Ana səhifə

BİRİNCİ BÖLÜm finansal kiralama sözleşmesiNİn tanimi ve hukuki NİteliĞİ & Fİnansal kira bedeliNİn mahiyeti ve ödeme yöntemi İle tabi olduğu zamanaşimi & Kİracinin finansal kiralama bedeliNİ Ödemede temerrüde düŞmesi olgusu


Yüklə 215.5 Kb.
səhifə3/3
tarix27.06.2016
ölçüsü215.5 Kb.
1   2   3
Atillâ Altop, Finansal Kiralamanın Dünyada ve Ülkemizdeki Gelişimi ve Ülkemizde Finansal Kiralama Sözleşmelerine İlişkin olarak Finansal Kiralama Kanunundan ve Uygulamadan Kaynaklanan Sorunlar Prof. Dr. Selâhattin Sulhi Tekinay’ ın Hatırasına Armağan İstanbul: Marmara Hukuk Fakültesi 1999 (Kısaltılmışı: Armağan)
Atillâ Altop, Finansal Kiralama Sözleşmelerinde Asgari Süreye ve Devir Yasağına İlişkin Son Gelişmeler, Erişim Tarihi 21.01.2010, http:// demirdemirhukuk.com/AA-makale1pdf (Kısaltılmışı: Son Gelişmeler)
Aydın Zevkliler/Murat Aydoğdu/Hasan Petek, Zevkliler Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkiler Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Bası Ankara: Seçkin Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 1998
Bülent Sözer, Finansal Kiralama Kanunu’nun 8. Maddesi ile öngörülen Sisteme İlişkin Bazı Görüşler ve Değerlendirmeler Türkiye Bankalar Birliği Yayınları No. 148, Konferans Serisi No. 46 Ankara: Ayyıldız Matbaası A.Ş.1988
Cevdet Yavuz/Burak Özen/Faruk Acar, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 2007
Erden Kuntalp, Finansal Kiralama Kanununa Göre Finansal Kiralama (Leasing) Tanımı ve Hükümleri Türkiye Bankalar Birliği Yayınları No.144 Ankara: Olgaç Matbaası 1988 (Kısaltılmışı: Finansal)
Erden Kuntalp/ Ahmet Kırman, Finansal Kiralama Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve İşlemin Vergisel Boyutu, Coşkun Kırcı’ ya Armağan, Galatasaray Üniversitesi Yayınları No: 2 1995
Erden Kuntalp, “Finansal Kiralama Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanununa Göre Tüketim ve Yatırım Malı Ayrımı, Ali Bozer’ e Armağan” Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları Ankara: Adalet Matbaası 1998
Erden Kuntalp, “Finansal Kiralama İşleminde Zilyetliğin Devri Yasağının Kapsamı ve Hukuki Niteliği” Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 2003
Erden Kuntalp/Güzin Pekgüçlü, “Finansal Kiralama Kanunu’nun Uygulanmasında Ortaya Çıkan Bazı Önemli Sorunlar” Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Aralık 2000, Cilt: XX, Sayı:4
Erden Kuntalp, “Finansal Kiralama Sözleşme Tipinin Özellikleri ve Bu Özellikler Açısından FKK m. 25/1’ in Değerlendirilmesi (Finansal Kiralama Konusu Malın Teminat İşlevi)” Prof. Dr. Kemal Oğuzman’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ocak 2002, Yıl:1, Sayı: 1 İstanbul: Beta Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş. 2002
Erden Kuntalp/Güzin Pekgüçlü, Finansal Kiralama Kanunu’nun Uygulanmasında Ortaya Çıkan Bazı Önemli Sorunlar Batıder Aralık 2000, Cilt XX, Sayı 4, Ankara: Söz kesen Matbaacılık Ltd. Şti, 2000
Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Gözden Geçirilmiş 9. Bası İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 2006

Gültekin Nazlıoğlu, Açıklamalı ve İçtihatlı Finansal Kiralama Kanunu Ankara: Sim Matbaacılık Ltd. Şti, 1996


Güneş Yılmaz, “Leasing-Finansal Kiralamada Mevcut Durum ve Son Değişiklikler” Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi sayı 41-42
http:www.bddk.org.tr/turkce/mevzuat/duzenleme_taslaklari/4345finansal_kiralama_kanun_tasarisi.pdf
Hasan Ulukanlı, Türkiye’de Finansal Kiralama (Leasing) Genel Esasları ve Türkiye’deki Uygulama İktisadi Araştırmalar Vakfı 1996/114, Türkiye’de Finansal Kiralama-Leasing (Esaslar ve Uygulama) (II) Seminer, Açış- Tebliğler-Panel İstanbul: İktisadi Araştırmalar Vakfı 1996
Kazancı Yenilenmiş Sürüm Mevzuat-İçtihat Arama Motoru: http://www.kazancı com.tr/
Köksal Kocaağa, Türk Özel Hukukunda Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi Ankara: Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş. 1999
M. Kemal Oğuzman/M. Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş Dördüncü Bası, İstanbul: Filiz Kitapevi, 2005 (Kısaltılmışı: Borçlar)
M. Vefa Toroslu, Leasing İşlemleri ve Muhasebesi İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş 2004
Mehmet Koç, Bütün Yönleriyle Finansal Kiralama İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti. 1999
M. Turgut Öz, İş Sahibinin Eser Sözleşmesinden Dönmesi Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin İlgili Hükümleriyle Birlikte İstanbul: Kazancı Kitap Ticaret A.Ş. 1989

