Biz insanların da hər hansı bir dağa çıxdığımız zaman çətin nəfəs almağımızın səbəbi budur. Buna görə də atmosferin belə hündürlüyündə uçan quş daha sürətlə qanad çalmaq məcburiyyətindədir. Çox qanad çalmaq üçün də quş daha çox oksigen sərf etməlidir. Bu isə quşun işini çox çətinləşdirəcək bir haldır. Lakin quşlar hətta min metr hündürlükdə də uçsalar, heç vaxt çətinliklə üzləşmirlər. Çünki bu heyvanlarn ciyərləri hündürlükdəki az oksigendən ən səmərəli istifadə edə biləcək şəkildə yaradılmışdır. Onların başqa canlılardan fərqli fəaliyyət göstərən ağciyəri kifayət qədər hava olmayan bir yerdə normadan artıq enerji almasını təmin edir. Bu isə bizə Allahın qüsursuz yaratmasını sübut edən örnəklərdən biridir. MİSİLSİZ TƏHLÜKƏSİZLİK SİSTEMİ Su səthinə yaxın yaşayan bəzi canlılar həm suyun üzərindən, həm də dibdən ola biləcək təhlükələrlə üz-üzədir. Bu canlılar inanılmaz bir müdafiə sisteminə malikdir, onların rəngi şəffafdır. Şəkillərdə də gördüyünüz kimi, bu xüsusiyyətləri sayəsində düşmənləri tərəfindən seçilə bilmirlər. Jengəc, krevet və körpə balıqlar bu şəkildə şəffaf yaradılmışlar. Bu kiçik canlıların yaşadıqları yerin şəraitini özlərinin təyin edib buna uyğun rəng alması mümkün deyil. Bundan əlavə, bu heyvanlar özlərini müdafiə etmək lazım gəldiyini haradan bilirlər? Ətrafda düşmənlərinin olduğunu və şəffaf olduqları zaman düşmənlərinin onları görməyəcəyini necə bilirlər? Hər şeyi qüsursuz yaradan Allah bu kiçik və müdafiəsiz canlıları da mükəmməl bir şəkildə yaratmışdır. Allah qoruyan, nəzarət edən və mühafizə edəndir. Sonsuz şəfqət sahibi olan Rəbbimiz bütün canlılar üçün xüsusi bir müdafiə üsulu yaratmışdar. Bu canlılar da şəffaflıqları ilə qorunurlar. Allah bütün canlıları nöqsansız yaradandır. Rəbbimiz hər şeyi ən mükəmməl şəkildə yaratdığını ayələrində bizə belə bildirir: «Jeddi göyü qat-qat yaradan da Odur. Sən Rəhmanın yaratdığında heç bir uyğunsuzluq görməzsən. Bir gözünü qaldırıb bax, heç orada bir yarıq, çatdaq görə bilərsənmi?! Sonra gözünü qaldırıb iki dəfə bax. Göz orada zəif, yorğun düşərək yenə də sənə tərəf qayıdacaqdır!» («Mülk» surəsi, 3-4). NƏTİCƏ Əziz uşaqlar, sizin üçün hazırlanan bu kitabda Allahın yaratdığı ecazkar canlılardan bir neçə nümunəyə yer ayırdıq. Məqsədimiz bu canlılardakı heyrətamiz xüsusiyyətlər və bəzi düşünülmüş davranışlar barədə danışaraq bütün bunların təsadüfən mövcud olmadığını, hamısının yaradıcısının Allah olduğunu bir daha sizlərə bildirməkdir. Xüsusilə qeyd edilməlidir ki, sizin də yaxşı bildiyiniz kimi, kitabda olan nümunələr yer üzündə mövcud olan canlıların çox kiçik bir hissəsidir. Bunlardan əlavə suda, quruda və havada yaşayan milyonlarla canlı növü var. Bu canlıların hamısı da müxtəlif bədən quruluşuna, müxtəlif davranışlara malikdir. Məsələn, bir quşun aslan kimi və bir filin də ördək kimi qidalanması mümkün deyil. Pişiklərin xarici görünüşü ilə zebraların görünüşü eyni deyil, bir timsah həm suda, həm də quruda yaşadığı halda meymun hətta suya da girmir. Qısası, bütün canlıların xüsusiyyətləri yalnız öz növlərinə xasdır. Şübhəsiz ki, siz bütün bunları yaradanın, onlara bütün xüsusiyyətləri verənin, hər hərəkətlərini onlara öyrədənin Rəbbimiz olduğunu bilirsiniz. Əgər bu günə qədər bilmirdinizsə də bu kitabı oxuduqdan sonra bunu tam öyrəndiniz. İndi bildiklərinizi başqalarına da öyrədin. Bütün canlıları yaradanın Allah olduğunu, canlılardakı bu qeyri-adi müxtəlifliyi yaratmaqla Rəbbimiz Özünün misilsiz ağıl sahibi olduğunu bizə bildirdiyini ətrafınızdakılara da başa salın. Bunları yerinə yetirdiyiniz zaman Allahın sizi daha çox sevəcəyini, sizin üçün dünyada və axirətdə çoxlu nemətlər verəcəyini də yaddan çıxarmayın. Bunu heç vaxt unutmayın. Böyük qüvvə sahibinin, hər şeyin sahibi olan Rəbbimizin sevdiyi insan olmaq çox asandır. Siz Allahın varlığını insanlara öyrədəndə və müsbət əməllər gördüyünüz zaman yaxşılıq etmiş olursunuz. Allah yaxşılıq edən insanlara ayələrində belə müjdə verir: «Xeyr, onların dediyi kimi deyil, əksinə, yaxşı işlər görüb özlərini Allaha təslim edənlərin Rəbbi yanında mükafatı vardır. Onların heç bir qorxusu yoxdur və onlar qəm-qüssə görməzlər» («Bəqərə» surəsi, 112). «Hər kəs yaxşı əməllə gəlsə, onu bu əməlin müqabilində bir mükafat gözləyir. Belələri o günün dəhşətli qorxusundan əmin-amanlıq içində olurlar» («Nəml» surəsi, 89). ŞƏKİLALTI JAZILAR
«Ey insanlar! Allahın sizə olan nemətini yada salın. Allahdan başqa sizə göylərdən və yerdən ruzi verən bir xaliq varmı?! Ondan başqa heç bir tanrı yoxdur. Elə isə necə döndərilirsiniz?» («Fatir» surəsi, 3). 17 Şəkillərdə gördüyünüz quşlar düşmənlərinin içəri girməsinin qarşısını alan yuvalar qurur. Termitlərin yandakı qülləyə bənzər və üstdəki mantar şəkilli yuvaları isə bir qala kimi möhkəmdir. 18 Qunduzlar öz çəkdikləri xüsusi bir bəndlə suyun qarşısını kəsərək mükəmməl bir yuva qurular. 21 qarışqanın yem axtardığı yol yuva yuvaya qayıdan yol Jandakı kiçik qarışqa kompasdan istifadə etmədən səhrada yolunu tapır. Juxarıdakı xəritədə isə bu qarışqanın getdiyi yolu görürsünüz. 23 «Müşriklər Allahı qoyub göylərdən və yerdən onlara verəcək heç bir ruzisi olmayan və buna gücləri də çatmayan bütlərə ibadət edirlər. Onun yaratdıqlarını Allaha bənzətməyin. Allah bilir, siz isə bilmirsiniz!» («Nəhl» surəsi, 73-74). 25 Kiçik canlılar olan bu qarışqalar mikrobların onların zərər verəcəyini bilib buna uyğun tədbir görürlər. Müəyyən bir turşu hasil edir və mikrobları zərərsizləşdirirlər. Bütün bunları etməyi qarışqaya ilham edən Allahdır. 28 «Sizin yaradılışınızda və yayıb səpələdiyi canlılarda tam yəqinliklə inananlar üçün əlamətlər vardır» («Casiyə» surəsi, 4). 30 Quşlar yuvalarını çox sağlam bir şəkildə və xüsusi olaraq seçdikləri təhlükəsiz yerlərdə qururlar. 31 «Göylərdə və yerdə nə varsa, hamısı Onundur. Həqiqətən Allah ehtiyacsızdır və hər cür şükrə, tərifə layiqdir!» («Həcc» surəsi, 64). 41 «Həqiqətən göylərin və yerin yaradılmasında, gecə ilə gündüzün bir-birini əvəz etməsində, içərisində insanlar üçün mənfəətli şeylər olan gəmilərin dənizlərində üzməsində, quruyan yer üzünü Allahın göydən yağmur yağdıraraq yenidən diriltməsində, cins-cins heyvanları onun hər tərəfinə yaymasında, küləyin bir səmtdən başqa bir səmtə əsməsində, göylə yer arasında tabe buludların hərəkətində ağıl və düşüncə sahibi olan insanlar üçün əlamətlər vardır» («Bəqərə» surəsi, 164). 43 Solda gördüyünüz şəkil çox qədimdə yaşamış bir balığın qalığı, yəni daşlaşmış formasıdır. Ondan altdakı şəkil isə bu daşlaşmış formanın bu gün yaşayan bir nümunəsidir. Gördüyünüz kimi, aralarında heç fərq yoxdur. 45 Makau deyilən tutuquşu cinsinin şəkildə göründüyü kimi gilli qayalar yediyini bu kitabdan oxudunuz. Əgər bu şəkli kitabı oxumazdan əvvəl görsəydiniz, quşların davranışı sizi çox heyrətləndirər, hətta nə etdiklərini də başa düşməzdiniz. Lakin indi makauların nə üçün gil yediyini bilirsiniz. Ən əsası isə bu hərəkətləri onlara Allahın öyrətdiyini artıq bilirsiniz. Bu öyrəndiklərinizi başqalarına da çatdırın və onların da Allaha olan imanlarını artırın. 46 «Məgər onlar öz-özlüklərində Allahın göyləri, yeri və onların arasındakıları ancaq haqq-ədalətlə və müəyyən bir müddət üçün yaratdığını düşünmürlərmi? Həqiqətən insanların çoxu Rəbbi ilə qarşılaşacağını inkar edir» («Rum» surəsi, 8). 51 Çox-çox illər bundan əvvəl yaşamış bir daşlaşmış nautilus (aşağıda) və bugünkü nautilus arasında heç bir fərq olmadığına diqqət etdinizmi? 52 «...Rəbbim hər şeyi öz elmi ilə ehtiva etmişdir. Məgər düşünüb öyüd-nəsihət qəbul etmirsiniz?» («Ənam» surəsi, 80). 58 Alimlər neçə illərdir işıldaquşların saçdığı işığı təqlid etmək üçün çalışır, lakin buna müvəffəq ola bilmirlər. Bu hal bizə Allahın işıldaquşları qüsursuz şəkildə yaratdığını göstərən dəlillərdən biridir. 60 Şəkillərdə gördüyünüz bu canlılar çox dərin olan dənizlərdə Allahın onlara verdiyi işıqsaçma xüsusiyyətləri sayəsində həyatlarını sürdürürlər. 62 «Göylərdə və yerdə kim varsa Onundur. Hamısı Ona boyun əyər! Məxluqatı əvvəlcədən yoxdan var edən, sonra da yenidən dirildəcək Odur. Bu Onun üçün asandır. Göylərdə və yerdə olan ən yüksək sifət yalnız Ona məxsusdur. O, yenilməz qüvvə və Hikmət sahibidir!» («Rum» surəsi, 26-27). 65 Aşağıdakı şəkildə tutuquşu balığını qoruyan yataq örtüyünü görürsünüz. 68 Əqrəb balıqları xüsusi rəngləri sayəsində qayalıqlarda asanlıqla gizlənirlər. 70 Erkək dəniz atı və balaları. 85 Palıd ağacındakı oyuqlarda palıd qozalarını gizlədən ağacdələn (yuxarı tərəfdə solda) və başqa bir ağacdələn növü (sağda). 88 Nəhəng qanadları olan albatros digər quşlardan fərqli olaraq uçmaq üçün bir müddət yerdə qaçmalıdır. 98 Göy üzündə qatar-qatar uçan quşlar Allahın Quranda bizə bildirdiyi və üzərində düşünməyimizi istədiyi ayələrdən yalnız biridir. 105 Vantuz balığının alt tərəfdən görünüşü. 112 Əlinizə bir quş tükü alıb baxın. Tükdəki bir-birinin içinə keçmiş qarmağabənzər quruluşu siz də görəcəksiniz. 117 «...Allah suda və quruda nə varsa bilir. Elə bir düşən yarpaq yoxdur ki, Allah onu bilməsin. Jerin zülmətləri içində elə bir toxum, elə bir şey yoxdur ki, məhz açıq-aydın kitabda olmasın!» («Ənam» surəsi, 59). 118 «O kəslər ki, sözü dinləyib onun ən gözəlinə uyarlar. Onlar Allahın doğru yola yönəltdiyi kimsələrdir. Ağıl sahibləri də elə onlardır» («Zumər» surəsi, 18). 121 «Bilin və agah olun ki, göylərdə və yerdə nə varsa, hamısı Allahındır. O, həqiqətən sizin nə əməl sahibi olduğunuzu və məxluqatın Onun Hüzuruna qaytarılacaqları günü bilir. Allah onlara nə etdiklərini xəbər verəcəkdir. Allah hər şeyi biləndir!» («Nur» surəsi, 64). 123 Şəkillərdəki şəffaf yengəcləri görə bilirsinizmi? Allahın şəffaf bədənli yaratdığı bu canlıları düşmənləri də görməkdə çətinlik çəkirlər. |