Bij gelegenheid van Victoria's begrafenis
|
|  Yüklə 4 Mb.
|
Louis slaagde in zijn eindexamen op de Handelschool als no.1 in 12 vakken evenals één andere jongen. Van de 80 slaagden er 70. Maurits legde te Haarlem het examen A.af. Dora vond het niet nodig een deel van haar inkomen op te leggen, daar zy toch geen kinderen zou krijgen !ï Daar de Aartspaap Leo XIII,geb.in 1810,stervende was,werd te Rome het allerheiligste !? ten toon gesteld. Arme heiden. Hy stierf op 20 Juli,aet.93 en tot zijn opvolger werd op 4 Aug. Giuseppe Sarto, onder de naam van Pio X gekozen en gekroond!! Hy was pas 68 jaar. Leo zeide dat hy gerust kon sterven daar hy zijn plicht jegens de Kerk gedaan had,een armzalige troost., al even ellendig als die van Schooneveld,die my op mijn vraag of hy gerust kon sterven,antwoordde dat hy een aanzienlijk ambt had bekleed. Daar ik Dora en Cornelia geëngageerd had om naar Zweden te reizen, vertrok ik 9 Juli alleen naar Nederland en logeerde één nacht te Zeist by Frank om Jan Willem te zien,die by hen was ziek geworden, doch nu genoeg hersteld om naar Arnhem terug te keren. Ik vond hem nog zeer zwak zodat hy by 't minste ineenzakte,maar gelukkig at hy enorm en kwam hy behouden te Arnhem aan. Ik bezocht Constance van Loon-Voombergh,die in Pavia ziek ligt en er akelig mager en vervallen uitzag. Anna Pauw was oud en stijf, maar kon nog de trap op. Vrijdagavond spoorde ik naar Hilversum om in Villa Bodjeng te logeren. Op 15 Juli spoorden Dora en Cornelia naar Hamburg,vanwaar Dora my schreef dat zy een prachtige reis hadden gehad,nietvvoor mirakel in de trein gelegen hadden en een kamer au second bewoonden met heerlijk uitzicht op de gister,die vol schepen lag. Op 17 Juli kwamen zy te KjÖbenhavn na van 8-12 per trein tot Kiel en verder per boot in 8 uren. In Hamburg hadden zy boven op een coach gereden met twee Hollanders van Riel en van Loon uit Waalwijk en een Duitser,die alle talen sprak. Dora kon zich met Zweeds,op z'n Deens uitgesproken,goed doen verstaan. Zy zagen in Kopenhagen Thorwaldsens Museum,dwaalden in Tivoli,zagen een kamp met Hindoes,een slangenbezweerder,olifanten en kamelen,bezochten de dierentuin,kerkten Zondags,bestegen de toren der Marmerkerk en wandelden met een Zweeds echtpaar naar Rosenberg's slot,dat Christian IV in 1625 had gebouwd,en waar grossartige kunstschatten te zien waren. Na het eten voeren zy per boot langs Klumpen- borg naar Skodsborg,waar zy in een groot beukebos wandelden en koeken met melk aten. Op 27 Juli kreeg ik de eerste brief van Dora uit Stockholm, Hotel de Suède. Zy hadden een prachtige zeereis gehad en waren meest op het dek gebleven zonder ziek te zijn. Er waren twee lieve oude Zweedse dames aan boord en een Duitser uit Berlijn,Officier a.D.,die nog zeer levenslustig was,met zijn zoon,een droogpruimer van 15 jaar, met wie zy afspraken in hetzelfde Hotel te logeren. Het binnenvaren in Stockholm was prachtig tussen talloze eilandjes,eerst kaal,dan begroeid, en eindelijk vol villa's,de blauwe zee vol bootjes en schepen, helemaal la Venise du Nord. De kamer au second kostte 6 Kronen daags. Zy verhuisden spoedig naar het Hotel Belfrage,omdat het Hotel de Suède meer voor heren was. Een andere dag voeren zy naar Saltsj^baden,waar een belvedere was, een mooi hotel en badhuizen. Het was een mooie tocht door kanalen en over een brede