(Kısaltılmışı: Sözleşmeden dönme)



M. Turgut Öz, İnşaat Sözleşmesi ve İlgili Mevzuat Taşınmaz Yatırım Ortaklıklarının ve Diğer Birden Fazla Müteahhit Bulunan Durumların Yarattığı Sorunların İncelenmesi ile Birlikte İstanbul: Yamaner Marka Patent Müşavirlik Yayıncılık ve Turizm San. Tic. A.Ş. 2006 (Kısaltılmışı: İnşaat sözleşmeleri)
Mustafa Reşit Karahasan, İnşaat İmar İhale Hukuku, C.3 İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 1997
Nuray Ergül/Sezai Dumanoğlu, Finansal Kiralama Der Yayınları: 360 (İstanbul: Der Yayınları 2003
Orhan Kurmuş, Türkiye’de Finansal Kiralama (Leasing) Genel Esaslar-Uygulama-Aksaklıklar İktisadi Araştırmalar Vakfı 1989/77, Türkiye’de Finansal Kiralama-Leasing (Esaslar ve Uygulama) Seminer, Tebliğler-Panel İstanbul: İktisadi Araştırmalar Vakfı 1989
Özer Seliçi, Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona ermesi İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1976
Özgür Başyiğit, Finansal Kiralama Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Hukuki Sonuçları, Legal Hukuk Dergisi Şubat 2006, Yıl 4, S. 38
Rona Serozan, Sözleşmeden Dönme, İstanbul: Sulhi Garan Matbaası Varisleri, Koll.Şti., 1975
Selahattin Sulhi Tekinay/Sermet Akman/Haluk Burcuoğlu/Atilla Altop, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler Yeniden Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş Yedinci Baskı İstanbul: Filiz Kitapevi, 1993
Seza Reisoğlu, Finansal Kiralama Sözleşmeleri ve Uygulama Sorunlar, Erişim tarihi: 19.04.2008, http:// www.tbb.org.tr/tukce/konferans/sr-finansal%20kiralama.doc.-
Tomris Kantek, “Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi” Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, Sayı: 121, tarihi: 15 Şubat 2004 Ankara: Tisamat Basım Sanayi A.Ş. 2004
Ünal Somuncuoğlu, Türk Hukukunda Finansal Kiralama (leasing) Sözleşmesine Yüzeysel Bir Bakış, İstanbul Barosu Dergisi 1986, S. 4-5-6


1 Kanun numarası: 3226; Kabul tarihi: 10.06.1985; Resmi Gazete Tarihi 28.06.1985, Resmi Gazete No: 18795

2 Sözleşme finansman ihtiyacını gidermek amacıyla yapıldığına göre, konusunu yatırım malları kadar taşınmaz mallar ile özellikle dayanaklı tüketim malları da oluşturur. Burada önemli olan finansman tekniğinin kötüye kullanılmaması ve farklı amaçların maskelenmeye çalışılmamasıdır. Bu noktada doktrindeki diğer görüşler için bkz: Atillâ Altop, Özellikle Taşınır Yatırım Mallarına İlişkin Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları Yayın Nu:238 (Ankara: Adalet Matbaası 1990) s. 105 vd. Erden Kuntalp, Finansal Kiralama Kanununa Göre Finansal Kiralama (Leasing) Tanımı ve Hükümleri Türkiye Bankalar Birliği Yayınları No.144 (Ankara: Olgaç Matbaası 1988) s. 26, Argun Köteli, Karşılaştırmalı Hukuk ve Türk Hukukunda Finansal Kiralama (Leasing Sözleşmeleri) Kazancı Hukuk Yayınları No:86 (İstanbul: Kazancı Matbaacılık Sanayi A.Ş. 1991) s. 105 vd., Köksal Kocaağa, Türk Özel Hukukunda Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi (Ankara: Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş. 1999) s. 66 vd. Erden Kuntalp, “Finansal Kiralama Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanununa Göre Tüketim ve Yatırım Malı Ayrımı, Ali Bozer’ e Armağan” Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları (Ankara: Adalet Matbaası 1998) s. 287 vd.

