Bij gelegenheid van Victoria's begrafenis
|
|  Yüklə 4 Mb.
|
Diezelfde 1ste Mei kwamen Henk en Fanny te Karlsruhe in het Hotel Germania afstappen, 's Avonds hadden wy van 8-11 een muzieksoiree, welke Fanny ook bywoonde,ofschoon zy te 's Gravenzande al te 4 uur was opgestaan om bytijds aan de Hoek van Holland te zijn,waar Henk overnacht had. Bovendien had Henk in de trein geslapen,wat hem niet belette in Karlsruhe te 8 uur naar bed te gaan. Te kwamen Herr und Frau Schweizer en een Luitenant der Artillerie Morlok,die viool speelde. Eerst speelden zy een trio van Mendelssohn,daarna soupeerden wy,vervolgens werd een duo voor piano en violoncel van Strauss door de Schweizers afgestoken en trio's van Brahms en Niels Gade,waarna wijn en gebak gepresenteerd werd. Jan Willem schreef dat Henkie op school onder het examen flauw gevallen was en met 39 koorts te bed lag. De meubels waren ingepakt, daar JW. en Caroline naar Arnhem dachten te verhuizen,maar gelukkig was hun huis nog niet verhuurd. Henkie kreeg perityphlitis (ontsteking van de grote darm) en het duurde 14 dagen eer zy naar Arnhem konden vertrekken. Fanny vertelde dat de riolering te 's Gravenzande beneden kritiek was en het drinkwater slecht. De afgetreden Burgemeester van de Kasteele liet alles op zijn beloop, 's Gravenzande had 7000 inwoners en de Hoek van Holland een zeer vlottende bevolking. De grond was vroeger duin en is afgezand en nu zeer vruchtbaar,vooral voor asperges en druiven. Zondag 3 Mei stierf Warner Willem van hennep te Amsterdam,geb. in 1833. (Zoon uit 2de huwelijk van David Jacob.) De vier pullen,aie by loting aan Miek waren toebedeeld en op ƒ 1600- geschat,brachten by verkoop ƒ 4000- op,maar Dora's bronzen groepen slechts ƒ 1000-,ofschoon die op ƒ 1500- getaxeerd waren. Gérard van Lennep kocht uit Aernouts nalatenschap Zeerust voor ƒ 18ooo-,welke Henrick betaalde en Jacob v.L.,oudste zoon van Cees en Sophie kocht het Manpad voor 75 mille,het daartegenoverliggende weiland voor 34 en de arbeiderswoningen voor 4 mille. üp 6 Mei gingen Fanny,Cornelia en ik naar de repetitie van het Reiterfest op het grote exercitievelü. Curt von Bohlen bracht my op de tribune van Prins Max,maar Fanny en Cornelia bestegen een andere Tribune. Eerst reden de dragonders in allerlei richtingen,daarna quadrille,tornooi door enigen in maliënkolders met de helmen op het hoofd en de vizieren omlaag. Vervolgens waren er hu^leraces door officieren, idem door dragonders met een plat mandje aardappelen in de hand,waaruit zy er geen enkele moesten verliezen of met een ei op een lepel,anderen die in volle galop een leren pop moesten opnemen,of afstappen,uit een emmer water drinken of een glas bier ledigen en weer vlug te paard stijgen,eindelijk moesten de officieren elkander een lint,dat op de schouder gespeld was,in volle ren zien af te rukken. Prins Max kwam maar even op de tribune om Mevr.von Bodelschwingh toe te spreken,wier man,de Ritmeester,zich veel moeite had gegeven om zijn dragonders hun evoluties te laten instuderen. Overigens was de tribune vol officieren met hun dames. De Keizer bezocht de Paus en boog zich zó diep voorover dat zijn voorhoofd diens handen aanraakte,terwijl hy by het heengaan aan de aanwezige papen zeide dat hy God bidden zou des pausen leven te verlengen tot heil der mensheid. Shocking ! In Frankrijk bleef Lourdes bestaan omdat de papen er zoveel geld uit slaan. Maandag 11 Mei met Boris naar huis lopende,ontmoette ik Mevr. von Arnim met twee dochters,die my vroegen met haar mee te gaan ten einde de komst van de Keizer op de Schlossplatz af te wachten. Haar zoon Jasper,luit.der grenadiers,stond aan de hoofdwacht en bracht ons binnen de enceinte,waar tal van dames en enkele heren spalier vormden. Een soldaat bracht Boris in de wachtkamer van de luitenant en bleef J'l by hem . Een kwartier later reea de Keizer met de Groothertog voorby, gevolgd door de Erfgroothertog en Prins Max. 