zee,Noorwegen in het klein. De volgende dag reden zy op een coach,en voeren 's middags naar Vaxholm,een eiland,waar Fra Lormgrama,die zy te Kopenhagen leerden kennen,woont. Donderdag bezochten zy een heer en dame te Wadholm,die hun Vrijdags de oude stad wees en de kerken met de praalgraven der Koningen,het Museum met de wieg van Karei XII,die by de doop van een prins nog dienst doet. Daarna maakten zy een heerlijke rijtoer door bossen en bezochten zy de dierentuin om de volksdansen te zien. Een mannekoor zong ter ere van de 100-jarige gedenkdag van John Ericssons geboorte. In het Hotel logeerde een Globetrotter Zeiler,die zonder geld de aarde te voet of per boot rondreist,na 6 maanden tevoren Gotha met 57 Pfennige verlaten te hebben. Dora zond Deens porcelein aan Frank. Met die Globetrotter voeren zy naar het eiland van Meerburg, aten er blauwbessen,roeiden naar Rindsbaden,waar zy moesten overnachten, omdat de boot ongemerkt vertrok. woensdag 12 Aug. schreef zy uit Göteborg dat zy er de vorige nacht te 12 uur waren aangekomen. Zy mochten echter aan boord blijven en rustig ontbijten. De vaart was prachtig geweest door smalle rivieren met groene oevers,tussen bossen en weiland,dan weer over enorme meren. Overal kon men aan land stappen en met de boot meelopen,daar die va^nwege de 79 sluizen zeer langzaam vorderde. Twee uur tijd hadden zy gehad om de watervallen van Trollhatten te zien. Aan boord amuseerden zy zich ten koste van een ouaen Griek,die met een dame vrée,en later bleek de beroemde en geleerde schrijver Dimitrio Bikelas te zijn,die in 1908 stierf. Toen wy in Haarlem woonden zond hy aan Dora de beschrijving van zijn Zweedse reis in het Nieuw Grieks. Aan boord was ook een jonge Duitser,die Dora ried zoologie te studeren. Vrijdag 14 Aug. vertrokken Dora en Cornelia per stoomboot uit Göteborg naar Antwerpen,maar zy troffen het niet en het was een jammerlijk einde van de mooie reis,want 60 uur lang werden zy door de storm in de nauwe kabine heen en weer geslingerd; zy moesten de raampjes gesloten houden,want de eerste nacht had een golf haar kletsnat gemaakt. Het was voor beiden onmogelijk een krummel te eten,zó zeeziek waren zy,en toen zy de Schelde binnenliepen,waren zy bleek als lijken op het dek gekomen en Dinsdag 18 Aug.te 10 uur naar het Hotel gereden,waar zy heerlijk gegeten en 's avonds de voorstelling in het Cirque bygewoond hadden. Van Antwerpen vertrokken zy via Heist,waar zy la Fête des Fleurs zagen,naar Sluis,waar zy by de ouders van Cornelia logeerden en allerliefst onthaald werden. Donderdag 27 Aug. kwam Dora te Zeist en bracht zy voor Eric een Zweeds pak en een muts mee,een poppejak en tal van foto's. De reis had juist 6 weken geduurd,waarvan 3 in Zweden. Ik logeerde inmiddels te Hilversum by Christiaan tot 1 Aug.en daarna by Frank en Constance te Zeist. Ik reed tweemaal naar Bantam; de eerste keer vond ik Ethel niet,omdat zy te vermoeid was,daar Henk Huydecoper er de vorige dag geweest was,maar op een Zondag vond ik er Frank en Constance en bleef ik er lunchen en wandelen. De paden en het water zagen er slordig uit. Een derde keer wees Ethel my het gehele huis. In Hilverbeek vond ik Juffrouw Niemeyer en de kindermeid met het oudste meisje Meerburg,een wolk van een kind. Juist had Meerburg uit Haarlem getelegrafeerd dat zyn vrouw van een tweede dochter,Digna bevallen was. In 1904 werd te Hillegom,waar Meerburg toen stond,een zoon Dirk geboren. Piet Six lag te bed met bronchitis en Juffrouw Niemeyer zeide my dat zyn benen gezwollen waren en hy dikwijls vreemd deed,al thans nog vreemder dan gewoonlijk. nn S'P o Willem Six wees my het huis op Jagtlust,zoals hy het had verbouwd. Er is nu een beeldige eetkamer en oranjerie,een wenteltrap met glazen kastjes tegen de wanden vol glaswerk en porcelein. Jan en Nine Six logeerden er met hun vier zoons Jan,oud 12,Gijs 11,Willem 9,Piet 8 en Cateau 6 jaar. Op 29 Maart 1905»dus 8 jaar later werd nog een dochter geboren Hieronyma Maria Antonia Fortunata. Zaterdag 1 Aug. verliet ik Hilversum en spoorde ik naar Zeist, waar ik tot Zaterdag 5 Sept. by Frank en Constance in de Krullelaan logeerde. Frank wees my een portefeuille met tekeningen van Dover, en een met tekeningen van Genua en Napels door Oom Piet van Loon gemaakt,welke Frank uit de boedels van Henriette Insinger en Agnes Beels gekocht had. Te Utrecht stierf de geleerde Prof.de Geer van Jutphaas,die ik in 1853 in beeldig Latijn tegen Herman had horen opponeren. Papa getuigde van hem dat hy in het Instituut toonde in alle vakken op de hoogte te zijn. z.yn broer was de meer dan domme Amsterd. rechter Lintelo de Geer,die aan de drank raakte. Constance haalde op 6 Aug. een nieuwe bonne af,een Melle uit Morges,die 48 jaren telde,maar er uitzag als iemand van 68. Arme ziel! dacht ik,zal jy mans genoeg zijn om de drie kinderen te regeren? En het bleek dat ik goed gezien had en al spoedig kreeg of namzzy haar congé en was zy overgelukkig van reeds 5 Sept. te kunnen vertrekken. Op mijn vraag waarom zy vertrok antwoordde zy dat de kinderen haar niet gehoorzaamden en de ouders niet medewerkten om haar gezag te handhaven. Zy bedankte my dat ik het haar vroeg,"paree que Madame ne me parle jamais," en zy voegde er by:" Pour Wilfried il faut la verge." Zy keerde naar Morges terug. Nu en dan speelde ik met Frank op het Slot biljart of 's avonds whist met Constance en hem of by Fred.v.d.Poll,die 80 was,maar nog buitengewoon kras en wakker. Hy had 60 jaar by de Registratie (la noblesse des finances)gediend,het laatst als Inspecteur met een traktement van ƒ 3400- en nu had hy ƒ 2150- pensioen. Sam van Eeghen nodigde my uit om op Aardenburg te komen lunchen en te zien hoe hy het huis verbouwd en de plaats verfraaid had. Ik reed er Zaterdag 8 Aug. heen en wy lunchten met ons achttienen: Sam, Olga,3 zoons,4 dochters en 8 van de 9 logés. De plaats vond ik zeer zonnig,maar het huis prachtig geworden door de aanbouw,ae brede trap, de grote biljartkamer en vergrote verandah. De kamers waren ontelbaar en de uitzichten superbe. Maandag 10 Aug. reed ik naar del Sol,waar Tane terstond begon te zeuren over haar geld,bewerende dat van Loon en Co haar minder renten verantwoordden dan Douwes,en zy van haar inkomen niet kon leven. Na Anna's dood had Hendrik my reeds gezegd dat Tane nu 8 ton had en Willem van Loon wees my op zyn kantoor dat zy over ƒ 32000- rente te beschikken had. En nog durfde zy klagen. Henriette Insinger had aan Constance Carrasco een bracelet beloofd,maar daar er niets van in het testament stond,had Tane er een voor ƒ 100- gekocht. Sedert lang was ik ongerust over Henk,die over vermoeidheid klaagde en verlof had moeten vragen om 's Gravenzande te verlaten. Hy was toen naar Zürich vertrokken en logeerde by de Bodmers in Belle- Rive,waar hy erger werd,zodat Helene hem niet langer durfde houden. Hy at niet en deed niets als huilen en slapen en keerde naar Zürich terug,onder de behandeling van Max Cloëtta. Hy werd toen in bed afgelapt en werd beter,reed weer op zijn wiel,deed een kuur te Albis- brunnen,keerde naar Holland terug en hervatte op 15 Oct.zijn werk. Ik gaf de geïllustreerde romans van Papa aan Ella van Eeghen cadeau,maar of zij en Bentinck er ooit een oog in geslagen hebben, betwijfel ik. De executeurs van Paus Leo vonden nog een miljoen lires aan effecten en geld verstopt. Als een echte vrek had hy verzuimd de coupons te knippen. En die zondaar durfde zich Stedehouder van Christus noemen. Anna van der Vliet had Klaas van der Veld moeten ontslaan op grond dat hy voor eigen rekening handel dreef in konijnen en aardappelland aan zijn vriendjes te laag verhuurde. Toen hy ziek was had de rentmeester het ontdekt. Hy scheen veel gestolen te hebben,want terstond is hy een eigen zaak te Bennebroek begonnen. En die man had alles aan Anna te danken. SIM 
/ Panny kwam 22 Aug. met haar moeder in den Haag in de Twee Steden logeren om de bouw van haar huis te 's üravenzande te surveilleren. Die Zaterdag kwamen Christiaan,Louise en Kiwin in de Krullelaan om het porcelein,de souvenirs,tabaksdozen,miniatuurportretjes der Röells, de genealogische acten te zien en de briefwisseling tussen Oud-over- grootvader David van Lennep en zijn oudste zoon Sylvius,wiens portret in Franks kamer hing. Ook wandelden zy in het Bos en in Hoog Beek en Royen. Op de Bermuda eilanden werden nog steeds Boeren krijgsgevangen gehouden,die zich aan Engeland niet wilden onderwerpen. My zou het ook onmogelijk geweest zijn om dien Koning Edward getrouwheid te zweren. In Nov. 1908 werd een monument opgericht ter ere van de Kommandant Scheepers,dien de ontzinde Engelsen laaghartig hadden vermoord. Ook in 1908 bleek dat Keizer Wilhelm II de laagheid gehad heeft om zijn grootmoeder Victoria,die griende omdat de Engelsen viermaal in één week klap gehad hadden,te troosten door haar een plan voor een veldtocht te zenden,hetwelk door Lord Roberts gevolgd werd,zodat hy,Wilhelm, de moord der vrouwen en kinderen in de concentratiekampen,de verwoesting en verbranding der hoeven en het uitmoorden van groot en klein vee op zijn geweten heeft,en dat na vroeger Krüger telegrafisch geluk gewenst te hebben met de overwinning op Jameson behaald,terwijl hy later aan Lord Roberts een hoge ridderorde schonk. Een Zweeds dokter onderzocht Max te Brtinig en ried hem aan zijn emeritaat te vragen. Op 28 Aug. bezocht ik vanBevervoord^ie my had verzocht te komen, omdat hy my het door Papa aan hem gerichte gedicht over Vondels stoel in de Bank van Lening wilde tonen. Hy wees my 6 stoelen,2 fauteuils en een spiegel style Louis XV,door hem voor jaren by van Houtum te Amsterdam gekocht voor ƒ 380- en waarvoor de Franse antiquaire Léon hem ƒ 2000- bood. In de kamer hing een schilderij van Houdringen,waar zijn overgrootouders hadden gewoond en waar het huis op voorkomt met drie ramen ter weerszijden van de deur,terwijl er nu slechts twee zijn. Hy vertelde my dat de Prins van Oranje te Parijs de visite miste van iemand,op wiens kaartje stond le Prince d'Orange. Niet wetende wie dit zijn kon,informeerde hy en toen bleek het dat hy een nakomeling was van zekere Marquis de Leille,aan wie Lodewijk XIV die titel geschonken had. Zaterdag 5 Sept. verlieten wy Zeist en spoorden Dora en ik naar Haarlem om de gastvrijheid van Max en Emilie te genieten. In Zeist had ik meestal regenachtig weer gehad. Max nam op 6 Sept. afscheid van zijn catechisanten. Dora bezocht Dr.van Praag,die niet vond dat hy aan haar gewonnen had en haar een dieet voorschreef,onthouding van thee,koffie en meelspijzen en nuchteren veel druiven eten. Ida Oyens kwam haar les geven in het blindenschrift. 's Avonds speelden Emmy en Dora stukken van Wagner op het orgel en de piano. Ook in Haarlem bleef het evenals in Zeist by stromen regenen, soms meWstorm of onweer gepaard. Maandag 14 Sept. tramde ik met Max naar Aerdenhout en liepen wy langs het paadje door Boekenroode naar Leyduin. Onderweg overviel ons een geweldige regen-en hagelbui. Henrick was niet thuis,maar Mina,de vroegere kindermeid van Maurits en Louis,doch nu reeds 7 jaren linnenmeid by Henrick,gaf ons thee,die Henrick ' s middags niet drinkt, met beschuit en te 4^- stapten wy naar Aerdenhout terug. De Lanoy,Directeur ener Bank,werd in hechtenis genomen omdat hy toet geld van anderen gespeculeerd had. Met zijn vader,die ook te Haarlem woont en Doopsgezind predikant werd,heb ik gestudeerd. Zondagmiddag verenigden zich by Em een achttal Zwitsersche en Franse bonnes,met wie zy zong en las,en 's avonds enige jongens uit de arbeiderstand,üie vroeger de Zondagschool hadden bezocht. Max en Em confereerden met de architect Wolbers over een in de Aeraenhout te bouwen huis,waar de aan Piet Teding van Berkhout behorende grond ƒ 3- per Ml kostte,terwijl te Bloemendaal daarvoor ƒ 6,- gevraagd werd. In de Aerdenhput is noch waterleiding noch electrisch licht. r  
De diensten in de Holl.kerken schenen my interminabel toe in vergelijking met de Duitse. Montijn preekte superbe,maar veel te lang. Na de tussenzang begon hy opnieuw,zodat de dienst van 10 - 11 3/4 duurde. Zo drijft men de jongelui de kerk uit. 
De vinkebaan van Aernout op Zeerust werd door 7 neven,onder wie Gerard van Lennep,aangehouden,en de onkosten beliepen vopzieder + ƒ 40,-. Op het land van Adam werd geleeuwerikt. Maandag 21 Sept. keerden Cornelia en Dora naar Karlsruhe terug. Dora moest dragees Demarin nemen,die ik by Loomeyer kocht. Dinsdag 22 Sept. tekenden Rudolf Bentinck en Ella van Eeghen aan en vertrok Em te 1-f alleen naar den Haag om het diner by te wonen, daar Max zich te ellendig voelde. Na het diner was er een voorstelling, gevolgd door een bal. De vader Bentinck was de enige die toastte. Woensdag 23 Sept. verliet ik Haarlem en spoorde ik naar Amsterd. om by Willem en Thora te logeren,die eerst te 7t aten. Zy bewoonden een der grote dubbele huizen op de Keizersgracht naast Couturier, maar in die dubbele huizen zijn te weinig kamers,behalve in dat van Mama van Loon,waar er 4 beneden en 6 boven en 2 in het onderhuis zijn. Dat van Willem en Thora bevat 5 kamers au bel étage en slechts 4 boven, terwijl mijn logeerkamer op zolder was,te bereiken door een steile hoge trap,zodat ik op\73ste jaar amechtig boven aankwam. Waarom my geen der 4 kamers boven ingeruimd werd,weet ik niet. Op de zolder sliepen ook de dienstboden,van wie Colette de kamenier was. Voorts was er nog een studeerkamer voor Henk en een no. 100. Meest elke middag toerde ik met Thora in de coupé,en meest naar Ouderkerk of het Kalfje,want Amsterdam heeft geen omstreken als Arnhem of Haarlem. Ik ontbeet te 8 uur met Thora en de twee kinderen,die school gingen. Willem stond laat op en ontbeet alleen,ging dan naar het kantoor,kwam te 12 3/4 even lunchen,liep naar de beurs,vandaar weer naar het kantoor. Wy dronken te 5 uur thee en na het eten rookten wy eerst een sigaar,dronken te 8-^- weer thee en van 9-? - 10 liep ik nog de stad in. Thora wees my een ivoren beker,welke Lore's overgrootvader Willem van Loon in de 18de eeuw aan zijn polsdrager Kronenburg had geschonken uit dankbaarheid dat deze hem uit het water getrokken had,toen hy op de jacht,door het breken van de polsstok voorover in een sloot gevallen was en met het hoofd in de modder was blijven steken. Toen Kronenburg in 1840 81 jaar oud en arm geworden was,had Lore's Grootvader Jan Willem van Loon,de beker teruggekocht. Willem vond die in een kist van zijn Oom Willem,die in de alcoof van Hendriks kamer stond,maar nooit onderzocht was,omdat Willem en Hendrik daarvoor te lui waren. Zondag 27 Sept. bracht Colette my het ontbijt op mijn kamer, omdat Thora langer bleef slapen en te 10 uur wandelde ik met Thora's kaart en Daisy's gezangboek naar de Ronde Lutherse Kerk,waar ik Ds. van Wijk uitnemend hoorde preken. Achter my zaten Louise van Eeghen- den Tex en haar dochter,vroeger zeer vijandig,doch thans,volgens Thora,steeds by van Wijk in de kerk. 's Middags spoorden Willem,Thora en Daisy naar Doorn om de receptie by te wonen op Aardenburg en bracht hun rytuig my naar Artis, waar de portier my voor een stedeling hield omdat ik in het rytuig van Willem van Loon opreed,maar door mijn visitekaartje te tonen, waar Karlsruhe op stond,werd ik na betaling toegelaten. Ik bekeek de reuzenschildpadden,de orang oetang,de plant met wandelende bladeren, de giraffen en zijwormen. De bevers zag ik niet en ik ontmoette geen enkele kennis. Dora schreef my uit Karlsruhe dat zy een warme reis gehad hadden en de kamer vol bloemen had gevonden. By het toeren met Thora ergerde ik my over de brutaliteit der straatjongens,die aan het rytuig hingen,en zowel ons als de paarden met slik en sternen gooiden. Het pavé was erbarmelijk. Aan tafel was weinig conversatie. Willem sprak nooit en zijn zoon Henk klaagde dat hy hem nooit over de oude tijd hoorde vertellen. Henk zelf sprak zeldzaam en dan nog onverstaanbaar. De Hollandse kamenier Colette werd door Thora zeer geprezen and dressed elegantly. Later werd zy onwillig en brutaal,zodat Thora haar in 1907 moest wegzenden, en zy by Olga Wüste in dienst kwam,die niet zo zacht is als Thora. Elke ochtend kwam de oude knecht van Thora's vader zilver poetsen. Voorts is er een vaste knecht in dress-coat en een jongen om boodschappen, te doen,een keukenmeid,onder-keukenmeid,werkmeid en schoonmaakster. Donderdag 1 Oct.kwam Colette te 10 uur mijn koffer pakken, welke kunst zy uitnemend verstaat,omdat zy altyd met Willem en Thora op reis ging en dus gelegenheid had gehad zich te oefenen. Op mijn vraag hoe het kwam dat zy,ofschoon 35 jaar en met een lief gezicht, nog geen vrijer had,antwoordde zy my dat zy het te voornaam gewend was om met iemand uit haar eigen stand te trouwen. Op reis redde zy zich met Engels,want het Frans was haar te moeilijk. |