3 Ancak 3226 sayılı Kanunun 15. maddesi, 21.02.2007 tarihinde 5582 sayılı Kanun’la değişikliğe uğramıştır. 15. maddeye ilave edilen ek fıkralar ile zilyetliğin devri yasağının uygulama alanı son derece daraltılmıştır. Buna göre tüketicilerin konut edinmesinde yatırımların finansmanında kiracı kiralayandan önceden yazılı izin almak kaydıyla zilyetliği 3. kişilere devredebilir. Yine konut finansmanında kiralayana önceden bilgi vermek ve sözleşmede hüküm bulunmak şartıyla sözleşme konusu mal üçüncü kişilere devredilebilir. Kanun’ da ki bu değişiklikten önce, bu hususun 765 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri tahtında emniyeti su istimal suçuna vücut vereceği kabul edilmekteydi. Bu yöndeki Yargıtay kararı için bkz Y.11.CD., E. 1997/336, K. 1997/639, T. 17.03.1997. erişim tarihi 19.04.2008: Kazancı Yenilenmiş Sürüm Mevzuat-İçtihat Arama Motoru: http://www.kazancı com.tr/ Erden Kuntalp, “Finansal Kiralama İşleminde Zilyetliğin Devri Yasağının Kapsamı ve Hukuki Niteliği” Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan (İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 2003) s. 673 vd., Tomris Kantek, “Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi” Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, Sayı: 121, tarihi: 15 Şubat 2004 (Ankara: Tisamat Basım Sanayi A.Ş. 2004) s. 33 vd.

4 FKK m. 7’de 2. cümlesinde hangi hallerde feshedilmezlik süresinin kısalacağı belirtilmiştir. Bunu belirleme yetkisi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme kuruluna verilmiştir. Hemen yeri gelmişken belirtelim ki 19.10.2005 tarih ve 5411 sayılı Kanunun 168. maddesinin (c) fıkrasıyla, FKK’ nın 30. ve 34. maddeleri hariç olmak üzere diğer maddelerinde yer alan “Bakanlar Kurulu” ibareleri “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu”, “Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığına Bağlı Bakanlık” ibareleri ise “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu” olarak 01.01.2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değiştirilmiştir. Madde metinleri bu şekilde anlaşılmalıdır. Buna göre Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu bu yetkisini yönetmeliklerle kullanır. Yetkisini 10.10.2006 tarih ve 26315 numaralı Resmi Gazetede yayımlanan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelikle kullanmıştır. Bu yönetmeliğin 21. maddesinin 1/a fıkrasında hangi malları konu edinen finansal kiralama sözleşmelerinin 2 yıldan az olmamak üzere 4 yıldan az süreli olarak düzenlenebileceği belirtilmiştir. Bu konu hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: Atilla Altop, “Finansal Kiralama Sözleşmeleri’nde Asgari Süre’ye ve Devir Yasağı’na İlişkin Son Gelişmeler, Erişim tarihi 21.01.2010, http://demirdemirhukuk.com/AA-Makale1.pdf. (Kısaltılmışı: Son Gelişmeler).

5 Erden Kuntalp, “Finansal Kiralama Sözleşme Tipinin Özellikleri ve Bu Özellikler Açısından FKK m. 25/1’ in Değerlendirilmesi (Finansal Kiralama Konusu Malın Teminat İşlevi)” Prof. Dr. Kemal Oğuzman’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ocak 2002, Yıl:1, Sayı: 1 (İstanbul: Beta Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş. 2002) s. 253 vd.

6 Tasarının tam metni için bkz: erişim tarihi: 14.04.2008, http:www.bddk.org.tr/turkce/mevzuat/duzenleme_taslaklari/4345finansal_kiralama_kanun_tasarisi.pdf;

7 Bu konuyu yürürlükteki FKK açısından değerlendiren bir çalışma için bkz: Erden Kuntalp/Güzin Pekgüçlü, “Finansal Kiralama Kanunu’nun Uygulanmasında Ortaya Çıkan Bazı Önemli Sorunlar” Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Aralık 2000, Cilt: XX, Sayı:4, s. 8-9. Yazarlar bütünleyici parçaların, asıl şeyin akıbetine tabi olmaları ve hukuki bağımsızlıklarını kaybetmeleri sebebiyle finansal kiralama sözleşmelerine konusu olamayacakları görüşündedir.

8 Aydın Zevkliler/Murat Aydoğdu/Hasan Petek, Zevkliler Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkiler Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Bası (Ankara: Seçkin Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 1998) s. 300, Cevdet Yavuz/Burak Özen/Faruk Acar, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler (İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 2007) s. 413., Güneş Yılmaz, “Leasing-Finansal Kiralamada Mevcut Durum ve Son Değişiklikler” Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi sayı 41-42, s. 140 vd.

9 Özer Seliçi, Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona ermesi, (İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1976) s. 3, Rona Serozan, Sözleşmeden Dönme, (İstanbul: Sulhi Garan Matbaası Varisleri, Koll.Şti., 1975) s. 169 özellikle 172, M. Kemal Oğuzman/M. Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş Dördüncü Bası, (İstanbul: Filiz Kitapevi, 2005) s.10-155-247-279-450, Selahattin Sulhi Tekinay/Sermet Akman/Haluk Burcuoğlu/Atilla Altop, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler Yeniden Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş Yedinci Baskı (İstanbul: Filiz Kitapevi, 1993) s.11.