's Middags liep ik met Hora en Cornelia naar de Kriegstrasse, waar de Keizer met de Groothertog en diens vrouw ons voorbyreed naar het Station,gevolgd door de Erfgroothertog,by wie hy had thee gedronken en Prins Max. Wat moet het voor de Erfgroothertogin en Prinses Max onaangenaam zijn,zo dacht ik,om de man te zien,wiens Grootvader ze van haar landen beroofd heeft en die nu in Wiesbaden en Hannover de baas speelt. 's Avonds gingen Dora en Cornelia Sara Bernhard voor la Dame aux camélias zien spelen en kwamen zy huilende thuis !? broeder^die hem Dinsdag 12 Mei stierf Willem Elout te Velp. De verpleegde,las hem 's nachts uit de Bijbel voor,als Helly,die er mede spotte,er niet by was. tiet huis van Henriette Insinger te Amsterdam werd door Langer- huizen gekocht om het tot een museum voor zijn schilderijen en oudheden in te richten. Later herbouwde hy het huis in zijn vroegere vorm en gaf het zijn hoge stoep terug. De gobelins werden op ƒ 28000- getaxeerd,4 kopjes brachten ƒ 800- op,een kast ƒ 960-. Langerhuizen nam de plafonds en spiegels over,maar niet de gobelins,zodat het huis hem ƒ 147.000- kostte. Donderdag 14 Mei reden wy te 12 uur naar het paleis van Prins Max in de Carlstrasse,waar ook Dr.Gelpke woonde,en werden wy ontvangen door de hofdame Baronin Taets van Amerongen,die ons terstond by de , . Prinses bracht. Zy is de oudste dochter van de Hertog van Cumberland ó / & & en Brunswijk Luneburg,en van Thyra,dochter van de Koning van Denemarken. De Grootvader der hofdame emigreerde naar Duitsland. aangenaamst uiterlijk,een lieve stem en innemende manieren. Ten bewijze hoe eenvoudig hy is,gelijk trouwens de meeste Duitse vorsten, zeide hy my:" Ik heb U by het Reiterfest op de tribune gezien en wilde U toespreken,maar werd er telkens in verhinderd",en ik was, nota bene,niet eens voorgesteld. Het was aardig om te zien hoe de ogen der Prinses schitterden van blijdschap toen zy hem zag binnenkomen. Hy zeide ons dat hy voor Holland schwärmte. Scheveningen had hy dikwijls bezocht,den Haag adoreerde hy,de artillerie had hy op het strand zien manoeuvreren, en de paarden waren magnifiek. Hy vroeg my:" Habe« Sie die Königin Anna Paulowna gekannt?". Ik antwoordde dat ik haar wel gezien maar nooit gesproken had omdat ik nog te jong was om aan haar te worden S'té>3 voorgesteld, en vertelde toen dat Lore's vader aan Prinses Sophie, die op het Loo een boerderijtje had,een paar jonge koeien had geschonken en dat Anna Paulowna toen op Schaep en Burgh een dag had doorgebracht om te bedanken en Lore,die destijds 9 jaar was,haar een bouquet had aangeboden,dat Oom van Loon haar na de lunch had gevraagd wat zy wenste te doen en zy geantwoord had:" Je me conformerai aux usages de la maison," waarop hy het Engelse jachtwagentje had laten inspannen en haar zelf door al de buitenplaatsen had rondgetoerd. " War Sie nicht eine böse hässliche Frau?" vroeg Prins Max. "Es ziemt mich nicht das zu sagen" hernam ik,waarop hy liet volgen: " Sie war meine Grosstante." Ik vroeg hem of hy Russisch sprak,dewijl hy zich dan in die taal met Dora kon onderhouden,maar hy antwoordde dat hy het als kind wel kon spreken,maar nu niet meer. Toen vertelde ik hem dat zijn zwager,de Hertog van Anhalt afstamde van Fred.Hendriks derde dochter,en deze in Dessau Hollandse tuinlieden had laten komen om er een tuin aan te leggen,gelijk aan de Hollandse en die Oranienbaum genoemd had. " 0 ja,"antwoordde Prins Max," myn zuster heeft grote voorliefde voor Oranienbaum." Terwijl wy ons aldus Daar my gezegd was dat de Prinses uiterst timide is,begon ik, toen zy een paar woorden gezegd had,haar te vragen naar de Baby en de reis die zy met haar man in Italië gemaakt had. Plotseling kwam deze binnen in groot uniform met epauletten en wel verdient hy de bynaam van le beau Max,want hy heeft een geëlanceerd figuur,een aller- onderhielden., zat de Prinses met haar lieve gezicht stil te luisteren. Eindelijk,na dat wy een half uur lang gebabbeld hadden,stond zy op en namen wy afscheid. " Au revoir",zeide hy. Wy hadden nu en dan ook Frans gesproken. Halverwege de trap stond een toilet met een spiegel. L> 8   
Ik las destijds 's avonds aan Dora en Cornelia voor Willem de Beauforts artikel over Hijklof Michael van Üoens,een wonderkind,die reeds op 18-jarige leeftijd in 1766 te Utrecht Hoogleraar werd in de Geschiedenis,de Letterkunde en het Grieks,doch later zijn ontslag nam,Lid werd van de Vroedschap,en een politiek Vertoog en andere libellen schreef tegen de Amsterd.regering^even nadat ons door Engeland de oorlog verklaard was. Daarna redigeerde hy een courant,en maakte hy zich zo gehaat dat hy het land moest verlaten en vergeten stierf. 
De Groothertogin ontwierp een tentoonstelling van spinnewielen, en er kwamen er 700 in. Voor de Schwarzwalder meisjes zocht men kwartier. Een weduwe,die de kamers beneden ons gehuurd had,herbergde er twee,die beide Amalia heetten en 22 en 23 jaar waren. Zy waren uit Elzach Ambt Waldkirch en waren gekleed in fluwelen met goud gestikte jakjes. Korte rokken,zijden boezelaars,donker blauwe kousen,gewerkte schoenen,hoeden met bloemen en lange linten. De blote armen waren bruin gebrand en z^‘ hadden ringen in de oren. Met Cornelia bezocht ik de tentoonstelling in het paleis,waar oudtijds de Markgraaf resideerde. De 16 kamers waren vol spinnewielen, weefgetouwen,goederen enz. Onze Kon.Moeder had 5 spinnewielen uit Holland,Brabant,Gelderland,Friesland en Zeeland gezonden. Mevrouw von Bohlen zond er een uit Friesland. FUrstin zur Lippe,de Kroonprinses van Zweden,de Erb^rossherzogin,de Koning van Spanje,de Groothertog van Oldenburg en anderen zonden er uit hun landen.Te 11 uur begonnen 68 meisjes uit verschillende delen van het Groothertogdom te spinnen,maar er was geen enkele beauté by en zy hadden schoenen met spijkers aan de lompe voeten. In de Hof van het paleis werden er enige gefotografeerd en daaronder was één mooi meisje. De Groothertogin stelde al wat zy gebreid had ten toon en verlootte dat ten voordele van het Ludwig Wilhelm Krankenheim. Daar ik lust had om aan Dora een spinnewiel te geven,vroeg ik aan de benedenbuurvrouw om inlichtingen,die daarop zo vriendelijk was om met de twee spinsters by ons boven te komen. Deze rieden my aan er een te Elzach te bestellen dat niet meer dan 16 Mark kosten zou. Ik deed dit en na verloop van enige weken ontving ik er een,zwart gepolijst met witte Knochenzierung en Zinneinlagen en een Kreuzel of stok,die 15 Mark kostte en thans in Dora's huis pronkt. Zaterdag 16 Mei gaf het Künstlerverein een Frühlingsfest. Wy hadden geen plaatsen genomen daar wy het niet wisten,maar Dora en Cornelia zagen toevallig mensen staan voor een huis en vernamen toen wat er gaande was. Cornelia kwam my roepen en even nadat ik gekomen was,reden de Gross-en Erbgrossherzogliche Herrschaften op. Prins en Prinses Max waren er al. Daarop kwamen Harry v.Bohlen en zes andere officieren in rode rokken en witte broeken oprijden met een meute honden,die by het leger hoorden om gewonden te zoeken. In de grote tuin achter het huis stelden zy toen een vossejacht voor,maar daarvan zagen wy niets. Te 5 uur ging ik er weer heen en zag ik eerst de Groothertog en diens gemalin naar huis rijden en daarna Prins en Prinses Max,die my allerminzaamst groetten en toeknikten. Evenzo hadden zy by hun komst Dora herkend en gegroet,zodat zy bloosde. Maurits en Louis leerden roeien en zwemmen. Max bezocht weer het Zanderinstituut. De planten op de Wildbaan brachten + ƒ 2500- op. Frank kocht er twee palmen. Zondag 24 Mei werd de 100ste gedenkdag der oprichting van het Regiment Grenadiers herdacht en zagen wy de oudgedienden voorbygaan, voorafgegaan door muziek en de grenadiers in uniform. De oudsten reden in wagens,oe allerouüste,Oser,Burgemeester van Steinbach, was 88 jaar. De meesten moesten lopen en het was een vermoeiende tocht van de Grenadierskazerne tot de Messplatz aan het andere eind der stad. Het duurde y uur eerdde stoet voorby was. Een hunner,van Amerongen uit Baden,had de slag by de Bouvines in 1812 bygewoond en Markgraaf Wilhelm,destijds 20 jaar,had zich by die gelegenheid dapper gedragen. De Badeners moesten toen in dienst van Napoleon onder de bevelen van de Maarschalk Yictor vechten. Dinsdag 26 Mei bewonderde ik de koloniale jachttentoonstelling, die zter interessant was vol opgezette leeuwen,tijgers,olifanten, nijlpaarden,neushoorndieren,giraffen,apen,struis-en andere vogels, antilopen,hartebeesten,wapens,klemmen en vallen,oor-en halsringen. Twee negers liepen rond. Olga van leghen kondigde my het engagement aan van haar oudste dochter lila met Rudolf Bentinck,lui tenant der huzaren,zoon van de Opperstalmeester. Charles Nepveu ontsliep Dinsdag 26 Mei. Jan Willem zond ons een beschrijving van zijn paleis te Arnhem. Zyn trio bezocht dezelfde middelbare^school.wat Henk vernederend vond, David in de le,Henk in de 7de klas. (vv0_eJ*" . De adelborst HUssener,die te Essen de soldaat Hartman met zijn ponjaard doodstak,omdat hy in zijn eigenwaan zich inbeeldde niet eerbiedig genoeg gegroet te zijn,werd door de Zeekrijgsraad te Kiel tot slechts 4 jaar en 1 week met degradatie veroordeeld,een veel te lichte straf voor zulk een moord. Zondag 31 Mei kwam Miek logeren. De hitte scheen haar niet te hinderen,want op het heetst van de dag liep zy een uur met de hond. S'yiB Ast t* Ji ^ Irurx^j.J' v • tkisUAo 4jlaA Zy las nu niet meer zonder bril. Op 1 Juni bekeek ik in de Oranjerie van de Schlossgarten de tentoonstelling van hertshoornen en veren van auerhanen,waarby telkens vermeld stond door wie de herten en vogels geschoten waren; ettelijke door Carl Friedrich,des Groothertogs grootvader in de 18de en in 't begin der 19de eeuw,door Markgraaf Wilhelm enz...Ook was er een bord met de veren van auerhanen en hoornen van herten erlegt door de Keizer. Alles was beeldig geschikt. In Petersburg vierde men de 200ste gedenkdag van het leggen van de eerste steen dier stad door Peter de Grote,die zyn kind Alexis liet doden en zijn eerste vrouw Eudoxia opsloot,omdat hy zyn maitresse,een Duitse Juffrouw Koens meer begeerde. Marie Hartsen schreef my dat de meisjes Heemskerk by Jet Hart- sen gevlucht waren,omdat zy het by Lydia niet konden uithouden. Willem Hartsen (Marie's man) was op het kantoor van de ingenieur Jan Meyjes te Valparaiso en zy was verhuisd naar Viha del Mar. Zaterdag 6 Juni spoorde Dora naar Parijs. Voor de nalatenschap van Henriette Insinger moest ƒ 150.000- successie betaald worden. De Amsterdamse Jongen werd te Amsterdam voor de Koningin opgevoerd,maar verkort,wat vrij belachelijk was. H.M. noch de Prins applaudisseerden. Hoe geheel anders ging het in Karlsruhe toe ! Daar de Savornin Lohman de verovering der Nieuwe Kerk te Amst. in 1886 ontkende,leverden acht predikanten (Vos,Laurillard,Berlage, v.d.Dussen en anderen) daarvan het bewijs. Lohman verlangde dat het door een onpartijdige commissie onderzocht werd,maar dit weigerden de predikanten,wat ik vrij dom vond. De 11de Juni heet in Duitsland de Fronleichnamtag,d.w.z.de dienst van het lijk des Heren als ware Hy niet opgewekt om eeuwig te leven. Een grote optocht van kinderen en volwassenen,mannen en vrouwen uit alle rangen en standen met banieren,priesters en koorknapen met kruisen en poppen trekt dan door de stad en op hoog bevel moeten dan alle winkels,ook die der protestanten,gesloten worden, 't Is een allermis- selijkstttoneel ! Die 11de Juni kwam er een telegram uit Belgrado dat Koning Alexander 's nachts eerst Koningin Draga en daarna zichzelve had doodgeschoten,maar uit latere bleek dat er een samenzwering was uitgebarsten, die van het leger uitging,dat officieren,onder aanvoering van Mankin,het paleis binnendrongen en zowel de Koning als de Koningin met hun revolvers en sabels afmaak ten,zodat hun lijken ettelijke schot-,snij-en steekwonden bleken te hebben. De Ministers werden in hun huizen vermoord en Peter uit de oude dynastie Kara Georgewitz werd tot Koning van Servië uitgeroepen. Hy woonde in Zwitserland,maar was op de samenzwering voorbereid en had moeten beloven dat hy de moordenaars in zijn dienst zou houden. Koning Alexander was 26,Draga 35* Hy was de zoon va-n Milan en Nathalie,zy de gescheiden vrouw van Mankin,een der samenzweerders. De mogendheden weigerden de erkenning van de nieuwe Koning,zolang de moordenaars niet waren gestraft. Draga's zusters waren vijf dagen lang niet uit de kleren geweest uit vrees van ook vermoord te worden,maar konden toen naar Wenen vluchten.JW. kreeg te Zeist de 12de^lotseling 's avonds te 11-p een bloedspuwing. Met moeite haalde Frank een dokter en ijs. Hy had weinig koorts,maar veel pijn evenals in den Haag. De weilanden van H.Insinger in de Inlaagpolder brachten ƒ 65.000 op,d.i./ 3200- per hectare. nct-wv 10 jho'^'ta. 
HntThti J s?7' *}p In de Festhalle verkondigde Bebel dat na 5 jaren meer dan de helft der leden van de Rijksdag uit socialisten zou bestaan,dat dan de monarchie omvergewprpen zou worden,de Keizer zijn helm voor een hoed en zijn degen voor een parapluie zou inwisselen en Singer President der Republiek zou zijn. Max ging 23 Juni een kuur te Nauheim doen om zijn hart tot rust te brengen,en hy had er het land evenals ik in '72 te Ems. Dr.Schuster zeide hem dat zijn hart materiell goed was maar functionell in de war, daar de zenuwen te slap waren en te vlug werkten. Hy moest niet drinken,maar te lOy tien minuten lang een thermal bad nemen,en dan een uur in bed rusten. Het was er 86 graden. Ernst van Loon was er ook, omdat hy hinder had van zijn ve$ en van hemorrhoïden. Als buur aan tafel had Max een Roomse Belg,die hem een interessante studie over de collier van Marie Antoinette leende en niet wist dat Petrus getrouwd was. Emilie zocht kamers voor Mauk te Leiden. Maurits van Eeghen was partner van een accountant. Zondag 28 Juni hoorde ik Mühlhattser preken over I Petr.5:6 "Vernedert U onder de krachtige hand Gods,opdat Hy IJ te zijner tijd ver- hoge." Hy sprak over de twee stromingen en machten in Duitsland,de Roomsen en de Socialisten,die voor de Rijksdag de meeste stemmen hadden verkregen en onder dit oordeel Gods moesten wy ons evenals Israël onder Assur en Babel verootmoedigen. Bebel had in de Festhalle te Karlsruhe gezegd dat er geen God is en duizenden hebben gejubeld, maar geen enkele heeft geprotesteerd. Die in den hemel woont zal lachen. |