Budapeşte büYÜkelçİLİĞİ Tİcaret müŞAVİRLİĞİ
|
|  Yüklə 414 Kb.
|
|
(Kaynak: Macaristan İstatistik Ofisi) Ayrıca, Macaristan’ın ihracatında ön plana çıkan diğer ülkelerin ağırlıklı olarak AB üyesi ülkeler olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim en fazla ihracat yapılan ilk 20 ülke arasında AB üyesi olmayan ülke sayısı sadece 7 olup, bunların da büyük kısmı Macaristan’ın komşusu olarak nitelendirilebilecek ülkelerdir. Bunun yanısıra, 2009 yılı rakamlarına göre, Türkiye Macaristan’ın en büyük 21. ihraç pazarı konumunda olup, ülkemizin Macaristan’ın toplam ihracatı içindeki payı %1 olarak gerçekleşmiştir. Öte yandan, AB-27 ülkeleri tek bir bölge olarak alındığında ise, Türkiye, Macaristan’ın en fazla ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında 9. sıraya kadar yükselmektedir. Macaristan’ın 2009 yılında en fazla ithalat yaptığı 20 ülke ise Tablo-6’da yer almaktadır. İhracatta olduğu gibi Macaristan’ın ithalatında da % 25,2’lik pay ile Almanya’nın ilk sırayı aldığı görülmektedir. Bu rakamlar, Macar ve Alman sanayilerinin birbirleri ile olan güçlü bağlarını ve Macaristan’daki Alman yatırımlarının önemini ortaya koymaktadır. Nitekim, ülkeye gelen doğrudan yabancı sermaye yatırımları içinde anılan ülkenin payının yaklaşık % 27 olduğu bilinmektedir. Ayrıca, Alman ekonomisinde, uluslararası krize bağlı olarak yaşanmakta olan krizin Macaristan ekonomisi üzerine yansımalarını da dış ticaret rakamlarından takip etmek mümkündür. Nitekim, 2009 yılında hem ihracat hem de ithalat açısından Macaristan ile Almanya arasındaki ticari ilişkilerde bir daralma olduğu ve bu daralmanın ülkenin toplam dış ticaret performansını da olumsuz bir biçimde etkilediği anlaşılmaktadır. Tablo-6: Macaristan İthalatında İlk 20 Ülke (Ocak-Aralık) (Milyon Dolar)
(Kaynak: Macaristan İstatistik Ofisi) Bununla birlikte, ihracattan farklı olarak, Macaristan’ın ithalatında, Rusya, ÇHC, G. Kore, Japonya gibi AB üyesi olmayan bazı ülkelerin de üst sıralarda yer aldığı gözlenmektedir. Nitekim, 2009 yılında, Rusya’dan yapılan ithalat, 2008’deki %57’lik çarpıcı artıştan sonra %44,5 azalmakla birlikte Rusya, Macaristan’ın en fazla ithalat yaptığı 2. ülke olurken, bu rakamın çok büyük kısmı doğalgaz ithalatından oluşmaktadır. (Macaristan, AB üyesi ülkeler arasında Rus doğalgazına en fazla bağımlı -%65- olan ülkeler arasında bulunmaktadır.) Benzer şekilde, küresel ekonomik krizden kaynaklanan dönemsel etkiler bir kenara bırakılırsa, Macaristan’ın son dönemde ÇHC’den yaptığı ithalatın da hızla arttığı ve bu ülkenin, birçok AB üyesini geride bırakarak Macaristan’ın en büyük 3. tedarikçisi konumuna yükseldiği görülmektedir. Ayrıca, her iki tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, Macaristan’ın ÇHC, G. Kore, Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerine ve buna ilave olarak Rusya gibi doğalgaz aldığı ülkelere karşı dış ticaret açığı verdiği, bu açığı ise AB ülkelerine yönelik dış ticaretinde yarattığı fazla ile telafi ettiği görülmektedir. Öte yandan, AB üyesi ülkeler ayrı ayrı ele alındığında, Türkiye, Macaristan’ın en fazla ithalat yaptığı ülkeler arasında 28. sırada yer alırken, AB üyesi ülkeler tek bir bölge olarak kabul edildiğinde ise, sıralamada 13.’lüğe kadar çıkmaktadır.(Macaristan’ın en çok ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında 21. ve 27. sıralar arasındaki 7 ülke içerisinde AB-Dışı Ülkelerden İsviçre ve Malezya yer almaktadır.) Macaristan’ın toplam dış ticaretinin “ürün grupları” bazında dağılımı ise Tablo-7’de görülmektedir. Sözkonusu tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, Macaristan’ın hem ihracat hem de ithalatında “makine ve taşıt araçlarının” ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Nitekim, geçen yıl olduğu gibi 2009 yılı sonu itibariyle de, anılan ürün grubunun Macaristan’ın toplam ihracat ve ithalatı içindeki payı sırasıyla % 60,8 ve % 49,8 olarak gerçekleşmiştir. 2008 yılına göre ihracatı %22.9, ithalatı da %27.4 oranında düşmekle birlikte, bu ürün grubunda Macaristan’ın “net-ihracatçı” olma özelliğini koruduğu görülmektedir. Bu yapının oluşmasında, raporun diğer bölümlerinde de belirtildiği gibi, adıgeçen sektörlerde 1990’lı yılların başından bu yana çok uluslu şirketlerin Macaristan’da gerçekleştirmiş olduğu yatırımların ve bu yatırımlarla oluşturulan üretim kapasitesinin çok önemli bir payı bulunmaktadır. Bu iki ana ürün grubunun dışında kalan diğer sanayi ürünleri (Mamül Maddeler– “manufactured goods”), Macaristan’ın dış ticaretindeki ikinci en büyük ürün grubunu oluşturmaktadır. Diğer sanayi ürünlerinin Macar ihracatındaki ve ithalatındaki payı sırasıyla %27 ve %31.8’dir ve geçen yıla göre Macaristan’ın bahse konu ürün grubundaki ihracatı %22.1 oranında, ithalatı ise %28.5 düzeyinde azalmıştır. Öte yandan, Macaristan’ın toplam ithalatında “petrol ve enerji ürünleri”nin de önemli bir konuma sahip olduğu ve fiyatlardaki düşüşe paralel olarak geçen yıla göre ithalatı (değer bazında) %29.1 azalsa da, bu iki ürün grubunun toplam ithalat içindeki payının %11.1 seviyesinde bulunduğu görülmektedir. “gıda, içecekler ve tütün” ürün grubuna bakıldığında, Macaristan’ın ihracatında ve ithalatında sırasıyla %7.2 ve %5.5 oranında yer tutan bu ürünlerin 2009 yılında ihracatının %17.1, ithalatının da %14.6 oranlarında azaldığı anlaşılmaktadır. Macar dış ticaretinde ortalama %2’lik payı bulunan hammaddelerin de gerek ihracatının gerekse ithalatının 2009 yılında %28 oranında düştüğü görülmektedir. Tablo-7: Ürün Grupları İtibariyle Macaristan Dış Ticareti (Milyon Dolar)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||