10 Altop, s. 124, 276. Bkz: aş. s. 7 vd.

11 Kocaağa s. 107 vd., Kuntalp, Finansal, s. 31-63-95, Köteli, 155-213, Gültekin Nazlıoğlu, Açıklamalı ve İçtihatlı Finansal Kiralama Kanunu (Ankara: Sim Matbaacılık Ltd. Şti, 1996) s. 177 vd.

12 Altop, s. 125

13 Sözleşmenin hukuki niteliği ve uygulama sorunları hakkında ayrıca bkz: Bülent Sözer, Finansal Kiralama Kanunu’nun 8. Maddesi ile öngörülen Sisteme İlişkin Bazı Görüşler ve Değerlendirmeler Türkiye Bankalar Birliği Yayınları No. 148, Konferans Serisi No. 46 (Ankara: Ayyıldız Matbaası A.Ş.1988) s. 5, Orhan Kurmuş, Türkiye’de Finansal Kiralama (Leasing) Genel Esaslar-Uygulama-Aksaklıklar İktisadi Araştırmalar Vakfı 1989/77, Türkiye’de Finansal Kiralama-Leasing (Esaslar ve Uygulama) Seminer, Tebliğler-Panel (İstanbul: İktisadi Araştırmalar Vakfı 1989) s. 15 vd., Hasan Ulukanlı, Türkiye’de Finansal Kiralama (Leasing) Genel Esasları ve Türkiye’deki Uygulama İktisadi Araştırmalar Vakfı 1996/114, Türkiye’de Finansal Kiralama-Leasing (Esaslar ve Uygulama) (II) Seminer, Açış- Tebliğler-Panel (İstanbul: İktisadi Araştırmalar Vakfı 1996) s. 31 vd., Erden Kuntalp/Güzin Pekgüçlü, Finansal Kiralama Kanunu’nun Uygulanmasında Ortaya Çıkan Bazı Önemli Sorunlar Batıder Aralık 2000, Cilt XX, Sayı 4, (Ankara: Söz kesen Matbaacılık Ltd. Şti, 2000) s. 5 vd., Argun Köteli, Leasing Sözleşmelerinin Hukuksal ve Mali Yönleriyle, Türkiye’de Uygulanabilirliği Batıder, Haziran 1983, C. XII-S.1 (Ankara:Olgaç Matbaası 1983) s. 63 vd., Sözleşmenin vergisel boyutu hakkında bkz: Erden Kuntalp/ Ahmet Kırman, Finansal Kiralama Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve İşlemin Vergisel Boyutu, Coşkun Kırcı’ ya Armağan, Galatasaray Üniversitesi Yayınları No: 2 1995) s. 131 vd., M. Vefa Toroslu, Leasing İşlemleri ve Muhasebesi (İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş 2004, s. 16, Seza Reisoğlu, Finansal Kiralama Sözleşmeleri ve Uygulama Sorunlar, Erişim tarihi: 19.04.2008, http:// www.tbb.org.tr/tukce/konferans/sr-finansal%20kiralama.doc.- s. 5 vd.

14 Bu konu hakkında farklı görüşler için bkz: Nazlıoğlu, s. 18, Köteli, Karşılaştırmalı, s. 216

15 Finansal kira bedeli hakkında ayrıca bkz: Nuray Ergül/Sezai Dumanoğlu, Finansal Kiralama Der Yayınları: 360 (İstanbul: Der Yayınları 2003) s. 16 vd., Mehmet Koç, Bütün Yönleriyle Finansal Kiralama (İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti. 1999) s. 68, Kocaağa, s. 68, Kuntalp, Finansal, s 30

16 Köteli’ye göre: “ (…) Hâlbuki leasing ödemelerinde kullanma süresini karşılayan devreyi ödemeler değil, bir defada ve bütün olarak doğan tek bir borcun taksitler halinde ödenmesi söz konusudur. Leasing sözleşmesinde leasing kullananın kuruma ödediği taksit, onun kullanma süresinden bağımsız olarak hesaplanır ve bir bütün halinde yatırılan fonun iadesi borcunun bir parçası niteliği taşır. (…).” Köteli, s. 152. Kuntalp de sözleşmenin finansman unsurunun ön plana çıktığı görüşündedir. Yazara göre sözleşmenin sona ermesi halinde ortaya çıkan, tarafların hak ve yükümlülükleri ile tasfiye hali bu şekilde daha kolay açıklanabilmektedir. Kuntalp, Finansal, s. 32, 96, 99.

17 Altop, s. 148

18 Yargıtay’ ın bir kararında: malın kiracıya teslim borcu yerine getirilmediğinden sözleşmenin süresinin başlamayacağı ve kiracının finansal kiralama bedelini ödeme borcunun muaccel hale gelmeyeceği belirtilmiştir: Y.19.HD, E. 2005/1791, K. 2005/11362, T. 17.11.2005: erişim tarihi 19.04.2008: Kazancı Yenilenmiş Sürüm Mevzuat-İçtihat Arama Motoru: http://www.kazancı com.tr/

19 Bu ödeme şekillerinin tercih edilme sebepleri hakkında bkz: Altop, s. 181, Kocaağa, s. 123

20 Y.6.HD., E. 1964/963, K. 1964/2708, T. 26.03.1964.: Nazlıoğlu, s. 36

21 Y.6.HD., E. 1963/1619, K. 1963/2121: T., 29.04.1963, Nazlıoğlu, s. 37

22 BK m. 12/I gereği şekle bağlı bir sözleşmenin değiştirilmesinin de aynı şekilde yapılmış olması gerekmektedir. Altop, s. 185

23 Y.6.HD., E. 1969/1601, K. 1969/2241, T. 26.05.1969, Nazlıoğlu, s. 37, Y.6.HD., E. 1963/8370, K. 1963/1469, T. 25.03.1963, Nazlıoğlu, s. 37

24 Altop, s. 178 vd.

25 Altop, s. 188 vd.

26 Altop, s. 192-193

27 “(…) Davalı cevap lâyihasında kira alacağının bir kısmının zaman aşımına uğradığını ileri sürmüştür. Borçlar K.’ nun 126. maddesi uyarınca alemum kira alacakları beş senelik zamanaşımına tabidir (...).” Y.6.HD., E. 1973/229, K.1973/196, T. 25.01.1973, Nazlıoğlu, s. 38

28 Y.11.HD., E. 2005/13386, K. 2007/4733, T. 22.03.2007: erişim tarihi 19.04.2008: Kazancı Yenilenmiş Sürüm Mevzuat-İçtihat Arama Motoru: http://www.kazancı com.tr/

29 Bkz: yuk. s. 7 vd. Belirttiğimiz gibi Nazlıoğlu ve Köteli’ ye göre: ülkemizde adi kira sözleşmelerinin altın ödemeli yapıldığı ve yargısal kararlarla da buna cevaz verildiği görülmektedir. Bu sebeple Finansal kiralama sözleşmelerinde de altın ödemeli kira bedellerinin mümkün olmasında bir mahsur yoktur. Nazlıoğlu, s. 18

30 Kastedilen hükümler FKK m. 23-25 ile BK. m.106-108’dir. FKK’ nın temerrüde ve sözleşmenin tasfiyesine ilişkin hükümlerinin BK’ nın temerrüde ve sözleşmenin tasfiyesine ilişkin hükümlerinden-özel hüküm olmaları sebebiyle- önce uygulanmaları gereklidir. Görüşümüzle aynı yönde olan Yargıtay kararı için bkz: Y.11.HD, E. 2000/3720, K. 2000/6885, T. 21.09.2000. erişim tarihi 19.04.2008: Kazancı Yenilenmiş Sürüm Mevzuat-İçtihat Arama Motoru: http://www.kazancı com.tr/ Anılan kararda benimsenen husus şudur: Finansal kiralama sözleşmesinin özellikleri ve fesih şartlarının oluşup oluşmadığı 3226 s. FKK’ a esas alınarak belirlenir.

31 Özgür Başyiğit, Finansal Kiralama Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Hukuki Sonuçları, Legal Hukuk Dergisi Şubat 2006, Yıl 4, S. 38, s. 469 vd., BK m. 260 uyarınca temerrüt nedenine dayalı tahliye davalarında, Yargıtay’ a göre ihtarın geçerli olabilmesi için yazılı şekilde yapılması, ihtarnamede hangi aylara ait kira paralarının istendiğinin, istenilen kira paraları miktarının, ödenmeleri için verilen mehilin, mehil içinde kira paralarının ödenmemesi halinde sözleşmenin feshedileceğinin ve tahliye davası açılacağının yazılması şarttır. Y.6.HD., E. 19957474, K. 1995/7721. Yavuz/Özen/Acar, s. 313., 6570 sayılı Kanuna tabi kira sözleşmelerinde kira parasının ödenmemesini düzenleyen 7/e maddesine göre iki haklı ihtara dayalı tahliye davalarında, ihtarın yazılı yapılması gerektiği gibi ihtarnamelerde kira parası ve kira parası ödenmeyen ayların açıklanması yeterli ve gereklidir. Yargıtay BK m. 260 dayalı temerrüt nedeniyle tahliye davalarında kabul ettiği ihtarın geçerliliği için, ihtara uyulmamasının neticelerinin peşinen yapılmış olmasını 6570 sayılı Kanuna dayalı iki haklı ihtarlar için aramamaktadır. Yavuz/Özen/Acar, s. 318-319. Finansal kiralama sözleşmelerinde de temerrüt sebebiyle, süre sonu beklenmeden akdin feshi imkanı sağlandığına göre Yargıtay’ ın BK m.260 nedenine dayalı temerrüt sebebiyle tahliye de benimsenen uygulamanın kıyasen Finansal kiralama sözleşmelerinde de uygulanmasını, buna göre ihtara uymamanın neticelerinin peşinen ihtarda belirtilmiş olması gerektiği görüşünü savunuyoruz.

32 Altop, s. 187

33 Altop, s. 187, Nazlıoğlu, s. 35, Kocaağaoğu, s. 158

34 Altop, s. 187, Kocaağa, s. 158, Başyiğit, s. 470,

35 Altop, s. 188 dn. 155’te belirtilen yazarlar.

36 Bu yoldaki Yargıtay kararı için bkz: YHGK, 1970/T-1053, K. 1974/222, T. 20.03.1974., M. Turgut Öz, İş Sahibinin Eser Sözleşmesinden Dönmesi Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin İlgili Hükümleriyle Birlikte (İstanbul: Kazancı Kitap Ticaret A.Ş. 1989) s. 297, dn. 129

37 Altop, s. 188, Kocaağa, s. 125

38 FKK m. 23/I, 2 uyarınca kiracıya alım hakkının tanındığı hallerde bu süre 60 günden az olamaz. Burada şu tartışmaya da yer vermek istiyoruz. FKK m. 23/I.’de sözleşmede süre sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği belirtilmekte ancak FKK m. 24’te ve FKK m. 9’da malı satın alma hakkında bahsedilmektedir. Bu iki düzenlemenin aynı anlama gelmediği farklı durumları açıkladığı savunulduğu için 60 günlük sürenin sadece malın mülkiyetinin sözleşmenin sonunda otomatik olarak kiracıya geçmesinin kararlaştırıldığı hallerle sınırlı olarak değil fakat süre sonunda kiracıya malı satın alma hakkının tanındığı halleri de kapsadığı görüşü savunulmaktadır. Bkz: Yavuz/Özen/Acar, s. 422

39 BK m. 260 uyarınca temerrüt nedenine dayalı tahliye davalarında, Yargıtay’ a göre ihtarın geçerli olabilmesi için yazılı şekilde yapılması, ihtarnamede hangi aylara ait kira paralarının istendiğinin, istenilen kira paraları miktarının, ödenmeleri için verilen mehilin, mehil içinde kira paralarının ödenmemesi halinde sözleşmenin feshedileceğinin ve tahliye davası açılacağının yazılması şarttır. Y.6.HD., E. 19957474, K. 1995/7721. Yavuz/Özen/Acar, s. 313., 6570 sayılı Kanuna tabi kira sözleşmelerinde kira parasının ödenmemesini düzenleyen 7/e maddesine göre iki haklı ihtara dayalı tahliye davalarında, ihtarın yazılı yapılması gerektiği gibi ihtarnamelerde kira parası ve kira parası ödenmeyen ayların açıklanması yeterli ve gereklidir. Yargıtay BK m. 260 dayalı temerrüt nedeniyle tahliye davalarında kabul ettiği ihtarın geçerliliği için, ihtara uyulmamasının neticelerinin peşinen yapılmış olmasını 6570 sayılı Kanuna dayalı iki haklı ihtarlar için aramamaktadır. Yavuz/Özen/Acar, s. 318-319. Finansal kiralama sözleşmelerinde de temerrüt sebebiyle, süre sonu beklenmeden akdin feshi imkanı sağlandığına göre Yargıtay’ ın BK m.260 nedenine dayalı temerrüt sebebiyle tahliye davalarında benimsenen uygulamanın kıyasen Finansal kiralama sözleşmelerinde de uygulanmasını, buna göre ihtara uymamanın neticelerinin peşinen ihtarda belirtilmiş olması gerektiği görüşünü savunuyoruz.

40 Altop, s. 190, Kocaağa, s. 127

41 Altop, s. 271., Ünal Somuncuoğlu, Türk Hukukunda Finansal Kiralama (leasing) Sözleşmesine Yüzeysel Bir Bakış, İstanbul Barosu Dergisi 1986, S. 4-5-6, s. 254-255. FKK m. 23/II kapsamına giren bir fesih hakkının varlığı kabul edilse bile bu hak ancak sözleşmenin süresinin sonunda kullanılabileceğinden pratik bir faydasının olmayacağı doktrinde de kabul edilmektedir. Altop, s. 271, Kocaağa, s.122, Nazlıoğlu, s. 162-163. FKK m. 27 dikkate alındığında, 6570 sayılı GKHK m. 7/e maddesinde olduğu gibi iki haklı ihtar olgusunun Finansal kiralama sözleşmelerine uygulanabileceğini düşünmek mümkün değildir.

42 Seçimlik haklardan olan aynen ifa ve gecikme tazminatının istenebilmesi ifa için son bir sürenin verilmesi şartına bağlı değildir. Alacaklı aynen ifayı ve gecikme tazminatını temerrütle birlikte-edimin ifası mümkün olduğunca- her zaman talep edebilir. Ancak diğer iki seçimlik haklara başvurulabilmesi (ifa yerine olumlu zararın tazmini veya sözleşmeden dönüp -sürekli borç ilişkilerinde bu feshe dönüşür- uğradığı zararın tazminini talep edebilmesi) ancak borçluya ifa için uygun son bir süre vermesi koşulana bağlıdır.

43 Altop, s. 188

44 Kocaağa, s. 125

45 Altop, s. 189. Yazarın aktardığına göre Alman uygulamasında formüler sözleşmedeki genel işlem şartlarında aksi kararlaştırılmadığı müddetçe, kiracının geciktiği ödemelerini tekrar düzene sokana kadar kiralayan malı iade alsa bile bu müddet için de kiralama bedellerini kiracıdan isteyebilecektir. Bu husus Alman doktrininin çoğunluk görüşü olup Alman Mahkeme içtihatlarına göre de kabul edilmektedir. Ancak bu şekilde aksi öngörülmemişse, kiralayanın malı elinde bulundurduğu müddetçe finansal kiralama bedeli talep etmesi mümkün olmayacaktır.

46 Başyiğit’ e göre kiralayan henüz vadesi gelmemiş taksitlerin de ödenmesini talep ederek sözleşmenin aynen ifasını isteyebilir. Ancak belirttiğimiz gibi temerrüt sadece vadesi gelip de henüz ödenmemiş finansal kiralama bedelleri için geçerli olup henüz vadesi gelmemiş finansal kiralama bedellerinin, vadelerinin öne çekilmesi etkisini gösteremez. Şu halde sözleşme konusu mal kiracının zilyetliğinde olsa bile, ancak vadesi gelmiş finansal kiralama bedelleri için temerrüt sonuçlarını doğuracak bu sebeple vadesi gelmemiş finansal kiralama bedellerinin aynen ifa seçimlik hakkı kullanılmak suretiyle kiracıdan talep edilmesi mümkün olmayacaktır.

47 Olumlu zarar alacaklının ifaya olan menfaatini ifade eder. Şayet edim zamanında ifa edilseydi alacaklının malvarlığının içinde olacağı varsayımsal durum ile vaktinde ifa edilmediği için malvarlığının şu anki hali arasındaki fark, olumlu zarar olarak ifade edilir. Alacaklı aynı anda hem olumlu zararını hem de olumsuz zararını talep edemez. Çünkü olumsuz zarar alacaklının güven zararını ifade eder. Alacaklının sözleşmenin geçerli olduğuna ve hüküm ifade ettiğine ilişkin haklı güveninin boşa çıkması yüzünden uğradığı zarar, olumsuz zarardır. Olumsuz zarar şu şekilde de ifade edilmektedir; şayet alacaklı borçluyla böyle bir hukuki ilişkiye girmesiydi hiç uğramayacağı zarardır. Bu sebeple olumlu zararın olduğu yerde olumsuz zarar yine olumsuz zararın olduğu yerde de olumlu zarardan söz edilemez. Alacaklı aynı borç ilişkisi içinde hem ifaya olan menfaatini hem de sözleşmenin hükümsüz veya kurulmamış olması sebebiyle maruz kaldığı güven zararının tazmin edilmesini aynı zamanda borçludan isteyemez. Bu konu hakkında bkz: Tekinay/ Akman/ Burcuoğlu/ Altop, Tekinay Borçlar, s. 358-359-545-854 vd., Oğuzman/Öz, Borçlar s.387-404-756-811-812, Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Gözden Geçirilmiş 9. Bası (İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 2006) s. 482, Olumlu zarar ve olumsuz zarar hakkındaki kapsamlı bir Yargıtay kararı için bkz: YHGK., E. 1989/13-392, K.1989/1, T.17.01.1990) : Mustafa Reşit Karahasan, İnşaat İmar İhale Hukuku, C.3 (İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 1997) s. 606-609

48 Altop, s. 189, Kocaağa, s. 126

49 Altop, s. Kocaağa, 127

50 Atilla Altop, Finansal Kiralamanın Dünyada ve Ülkemizdeki Gelişimi ve Ülkemizde Finansal Kiralama Sözleşmelerine İlişkin olarak Finansal Kiralama Kanunundan ve Uygulamadan Kaynaklanan Sorunlar Prof. Dr. Selâhattin Sulhi Tekinay’ ın Hatırasına Armağan (İstanbul: Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1999) s. 47-48

51 Bkz: aş. s. 19 vd.

52 Altop, s. 276 dn. 82, Köteli s. 190

53 Sürekli borç ilişkisi kuran sözleşmelerde borçlunun sözleşmeden doğan menfaati zamana yaygın olarak pey der pey gerçekleşmektedir. Ani edimli borç ilişkilerinde ise alacaklının edim sonucuna olan menfaati borçlunun tek bir hareketiyle bir anda gerçekleşmektedir. Finansal kiralama konusu malın kiracıya teslimiyle birlikte sürekli borç ilişkisi niteliğinde olan finansal kiralama sözleşmesinin ifa aşamasına geçilmiş demektir.

54 Fesih ve dönme arasındaki farklar için ayrıca bkz: Öz, Sözleşmeden Dönme, s. 26-27-28.

55 Bizim de katıldığımız görüşe dönme sözleşmeyi geçmişe etkili olacak şekilde (ex tunc) sona erdirir. Sözleşme kurulduğu andan itibaren geçersiz hale geldiğinden, taraflar hükümsüzleştirilen sözleşme gereği almış olduklarını karşı tarafa iade etmek zorundadır. Buna göre yerine getirilmiş edimler iktisap eden için “sebebi sonradan ortadan sebepsiz zenginleşme” teşkil eder. Taraflar yerine getirmiş oldukları edimlerin iadesini sebepsiz zenginleşme kuralları uyarınca karşı taraftan talep edebilir. BK m. 106’da bahsedilen de esasında sözleşmeden dönmeden başka bir şey değildir. Ancak Borçlar Kanunun birçok yerinde olduğu gibi bu maddede de yanlışlıkla dönme yerine fesih ifadesi kullanılmıştır. Esasında fesih ve dönme bir birleriyle tamamen aksi yönde olan kavramlardır. Şu halde BK. m 106- 108 ani edimli borç ilişkilerini esas alarak düzenleme yaptığından sürekli borç ilişkilerinin yapısına uygun hükümler içermemektedir. Bu yüzden dönme sürekli borç ilişkilerinde feshe dönüşür. Sözleşmeden dönüldüğünde alacaklı ancak olumsuz zararını isteyebilir. Sürekli borç ilişkilerinde haklı nedenle sözleşmeyi fesheden tarafa genelde sözleşmenin süresinden önce feshedilmesi sebebiyle uğramış olduğu zararı isteme hakkı tanınmaktadır. Ancak bu hallerde alacaklının süresinden önce fesih nedeniyle elde ettiği diğer kazançlar ve karşı edimini ifa etmediği için yaptığı tasarruflar mahrum kaldığı kârdan indirilmektedir. Hizmet akdine ilişkin BK. m. 325 hükmü anlattığımız özelliktedir. Esasında sürekli borç ilişkilerinde fesih halinde istenecek zarar fesihle uyumlu olumlu zarar olduğundan, bu şık, BK. m. 106/f.2’de düzenlenen ifa yerine olumlu zararı isteme şıkkının yerini tuttuğu bu sebeple de sürekli borç ilişkilerinde ifa yerine tazminat talep etme şıkkının olmadığı kabul edilmektedir. Bkz. Oğuzman/Öz, s. 410

56 Seliçi, s. 210-212, Altop, s. 276

57 Oğuzman/Öz, S. 418, Altop, s. 276

58 Oğuzman/Öz, s. 386-417-418, Seliçi, s. 223

59 Y.19.HD., E. 1996/96, K. 1996/753, T. 30.01.1996: “ (…) Kiralayan sözleşmeyi fesihle birlikte Finansal Kiralama Kanununun 25. maddesi uyarınca malın iadesi ve tüm finansal kiralama bedellerini ve varsa zararını isteme hakkı doğar (…).” Altop, Armağan, s.48 dn. 50, Y.19.HD., E. 1996/96, K. 1996/1105, T. 08.02.1996: “ (…) sözleşmenin kiralayan tarafından feshedilmesinde ve sonucu itibariyle aynı Yasanın 25. maddesinde Kiralayana tanınan malı geri alma ve ödenmeyen kira ücretleriyle muaccel hale gelen tüm finansal kiralama bedellerini faiz ve zararlarıyla birlikte tahsili yoluna gidilmesinde bir isabetsizlik ve usulsüzlük bulunmamasına göre (…).” Altop, Armağan, s.48 dn. 50, Y.11.HD, E. 2000/3720, K.2000/6885, T.21.09.2000 erişim tarihi 19.04.2008: Kazancı Yenilenmiş Sürüm Mevzuat-İçtihat Arama Motoru: http://www.kazancı com.tr/

60 Doktrindeki fesih halinde ortaya çıkan tasfiye ilişkisine dair diğer fikirler için bkz: Köteli, Karşılaştırmalı, s. 153-154, Kuntalp, Finansal, s. 93-94, Kocaağa, s. 125-126-127, Başyiğit, s. 470-471

61 Fesihle birlikte malın iadesi gerekir. Aynen iade olmadığı takdirde iade yükümlülüğü bu kez malın fesih tarihindeki bedelini ödeme yükümlülüğüne dönüştüğünün kabulü gerekir. Yargıtay bir kararında bedelin tahsili davasının 10 yıllık zamanaşımına tabi olduğunu kabul etmiştir. Y.19.HD., E. 1997/ 1017, K.1997/7879, T. 30.09.1997 Reisoğlu, s. 22.

62 Nazlıoğlu, s. 167-168

63 Nazlıoğlu, s. 168

64 Turgut Öz, İnşaat Sözleşmesi ve İlgili Mevzuat Taşınmaz Yatırım Ortaklıklarının ve Diğer Birden Fazla Müteahhit Bulunan Durumların Yarattığı Sorunların İncelenmesi ile Birlikte (İstanbul: Yamaner Marka Patent Müşavirlik Yayıncılık ve Turizm San. Tic. A.Ş. 2006) s. 145-146.

65 Yavuz/Özen/Acar, s. 431 dn. 45.

66 Birden fazla eseri bulunan yazarlara, birden fazla yollamada bulunulurken kullanılan kısaltmalar parantez içinde yer almaktadır.



1   2   3


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət