Ana səhifə

Das Vorgehen des Metropoliten Basilius gegen direkte staatliche Eingriffe


Yüklə 268 Kb.
səhifə5/5
tarix27.06.2016
ölçüsü268 Kb.
1   2   3   4   5

3.3Bischöfliche Befugnisse




3.3.1Basilius’ Versuch [1]


Basilius, der die Tatsache, dass er Feinde am Hof hatte,68 wohl erkannte, reagierte auf diese Eingriffe in verschiedener Weise.

Ein Weg war, sich selbst zu verteidigen und seine Interessen am Hof zu vertreten, wozu er eher Vermittler nutzte, als sich direkt an Valens oder Modestus zu richten. Korrespondenz führte er unter anderem mit Terentius,69 der comes des Königreichs Armenien, und Abraham von Bathnae,70 der sich in Antiochia auf dem Anwesen des Offiziers Saturnius aufgehalten hat. Basilius selbst fasste sein Handeln als „sich an die mit Macht zu richten und am Hof an jene zu schreiben, die uns lieben“ zusammen.71

Basilius schrieb an Terentius, dass er eher Meletius statt Paulinus als Bischof von Antiochia unterstützen möge, doch war die Situation durch den Einfluss des Apollinarius von Laodicea in der letzten Zeit komplizierter geworden. Doch da Basilius einst Sympathie mit den Ideen des Apollinarius gezeigt hatte,72 wurde dies nun von seinen Gegnern - vor allem Eustathius - genutzt und sein Bemühen um die Wahl des Meletius war zunehmend weniger erfolgreich.
Basilius‘ Bemühen waren dennoch insofern nicht wirkungslos, da er niemals ins Exil geschickt worden war. In einem Fall gelang es sogar, dass der Hof eine Entscheidung vollständig revidieren musste.73


3.3.2Basilius’ Versuch [2]


Ein weiterer Weg, den Basilius zu seiner Verteidigung beschritt, war, Demosthenes in Briefen an Freunde und Unterstützer zu beleidigen und verbal zu erniedrigen. Seine Wortwahl war dabei oft ausfallend, so bezeichnete er die von seinen Gegnern eingesetzten Bischöfe als Sklaven74 oder als „Verwünschung für ganz Armenien“.75
Besondere Wirkung hatten Demosthenes’ Handlungen in den armenischen Provinzen, die in den kaiserlichen Plänen für das angrenzende Königreich besondere Bedeutung hatten. Basilius erkannte, dass er seinen Einfluss dort verloren hatte und er keine Chance mehr hatte, einen Bischof in Nikopolis einzusetzen. Die Mitglieder der Gemeinschaft des derzeitigen Bischofs widerstrebten, so dass Basilius sie warnte, sich nicht an offizielle Stellen, d.h. Demosthenes, zu wenden: „Jenes hat mich jedoch sehr betrübt und schien mir masslos geäussert worden zu sein: dass wir dann, wenn wir das Gewünschte nicht erhalten, uns an die Gerichte wenden und Menschen auf die Sache ansetzen, deren grösser Wunsch die Zerrüttung der Kirche ist.“76 Dieser juristische Einspruch der Gemeinde dürfte sich an das staatliche Gericht gewandt haben.
Basilius war bestürzt und beschuldigte Demosthenes, die Häresie verteidigt zu haben, er sei „ein Engel des Satans“: „…Denn uns gab entsprechend unseren Werken der gerechte Richter77 einen Engel Satans, der uns hinreichend mit Fäusten schlägt,78 heftig die Häresie verteidigt und in dem Krieg gegen uns schon so weit gegangen ist, dass er nicht einmal das Blut derer schont, die den Glauben an Gott haben.“ 79

Aus einem Brief an seinen Freund Amphilochius von Iconium geht hervor, dass Basilius nunmehr seine ins Exil nach Doara gegangenen Genossen beneidete, da all die schamlosen Störungen sie nicht berührten.80




Wirkung staatlicher Maßnahmen von Vicarius Demosthenes (seit dem Jahr 374)





Versuch, mit Gewalt die homöische Religionspolitik des Kaisers durchzusetzen

Ep. 231-232, 237-240

Aufhebung der Immunität für den Klerus von Caesarea

Ep. 237

Gregor von Nyssa unter rechtlichen Vorwänden den Prozess machen

Vlg. Ep. 225, 231, 237

Gregor von Nyssa sollte wohl von einer Polizeitruppe zur Gerichtsverhandlung nach Caesarea gebracht werden

Ep. 237,2

Forderung staatlicherseits zur einfachen Absetzung des Basilius

Vgl. Gregor Naz., Orat. 43, 54.68

Überlegungen am Kaiserhof, Basilius durch eine Synode verurteilen zu lassen

Vlg. Gregor Naz., Orat. 43, 54.68




Basilius’ Gegenkampagne/Strategie?





Basilius forderte, dass Vicarius Demosthenes - angesichts des Gesetzes von 373 (CTh. IX,1,10) - mit den kappadokischen Bischöfen verhandelt

Ep. 225, CTh. IX,1,10

Gegen den juristischen Übergriff von Demosthenes intervenierte Basilius als Metropolit im Namen aller kappadokischen Bischöfe

Ep. 225



1 Asceticon magnum (371-375), De baptismo (371-), Poenae in monachos delinquentes (371-), De spiritu sancto (375), Hypotyposis tae asceticae (376/377).

2 Im Osten in den Jahren 364-378.

3 Van Dam, R., Families und Friends: In late Roman Cappodocia, Philadelphia 2003, S.25

4 Van Dam vermutet weiterhin: “Eustathius’ teaching about asceticism had the additional advantage of reviving memories of Basil’s grandparents’ experiences. […] Since Eustathius was both a substitute for his father and a mentor who revived the legacy of his grandparents, it is no surprise that Basil’s relationship with Eustathius endured for almost two decades”. Ibid., S.25f

5 Rousseau, P., Basil of Caesarea, Berkeley 1998, S.239.

6 Γινωσκέτω δὲ ἡ ἀνυπέρβλητός σου θεοσέβεια.. Ep. 79 (371) An Eustathius. Der Brief gehört übrigens in die Zeit der Bedrängnis durch den Präfekten Modestus.

7 Ep. 119 (371/2) An Eustathius.

8 ὥστε μὴ παραδεχθῆναι ἀβασανίστως τὰς πονηρὰς καθ’ ἡμῶν ὑπονοίας ἃς εἰκὸς κατασκευάζειν...

9 Bezüglich dem Kleriker Basilius: Οἷα γὰρ ἡμῖν ἐνεδείξατο ὁ γενναῖος Βασίλειος ὃν ἀντὶ φυλακτηρίου τῆς ἐμῆς ζωῆς παρὰ τῆς σῆς εὐλαβείας ὑπεδεξάμην ἐγὼ μὲν καὶ εἰπεῖν αἰσχύνομαι, εἴσει δὲ τὰ καθ’ ἕκαστον παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ ἡμῶν διδαχθείς. [...] Und von Sophronius: Τὰ γὰρ παρὰ Σωφρονίου συνερραμμένα ἐγκλήματα ἡμῖν οὐκ ἀγαθῶν ἐστι προοίμια...

10 Rousseau, P., Basil of Caesarea, Berkeley 1998, S.240.

11 Vgl. Ep.223 (Sommer 375) Gegen Eustathius, den Sebastener, und Ep. 226 (Sommer 375) An die ihm unterstellten Asketen.

12 Ep. 95 (373) An Eusebius, den Bischof von Samosata. Ὁ γάρ τοι θεοφιλέστατος ἐπίσκοπος Μελέτιος καὶ Θεόδοτος ἐπέταξαν ἡμῖν πρὸς αὐτοὺς διαβῆναι, ἀγάπης τε ἐπίδειγμα τὴν συντυχίαν ποιούμενοι καί τινα καὶ διόρθωσιν γενέσθαι τῶν νῦν παραλυπούντων βουλόμενοι. Ἀπέδειξάν τε ἡμῖν χρόνον μὲν τῆς συντυχίας τὰ μέσα τοῦ προσιόντος μηνὸς Ἰουνίου, τόπον δὲ Φαργαμοῦν τὸ χωρίον ἐπίσημον μαρτύρων περιφανείᾳ καὶ πολυανθρωπίᾳ συνόδου τῆς κατὰ ἔτος ἕκαστον παρ’ αὐτοῖς τελουμένης.

13 „Theodot und seine Freunde, die sich al Vorkämpfer der jungnizänischen Orthodoxie im Raume Armenian/Pontus verstanden, hatten mit Eustathius keine Gemeinschaft, weil dieser zum Nizänum eine zwiespältige Haltung einnahm und die Gottheit des Geistes leugnete. Darüber hinaus spielten kirchenpolitische Gründe eine Rolle: Nikopolis war die ursprüngliche Metropole von Armenia minor, und Theodotus Freund Meletius hatte sich 358 als homöischer Gegenbischof gegen Eustathius in Sebaste nicht halten können.“ Hauschild, W.-D. erläutert, Basilius von Caesarea, Briefe II, Stuttgart 1973, S.156.

14 Vgl. Meletius’ bezüglich: „Bischof von Antiochia 360-381, bis 361 Parteigänger der Homöer und als solcher ca. 358 zum Bischof von Sebaste in Armenia minor ernannt, seit der antiochenischen Synode von 363 Führer der Jungnizäner, 371-378 im dritten Exil in seiner Heimat Armenien, wo er Ländereien besaß (vgl. Ep.99,3 An Terentius, den comes). Durch seine Verbindungen sowohl zu östlichen als auch zu westlichen Bischöfen gehörte er zu den kirchenpolitisch wichtigsten Partnern des Basilius. An ihn sind Epp. 57, 68, 89, 120, 129, 216 adressiert.“ Hauschild, W.-D. erläutert, Basilius von Caesarea, Briefe II, Stuttgart 1973, S.155.

15 ἐσπουδάσαμεν εἰς λόγους ἐλθεῖν τῷ προειρημένῳ ἀδελφῷ Εὐσταθίῳ. Καὶ προετείναμεν αὐτῷ τὰ περὶ τῆς πίστεως ἐγκλήματα ὅσα προφέρουσιν αὐτῷ οἱ περὶ τὸν ἀδελφὸν Θεόδοτον, καὶ ἠξιώσαμεν, εἰ μὲν ἕπεται τῇ ὀρθῇ πίστει, φανερὸν ἡμῖν καταστῆσαι... Ep. 99,2 (373) An Terentius, den comes.

16 Κατὰ μικρὸν οὖν ἡμεῖς τε ὑπὲρ ὧν ἔδοξεν ἡμῖν ἐγκαλεῖν ἀπελυόμεθα κἀκείνους εἰς τὴν τῶν

ἐπιζητουμένων ὑφ’ ἡμῶν συγκατάθεσιν προσηγάγομεν, ὥστε χάριτι τοῦ Κυρίου εὑρεθῆναι ἡμᾶς μηδὲ εἰς τὸ μικρότατον πρὸς ἀλλήλους διαφερομένους. Ep. 99,2 (373) An Terentius, den comes.



17 Ἀλλ’ ἠβουλήθην αὐτὸς ὑπὸ πολλῆς ἀκριβείας, τοῖς ἀδελφοῖς συντυχὼν τοῖς περὶ Θεόδοτον, παρ’ αὐτῶν λαβεῖν γραμματεῖον πίστεως καὶ αὐτὸ προτεῖναι τῷ προειρημένῳ... Ep.99,2 (373) An Terentius, den comes.

18 Ὡς δὲ διεβεβαιοῦτο ἔξαρνον γεγενῆσθαι μετὰ τὴν ἀφ’ ἡμῶν ἀναχώρησιν καὶ διαβεβαιοῦσθαι αὐτὸν τοῖς ἰδίοις αὐτοῦ μαθηταῖς ἦ μὴν εἰς μηδὲν ἡμῖν περὶ τῆς πίστεως συντεθεῖσθαι, ἀπήντων ἐγὼ πρὸς ταῦτα. Ep. 99,3 (373) An Terentius, den comes.

19 Ep.125 (373) Abschrift des vom heiligen Basilius diktierten Glaubensbekenntnisses, welches Eustathius, der Bischof von Sebaste, unterschrieben hat, ist das zwischen Basilius und Meletius sowie Theodotus in Getasa verabredete Dokument.

20 Ἀλλ’ ἐκεῖνο λογίζεται ὅτι ἀρνούμενος μὲν ἡμῶν τὴν πρότασιν τοῖς λαοῖς ἑαυτὸν κατάδηλον ποιήσει, συντιθέμενος δὲ ἡμῖν τῆς μεσότητος ἀποστήσεται, ἧς οὐδὲν αὐτῷ μέχρι τοῦ νῦν γέγονε προτιμότερον... Ep. 128 (373) An Eusebius, den Bischof von Samosata.

21 Ep. 130 (373/4) An Theodotus, den Bischof von Nikopolis.

22 Ibid. 130,1.

23... καὶ ἅμα ἐννοήσαντες τὸ βάθος τῆς ὑποκρίσεως μεθ’ ἧς πάντα τὸν χρόνον ἡμῖν προσηνέχθη ἀφασίᾳ τινὶ ὑπ’ ἐκπλήξεως κατεσχέθημεν. Εἰ δὲ καὶ μηδὲν ἦν ἐκείνων, τὸ ὑπόγυον τοῦτο τολμηθὲν αὐτῷ τίνι οὐκ ἂν φρίκην καὶ ἀποστροφὴν παντελῆ τοῦ ἀνδρὸς ἐνεποίησεν; Ὅς γε, ὡς ἀκούω (εἴγε ἀληθὴς ὁ λόγος καὶ μὴ πλάσμα ἐστὶν ἐπὶ διαβολῇ συντεθέν), ὅτι καὶ ἀναχειροτονῆσαί τινας ἐτόλμησεν, ὃ μέχρι σήμερον οὐδεὶς τῶν αἱρετικῶν ποιήσας φαίνεται. Πῶς οὖν δυνατὸν πράως φέρειν ἡμᾶς τὰ τοιαῦτα καὶ ἰάσιμα εἶναι νομίζειν τοῦ ἀνδρὸς τὰ ἁμαρτήματα; Ibid. 130,2.

24 Appolinaris war seit ca. 360 Bischof der nizänischen Gemeinde im Laodicea. Auf diese sogenannte „Eustathius-Affäre“ kann man z.B. aus den Ep. 223 (Sommer 375) Gegen Eustathius, den Sebastener und Ep. 244,3 (375) An Patrophilus, den Bischof der Kirche in Aegeae schliessen.

25 Hauschild, W.-D. erläutert dies in: Basilius von Caesarea, Briefe III, Stuttgart 1993, S.6.

26 Ep. 129,1 (Frühling oder Frühsommer 375) An Meletius, den Bischof von Antiochia. ’Hιδειν ὅτι ξενίσει τὴν ἀκοὴν τῆς τελειότητός σου τὸ νῦν ἐπιφυὲν ἔγκλημα τῷ πάντα εἰπεῖν εὐκόλῳ Ἀπολιναρίῳ.

27 E. Mühlenberg argumentiert dies in: Apollinaris von Laodicea, Göttingen 1969, S.27ff.

28 Ibid. Nach diesem Zitat fuhr er fort: „Dies ist das öffentlich Kolportierte, von dem ich nicht zu glauben vermag, es sei ein Produkt derer, die es verbreiten (wenngleich ich aufgrund ihrer Verleumdungen gegen uns nichts als für sie unmöglich erachte). Denn sie schrieben an einige ihrer Genossen und fügten ihrer Verleumdung gegen uns jenes Zitat hinzu, wobei sie es zwar als Worte von Häretikern bezeichneten, den Autor der Abhandlung aber verschwiegen, damit es für die Menge so schiene, als seien wir der Verfasser.“

29 Ep. 131,2 (375) An Olympius.

30 Ep. 223 (Sommer 375) Gegen Eustathius, den Sebastener. Dieser Brief fing mit den Worten „Es gibt eine Zeit zu schweigen und eine Zeit zu reden - Καιρός, φησί, τοῦ σιγᾶν καὶ καιρὸς τοῦ λαλεῖν (Eccl. 3,7)“ an und schloss ziemlich apokalyptisch mit den Worten „Wir glaubten aber schweigen zu müssen, bis derjenige, der das Verborgene offenbart, ihre Anschläge mit den sichersten und unwiderleglichen Beweisen aller Welt kundgeben würde - Ἐκρίναμεν δὲ σιωπᾶν, ἕως ἂν ὁ ἀποκαλύπτων τὰ βαθέα σαφεστάτοις καὶ ἀναντιρρήτοις ἐλέγχοις δημοσιεύσῃ τὰ κατ’ αὐτούς (Ep. 223,7 (Sommer 375))“. Dies scheint der letzte Brief zu sein, den Basilius direkt an Eustathius verfasst hat.

31 Ep. 223,3 (Sommer 375) Gegen Eustathius, den Sebastener. Auch Rousseau, P., Basil of Caesarea, Berkeley 1998, S.243ff stellt dieses “rewriting of history” Basilius’ dar.

32 Ep. 226,1 (Sommer 375) An die ihm unterstellten Asketen.

33 Ibid. 226,4.

34 …μικροῦ καὶ εἰς μισανθρωπίαν ἐξέπεσον καὶ πᾶν μοι ἦθος ὕποπτον ἐνομίσθη καὶ μὴ εἶναι ἐν ἀνθρώπου φύσει τὸ τῆς ἀγάπης καλόν, ἀλλὰ ῥῆμα εἶναι εὐπρόσωπον καλλωπισμόν τινα παρέχον τοῖς κεχρημένοις, οὐ μὴν ἐνυπάρχειν κατ’ ἀλήθειαν καρδίᾳ ἀνθρώπου τὴν διάθεσιν ταύτην. Εἰ γὰρ ὁ δοκῶν ἐκ παιδὸς εἰς γῆρας βαθὺ ἐπιμέλειαν ἑαυτοῦ πεποιῆσθαι ἐκ τοιούτων προφάσεων οὕτω ῥᾳδίως ἐξηγριώθη, μηδὲν τῶν ἡμετέρων ὑπολογισάμενος μηδὲ τὴν ἐν τῷ παρελθόντι πεῖραν τῆς οὕτως εὐτελοῦς διαβολῆς κυριωτέραν θέμενος, […] τί χρὴ περὶ τῶν ἄλλων ὑπονοεῖν, πρὸς οὓς οὔτε ἡμῖν τοσαῦτα τῆς φιλίας ἐστὶν ἐνέχυρα οὔτε παρ’ αὐτῶν τοιαύτη τῆς τῶν τρόπων ἐπιμελείας ἐπίδειξις; Ep. 244,4 (Herbst 375) An Patrophilus, den Bischof der Kirche in Aegeae. Siehe auch: Rousseau, P., Basil of Caesarea, Berkeley 1998, S. 242ff. “rewriting of history”.

35 Ep. 227 (März/April 375) An die Kleriker von Colonia.

36 Καὶ νῦν ὅτε ταῦτα ἐπέστελλον, τὸ αὐτὸ τοῦτο σύνταγμα ἐπὶ τὴν Σεβάστειαν ὥρμησε, τῷ τε Εὐσταθίῳ συναφθῆναι καὶ μετ’ αὐτοῦ τὰ τῶν Νικοπολιτῶν καταστρέψασθαι· ὁ γὰρ μακάριος Θεόδοτος κεκοίμηται. Ep. 237,2 Vgl. Rousseau, P., Basil of Caesarea, Berkeley 1998, S.244f.

37Sokrates, Hist. Eccl. IV,35,4 nach war dieser Euzoius unter Valens einer der Protagonisten der homöischen Kirchenpolitik, behielt aber Sympathien für den Arianismus.

38 Ep. 226,3 (Sommer 375) An die ihm unterstellten Asketen. …Διαβάλλουσιν ἡμᾶς ὡς καινοτομοῦντας περὶ τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου. Ἐρωτήσατε οὖν τίς ἡ καινοτομία.


39 Ep. 130,1 (Sommer 374) An Theodotus, den Bischof von Nikopokis. Ἐπειδὴ δὲ καὶ εἰς Κιλικίαν ἐλθὼν καὶ συντυχὼν Γελασίῳ τινὶ πίστιν αὐτῷ ἐξέθετο ἣν μόνου ἦν Ἀρείου συγγράψαι καὶ εἴ τις αὐτοῦ γνήσιος μαθητής…

40 Ep. 223,3 (Sommer 375) Gegen Eustathius, den Sebastener. Ὅθεν οὐδὲ τὰς περὶ τῶν δογμάτων διαβολὰς προσιέμην, καίτοι πολλῶν διαβεβαιουμένων μὴ ὀρθὰς ἔχειν περὶ Θεοῦ τὰς ὑπολήψεις, ἀλλὰ τῷ προστάτῃ τῆς νῦν αἱρέσεως μαθητευθέντας τὰ ἐκείνου λάθρᾳ κατασπείρειν διδάγματα· ὧν ἐπειδὴ οὐδέποτε αὐτήκοος ἐγενόμην, συκοφάντας ἡγούμην τοὺς ἀπαγγέλλοντας.

41 Ep 244,3.9 (Herbst 375) An Patrophilus, den Bischof der Kirche in Aegeae. Τί οὖν πρὸς ἐμὲ τοῦτο, εἴ τις συνέγραψέ τι μὴ ἀρέσκον τῷ δεῖνι; Καίτοι εἰ δεῖ ἄλλον τὰς ὑπὲρ ἄλλου εὐθύνας ὑπέχειν, ὁ ἐμοὶ ἐγκαλῶν ὑπὲρ Ἀπολιναρίου ἀπολογείσθω ἡμῖν ὑπὲρ Ἀρείου τοῦ ἰδίου διδασκάλου καὶ ὑπὲρ Ἀετίου τοῦ ἰδίου ἑαυτοῦ μαθητοῦ. Ἡμεῖς δὲ οὐδὲ ἐδιδάχθημέν τι οὐδὲ ἐμαθητεύθημεν τῷ ἀνδρὶ οὗ τὰ ἐγκλήματα ἡμῖν περιτρέπουσι. Auch: Ep. 263,3 (Herbst 375) An die Okzidentalen.


42 Ἦ που ὁμοία ἐστὶ πολέμῳ τινὶ ναυτικῷ, ὃν ἐκ παλαιῶν προσκρουσμάτων, πολὺν κατ’ ἀλλήλων τὸν θυμὸν θρέψαντες, ναύμαχοί τινες ἄνδρες καὶ φιλοπόλεμοι συνεστήσαντο. Ὅρα δὴ οὖν μοι ἐν τῇ εἰκόνι ταύτῃ φοβερῶς ἑκατέρωθεν ἀντεφορμῶντα τὸν στόλον, εἶτα εἰς τὸ ἀνήκεστον τῆς ὀργῆς ἐκραγείσης, συμπεσόντας διαγωνίζεσθαι. Ὑπόθου, εἰ βούλει, καὶ λαίλαπι βιαίᾳ κλονεῖσθαι τὸ ναυτικόν, καὶ ζόφον ἀθρόως ἐκ νεφῶν ἐπισχόντα μελαίνειν πᾶν τὸ ὁρώμενον, ὡς μηδεμίαν ἔτι εἶναι φίλων καὶ πολεμίων διάκρισιν, τῶν συμβόλων αὐτοῖς ἀγνοηθέντων διὰ τὴν σύγχυσιν. Ἔτι προσθήσωμεν δι’ ἐνάργειαν τῇ εἰκόνι καὶ θάλασσαν οἰδοῦσαν καὶ ἄνω στρεφομένην ἐκ τῶν βυθῶν, καὶ λάβρον ἐκ νεφῶν ὕδωρ καταρρηγνύμενον, καὶ φοβερὸν ἐπανιστάμενον ἐκ τρικυμίας τὸν κλύδωνα... Basilius, De spiritu sancto, c.30,76.

43 …νυκτομαχίας τε οὐδὲν ἀπεῖχε τὰ γινόμενα· οὐδὲ γὰρ ἀλλήλους ἐφαίνοντο νοοῦντες, ἀφ’ ὧν ἀλλήλους βλασφημεῖν ὑπελάμβανον. Οἱ μὲν γὰρ τοῦ ‘ὁμοουσίου’ τὴν λέξιν ἐκκλίνοντες, τὴν Σαβελλίου καὶ Μοντανοῦ δόξαν εἰσηγεῖσθαι τοὺς αὐτὴν προσδεχομένους ἐνόμιζον· καὶ διὰ τοῦτο βλασφήμους ἐκάλουν, ὡς ἀναιροῦντας τὴν ὕπαρξιν τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ· οἱ δὲ πάλιν τῷ ‘ὁμοουσίῳ’ προσκείμενοι, πολυθεΐαν εἰσάγειν τοὺς ἑτέρους νομίζοντες, ὡς Ἑλληνισμὸν εἰσάγοντας ἐξετρέποντο. […] …ἀμφότεροί τε λέγοντες ἐνυπόστατόν τε καὶ ἐνυπάρχοντα τὸν Υἱὸν εἶναι τοῦ Θεοῦ, ἕνα τε Θεὸν ἐν τρισὶν ὑποστάσεσιν εἶναι ὁμολογοῦντες, ἀλλήλοις, [οὐκ οἶδ’ ὅπως,] συμφωνῆσαι οὐκ ἴσχυον· καὶ διὰ ταῦτα ἡσυχάζειν οὐδενὶ τρόπῳ ἠνείχοντο. Socrates Scholasticus, Historia ecclesiastica, c.1,23

44 Dazu Walter Selb, Episcopalis audientia von der Zeit Konstantins bis zur Nov. XXXV Valentinians III, in: ZRG RA 84 (1967), S.173f.

45 Ibid. S.174.

46 Ibid.

47 τοὺς μὲν γὰρ πανταχῇ κληρικοὺς θέσει νόμου ἀτελεῖς ἀνῆκε, τῶν δὲ ἐπισκόπων ἐπικαλεῖσθαι τὴν κρίσιν ἐπέτρεψε τοῖς δικαζομένοις, ἢν βούλωνται τοὺς πολιτικοὺς ἄρχοντας παραιτεῖσθαι· κυρίαν δὲ εἶναι τὴν αὐτῶν ψῆφον καὶ κρείττω τῆς τῶν ἄλλων δικαστῶν ὡσανεὶ παρὰ τοῦ βασιλέως ἐξενεχθεῖσαν, εἰς ἔργον δὲ τὰ κρινόμενα ἄγειν τοὺς ἄρχοντας καὶ τοὺς διακονουμένους αὐτοῖς στρατιώτας· ἀμετατρέπτους τε εἶναι τῶν συνόδων τοὺς ὅρους. Sozomenos, Historia ecclesiastica 1,9,5.

48 specialiter prohibetur, ne quis audeat apud iudices publicos episcopum accusare, sed in episcoporum audientiam perferre non differat, quicquid sibi pro qualitate negotii putat posse competere, ut in episcoporum aliorum iudicio, quae asserit contra episcopum, debeant definiri. Interpretation des CTh 16,2,12. Vgl. Ep. 225 An Demosthenes, Gleichsam im Namen der Gemeinschaft.

49 disputari de principali iudicio non oportet: sacrilegii enim instar est dubitare, an is dignus sit, quem elegerit imperator. si quis igitur iudicum fuerit repertus, qui supercilium suum principali aestimet iudicio praeferendum, quinque libras auri eius officium, nisi formam nostrae sanctionis suggesserit, decem ipse fisci viribus inferre cogatur. CTh 1,6,9 (385). Imppp. valentinianus, theodosius et arcadius aaa. ad. symmachum praefectum urbi.

50 Hauschild, Basilius von Caesarea, Briefe III, Stuttgart 1993, S.7ff. Vgl. Ep. 237,2 (Frühjahr 375, wohl Mai) An Eusebius, den Bischof von Samosata.

51 Siehe: Piganiol, A., L' Empire chrétien (325-395), Paris 1972, S. 321-2.

52 Ep. 79 (371), An Eustathius. Der Brief gehört in die Zeit der Bedrängnis durch den Präfekten Modestus. Der „prefectus“ ἐπάρχος und der „oberste Kammerherr“ ὁ περὶ τὸν κοιτῶνα im Brief stehen für Modestus und Demosthenes: μέχρι νῦν προσβολὰς μέν τινας παρὰ τῶν μεγάλων ἀρχόντων ἡμῖν γεγενῆσθαι, καὶ ταύτας σφοδράς, τοῦ τε ἐπάρχου καὶ τοῦ περὶ τὸν κοιτῶνα διαλεχθέντων ἰδιοπαθῶς καὶ ὑπὲρ τῶν ἐναντίων… Vgl. Gregor Naz. Orat. 43,48-50.

53 Rousseau, P., Basil of Caesarea, S.175: „Demosthenes was the one, in his [Basilius’] opinion, who confused the boundaries between civil and religious affairs. In particular, his use of civil fiscal burdens as a punishment to impose upon religious opponents was totally unacceptable“.

54 Van Dam, R., Kingdom of snow: Roman rule and Greek culture in Cappadocia, Philadelphia 2002, S.128ff.

55 Über Modesutus: Ibid, S.106-135.

56 Ibid. S.128.

57 Bezgl. Armenia und Valens’ religiöse Verbindung mit Kappadocia und Armenia: Ibid, S.110f.

58 Ibid. S.129.

59 Ep. 225 (März 375) An Demosthenes, gleichsam im Namen der Gmenschaft; Ep. 231 (März 375) An Amphilochius, den Bischof von Ikonium; Ep. 237 (Frühjahr wohl Anfang Mai) An Eusebius, den Bischof von Samosata. Z.B. Ep. 237,2: Συνεκρότησε μὲν γὰρ σύνοδον ἀθετούντων ἐν μέσῳ τῷ χειμῶνι ἐπὶ τῆς Γαλατίας· […]Πάλιν σύνοδον περὶ Νύσσαν Γαλατῶν καὶ Ποντικῶν συγκροτηθῆναι προσέταξεν. […] Οἱ δὲ ὑπήκουσαν καὶ συνδραμόντες ἔπεμψάν τινα ταῖς Ἐκκλησίαις, ὃν οὐκ ἂν ἑλοίμην ἐγὼ εἰπεῖν ὁποῖος, εἰκάζειν δὲ ἔξεστι τῇ σῇ φρονήσει ποταπὸν εἰκὸς εἶναι τὸν τοιαύταις προαιρέσεσιν ἀνθρώπων ὑπηρετούμενον. […] Ὑποθρυλεῖται δέ τις καὶ συνόδου προσδοκία, καθ’ ἣν προαιροῦνται καλέσαντες ἡμᾶς ἢ λαβεῖν κοινωνοὺς ἢ χρήσασθαι τῇ συνηθείᾳ.

60 Siehe: Fussnote 46.

61 Αἰσθόμενοι δὲ ὅτι τινὲς τῶν ἐχθρῶν τῆς εἰρήνης ἔμελλον τὰ σεμνά σου δικαστήρια καθ’ ἡμῶν διοχλεῖν, ἐξεδεχόμεθα κληθήσεσθαι παρὰ τῆς μεγαλονοίας σου, ὥστε διδαχθῆναι παρ’ ἡμῶν τὴν ἀλήθειαν εἴπερ ἄρα κατεδέχετό σου ἡ μεγάλη φρόνησις τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων οἰκειοῦσθαι τὰς ἐξετάσεις. Ἐπειδὴ δὲ ἡμᾶς μὲν παρεῖδε τὸ δικαστήριον, τὸν δὲ ἀδελφὸν ἡμῶν καὶ συλλειτουργὸν Γρηγόριον κινηθεῖσά σου ἡ ἐξουσία ἐπὶ ταῖς Φιλοχάρους λοιδορίαις ἀναρπαγῆναι προσέταξεν… Ep. 225 (März 375) An Demosthenes, gleichsam im Namen der Gmenschaft.

62 Ἐν δὲ Σεβαστείᾳ ἐκαθέσθη πολλὰς ἡμέρας φυλοκρινῶν, καὶ τοὺς μὲν ἡμῖν κοινωνοῦντας βουλευτὰς ὀνομάζων καὶ καταδικάζων τῇ ὑπηρεσίᾳ τῶν δημοσίων, τοὺς δὲ τῷ Εὐσταθίῳ προσκειμένους ταῖς μεγίσταις τιμαῖς περιέπων. Ep. 237,2 (Früjahr 375, vielleicht Anfang Mai) An Eusebius den Bischof von Samosata.

63 Nebenbei: Gregor von Nyssa bezeichnete Demosthenes in Contra Eunomium 1,139 herablassend als „τινὶ τῷ ἐπὶ τῶν ὄψων τεταγμένῳ καὶ τῶν μαγείρων ἄρχοντι“ (den Mann, der für die Verpflegung/Verköstigung zuständig und Vorsteher der Köche war), für Gregor von Nazianz war er in Oratio 43,47 der “ἀρχιμάγειρος„ (Küchenchef) und bei Theodorets Historia ecclesiastica 4,16,12 war er “ τις [Δημοσθένης καλούμενος] τῶν βασιλικῶν προμηθούμενος ὄψων „ (der Mann [namens Demosthenes,] der für die kaiserliche Tafel zu sorgen hatte).

64 Ἐπεδήμησεν ἡμῖν βικάριος, τὸ πρῶτον καὶ μέγιστον τῶν ἡμετέρων κακῶν· ἄνθρωπος, εἰ μὲν καὶ αἱρετικὸς τὸ φρόνημα οὐκ ἐπίσταμαι (οἶμαι γὰρ αὐτὸν παντὸς ἄπειρον εἶναι λόγου καὶ μηδὲ ἔχειν τινὰ σπουδὴν μηδὲ μελέτην περὶ τὰ τοιαῦτα· ἐν ἄλλοις γὰρ αὐτὸν ὁρῶ τῇ ψυχῇ καὶ τῇ σαρκὶ νύκτωρ καὶ μεθ’ ἡμέραν ἐνασχολούμενον), πλὴν ἀλλὰ φιλαιρετικὸς καὶ οὐ πλέον ἐκείνους φιλῶν ἢ πρὸς ἡμᾶς ἀπεχθῶς ἔχων. Ep. 237,2 (Früjahr 375, vielleicht Anfang Mai) An Eusebius den Bischof von Samosata.

65 Καὶ τέως μὲν τὰς πρώτας τοῦ βικαρίου προσβολὰς γενναίως καὶ καρτερῶς ἀπεκρούσαντο. Πείθειν γὰρ αὐτοὺς ἐπειρᾶτο δέξασθαι τὸν Εὐστάθιον καὶ  δι’ αὐτοῦ λαβεῖν τὸν ἐπίσκοπον. Ὡς δὲ εἶδεν αὐτοὺς ἑκόντας οὐκ ἐνδιδόντας, νῦν πειρᾶται βιαιοτέρᾳ χειρὶ ἐγκαταστῆσαι τὸν διδόμενον. Ibid.

66 …Τὰ δὲ Νικοπολιτῶν τίς ἂν πρὸς ἀξίαν ὀδύραιτο, τοῦ ἀθλίου Φρόντωνος πρότερον μὲν δῆθεν τὴν ὑπὲρ τῆς ἀληθείας συνηγορίαν σχηματιζομένου, τελευταῖον δὲ αἰσχρῶς προδόντος καὶ τὴν πίστιν καὶ ἑαυτὸν καὶ μισθὸν τῆς προδοσίας λαβόντος ὄνομα ἀτιμίας; Ἐδέξατο μὲν γὰρ παρ’ αὐτῶν ἐπισκοπῆς ἀξίωμα, ὡς οἴεται, γέγονε δὲ τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι κοινὸν βδέλυγμα πάσης τῆς Ἀρμενίας. Πλὴν ὅτι οὔτε αὐτοῖς ἀτόλμητόν τι οὔτε ἀποροῦσι τῶν ἀξίων αὐτοῖς συνεργῶν. Ep. 239,1 (August/September 375) An Eusebius, den Bischof von Samosata. Vgl. Rousseau, S.244f.

67 Ep. 237 (Frühjahr 375, wohl Anfang Mai) An Eusebius, den Bischof von Samosata. Siehe auch: Van Dam, Kingdom of Snow, S. 129ff.

68 Ἡμῖν δὲ οἱ ἐχθροὶ τὰς ἐπιβουλὰς ἐπὶ τοῦ Στρατοπέδου τυρεύουσιν… Ep. 231 (März 375) An Amphilochius, den Bischof von Ikonium.

69 Ep. 214 (Frühherbst wohl September/Oktober 376) An den comes Terentius. Terentius war ein Freund und Gönner Basilius’ und bis 374 dux Armeniae. Vgl. Epp 64; 99; 105 und Theodoret’ Hist. Eccl.4,32.

70 Ep. 132 (Frühjahr oder Frühsommer 375) An Abramius, den Bischof von Bathnae. Abraham gehörte zu Basilius’ Verbündeten beim Konzil von Konstantinopel im Jahr 381.

71 Οὐ μέντοι παρελίπομεν καὶ παρόντες τοὺς ἐν δυνάμει καθικε- τεύοντες καὶ ἐπὶ τοῦ στρατοπέδου τοῖς ἀγαπῶσιν ἡμᾶς ἐπιστέλλοντες ἐπισχεθῆναι τῆς ὀργῆς τὸν λυσσῶντα. Ep. 247 (Herbst 375) An die Nikopoliten.

72 Siehe zweites Kapitel oben.

73 Ἀπὸ δὲ τοῦ στρατοπέδου ἧκέ τις ἀγγέλλων, ἐπὶ τῇ πρώτῃ κινήσει τοῦ κρατοῦντος, ἣν ἐκίνησαν αὐτὸν οἱ τὰς διαβολὰς ἡμῶν καταχέοντες, γεγενῆσθαί τινα καὶ δευτέραν γνώμην, ὥστε μὴ δοθῆναι ἡμᾶς ἐκδότους τοῖς κατηγόροις μήτε παραδοθῆναι ἡμᾶς τῷ ἐκείνων θελήματι, ὅπερ ἦν ἐξ ἀρχῆς ὁρισθέν, ἀλλά τινα γενέσθαι τέως ἀναβολήν. Ep. 129,2 (Frühjahr 375) An Meletius, den Bischof von Antiochia.

74 Καὶ εἰς δυστήνους ἀνθρώπους οἰκοτρίβων οἰκότριβας περιέστη νῦν τὸ τῆς ἐπισκοπῆς ὄνομα… Ep. 239,1 (August/September 375) An Eusebius, den Bischof von Samosata.

75 Ἐδέξατο μὲν γὰρ παρ’ αὐτῶν ἐπισκοπῆς ἀξίωμα, ὡς οἴεται, γέγονε δὲ τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι κοινὸν βδέλυγμα πάσης τῆς Ἀρμενίας. Ibid.

76 Ἐκεῖνο δέ με καὶ πάνυ ἐλύπησε καὶ ἔξω ἐφάνη τοῦ μέτρου εἰρῆσθαι ὅτι ἀποτυχόντες τῶν ἐπιζητουμένων, τὰ δικαστήρια καταληψόμεθα καὶ ἐπισείσομεν ἀνθρώπους πράγμασιν, οἷς ἡ καταστροφὴ τῶν Ἐκκλησιῶν εὐχῆς ἐστι τὸ κεφάλαιον. Ep. 227 (März/April 375) An die Kleriker von Colonia.

77 II Makk 12,41.

78 II Kor 12,7.

79 Ἔδωκε γὰρ ἡμῖν κατὰ τὰ ἔργα ἡμῶν ὁ Δικαιοκρίτης ἄγγελον Σατὰν ἱκανῶς ἡμᾶς κατακονδυλίζοντα καὶ σφοδρῶς μὲν ἐκδικοῦντα τὴν αἵρεσιν, μέχρι τοσούτου δὲ τὸν πρὸς ἡμᾶς ἐξαγαγόντα πόλεμον ὥστε μηδὲ αἵματος φείσασθαι τῶν εἰς Θεὸν πεπιστευκότων. Ep. 248 (Anfang Februar 375) An Amphilochius, den Bischof von Ikonium.

80 Γίνωσκε δὲ ὅτι ὁ μὲν θεοφιλέστατος ἀδελφὸς ἡμῶν ὑπερόριός ἐστι τὰς ὀχλήσεις μὴ φέρων τῶν ἀναισχύντων. Δόαρα δὲ χειμάζεται, τοῦ κήτους τοῦ πολυσάρκου τὰ ἐκεῖ συνταράσσοντος. Ἡμῖν δὲ οἱ ἐχθροὶ τὰς ἐπιβουλὰς ἐπὶ τοῦ Στρατοπέδου τυρεύουσιν, ὡς ὁ τῶν εἰδότων λόγος· ἡ δὲ χεὶρ τοῦ Κυρίου τέως ἐστὶ μεθ’ ἡμῶν. Μόνον εὔχου μὴ ἐγκαταλειφθῆναι ἡμᾶς εἰς τέλος. Καὶ γὰρ καὶ ὁ ἀδελφὸς διάγει ἄνετος, καὶ Δόαρα τὸν παλαιὸν ἀπέλαβε μουλίωνα, πλέον δὲ ἔχει οὐδέν. Ep. 231 (März 375) An Amphilochius, den Bischof von Ikonium.



1   2   3   4   5


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət