Bij gelegenheid van Victoria's begrafenis
|
|  Yüklə 4 Mb.
|
De volgende dag lieten wy ons te 7 uur wekken,ontbeten te 7? en reden per trein nan 8.11 in de 2de klas weg. De rekening in het Hotel had ƒ 8.50 bedragen. Te Emmerik konden onze koffers dicht X/ blijven. Het regende tot Bonn. Te Keulen konden wy overstappen in een directe wagen en zaten wy met een Hagenaar,die zeer causant was en tot Stuttgart reisde. Een jaar later reisde ik weer met hem en zeide hy my Boor te heten en gouverneur te zijn der jongens Bentinck van Middachten. Ik had wijn van Fanny mee en broodjes uit Arnhem. Wy sloten de ogen maar konden de slaap niet vatten en de reis leek my langer dan in het gaan. Ik had geen biljetten naar Karlsruhe kunnen krijgen en dus plaatsen tot Baden-Baden moeten nemen en de koffers waren ook zó ingeschreven,maar de conducteur gaf ik een Mark en daarop liet hy te Karlsruhe de koffers afladen,die spoedig aan huis bezorgd werden. Cornelia had Sluis reeds Maandag 29 Sept.verlaten. Zy stond op het perron en wy tramden naar de Westendstrasse 50. Frau Stirn en Hilde wachtten ons PP met een bouquet. Tegen de wand was een krans gespijkerd met Herzlich Willkommen en de salon en zitkamer waren opnieuw behangen. Wy maakten van de salon de zitkamer, waar ik op mijn schrijftafel meer licht had. De incometax was 2$. Over Dora's ogen was Dr.Gelpke tevreden. Hy vond het niet nodig die in te spuiten. Ook stond hy haar toe Schwester Saturna te helpen in het verplegen. Toen Dora het aan de Oberin zeide,vroeg deze hoe- veel loon zy verlangde, terwijl Dora dacht dat zy er voor zou moeten betalen. Ik genoot van Emil Frommels Erinnerungen,my door Mevrouw Cloëtta geleend en las een artikel over Zuid-Afrika van een der redacteuren der Woche. Terwijl vóór de oorlog jaarlijks 60.000 balen schapenwol uit de Oranje Vrijstaat werden uitgevoerd,was er nu geen schaap meer voorhanden. De lieve Engelsen hadden ze alle gedood! De drie generaals die Nederland bezochten,collecteerden alleen in Groningen en Friesland ƒ 3000 en ƒ 2000. Een Amerikaan zond hun 100.000 dollars,maar er was wel 100 millioen nodig om de schade te herstellen. Toen Keizer Wilhelm II aan de regering kwam,had het Duitse Rijk 700 millioen Mark schuld,thans in 1902 3000 millioen. By Maurer kocht ik de piano voor M.600- onder aftrek van 100 M. huur,welke ik sedert 1 Oct.1901 betaalde. Het was zomerweer maar de banken waren te nat om op te gaan zitten en de grond te koud. Zola werd met grote praal begraven en de Minister hield een redevoering. Dreyfus liep mede achter het lijk. Van Papa's hulde in 19ü2 (100ste geboortedag) nam onze Lands-en Stadsregering geen notitie. Johanna Gunning verloofde zich met Ludwig Tripp,koopman te Elberfeld,een ernstig,braaf man. Beiden zijn 36. Ik las met belangstelling het Leven van Anginus,discipel van Melanchton,die het N.T.in het Spaans vertaalde. Toen hy zijn vertaT ling aan Keizer Karei V ter hand stelde,vroeg deze hem of hy het    
N.T.geschreven had en of er niets verdachts instond !! De Keizer gaf het zijn biechtvader,een Judas,die Anginus liet gevangen zetten. Gelukkig wist hy te ontsnappen en trouwde hy later. Te Leuven had hy de afschuwelijkheden der Inquisitie beleefd.Vrouwen werden levend begraven,mannen verbrand en een blinde lebenslang op water en brood gevangen gezet om des Evangelies wil. In Karlsruhe sliep ik minder goed dan in Holland,misschien omdat de lucht er droger is. Toch liep ik in Karlsruhe veel meer over dag en 's avonds ook nog een half uur hetzy in de kamers of op straat. De Boerengeneraals werden te Berlijn door het volk met grote geestdrift ontvangen en door de zoon van Bismarck in het gebouw van de Rijksdag rondgeleid. De Keizer durfde hen uit vrees voor En^geland geen gehoor verlenen. Op 23 S^t. zagen wy Czar und Zimmermann,een amusant stuk. De Burgemeester van Zaandam wordt er in een bespottelijk daglicht gesteld, die allerlei dwaasheden doet. Nellie Elout verhuisde naar Rozendaal en zond Willems verpleger weg,die zy door een Roomse liet verbangen. Lilian schreef dat Henriette Insinger Vrijdagnacht 25 Oct. een beroerte gehad had en de dokter voorzag dat dit zich zou herhalen. Haar nieren waren ook aangedaan. "She seemed to be a little muddled in her head "schreef Lilian. Sedert Zondag logeerde Tane op de Wildbaan, waar Agnes niet kon komen,because she did not feel up to it en van Spanje haar masseerde omdat haar hart niet goed functionneerde. Henriette was dof,sliep veel,sprak niet,maar vroeg eens aan de kamenier of er iets met haar gebeurd was. Ik las Justus van Mauriks "de Engelenbak" voor,dat men niet kan lezen zonder te schateren van het lachen. De scène van de jodejongen die uit zijn neus broeit,zodat het bloed in de bak druppelt,en die niet helpen kan dat hy broeit,is onbetaalbaar,evenals die van het hengelen naar de pet van Biet,die in de bak gevallen is. Men lacht zich slap by het lezen. Max woonde 29 Oct. als Voorzitter van het Comité by Couturier het diner by,dat ter ere van Prof.Matthes'25-jarig jubileum gegeven werd en zat tussen de jubilaris en Thérèse Schwartze,die zijn portret, hem door zijn leerlingen aangeboden,geschilderd had,waarvoor Max ƒ 110,- had moeten offeren. De receptie haa te Hilversum plaats gehad. Max is gevraagd om de huwelijken van Corry Boreel met van Tuyll en van Madzy met Mulier in te zegenen. Wy maakten kennis met een broer van Stirn,die in New York woont en te ZUrich Prof.Huguenin voor zijn 8-jarige aan asthma lijdende zoon geraadpleegd had maar door hem naar Max Cloëtta was verwezen, die hem naar Appenzell had gezonden,waar in een alleenstaande schamele boerenwoning vijf kinderen door twwe vrouwen verpleegd werden. De grote Duitse boten tussen New York en Bremen waren elektrisch verlicht en met de andere boten op zee heliografisch verbonden. Lilian schreef dat Henriette Insinger memorieloos was en niet beter,"but that Mrs Beels was the worét of the three sisters,soon "out of breath,and too oppressed to sleep." Henk werd 7 Nov. benoemd tot Burgemeester van • s Gravenzande, en Woensdag 8 Nov.stierf Henriette Insinger,die 16 Maart 1825 geboren was. Fanny schreef dat zy na haar dood op Lore geleek,wat zy by haar leven niet deed en dat Henk tot enig executeur benoemd was, wat hem nu zeer ongelegen kwam,daar hy bevonden had dat er te 1 s Gravenzande veel te doen was. Emilie schreef my uit de kamer van Agnes Beels,die in haar bed lag te hijgen en elke dag minder werd en vermagerde. Haar hoofd bleef echter helder en zy zeide zelve dat het niet lang meer kon duren. Zy stierf eerst op 8 December. Christiaan schreef my dat Max op 11 Nov. uitstekend,heerlijken aandoénlijk by de inzegening van Madzy's huwelijk gesproken had en aan het bruiloftsmaal had getoast. Er waren 35 gasten. Piet Blom had uit zijn rokzakken 30 huishoudelijke artikelen gehaald en die telkens met een toepasselijk rijmpje aan de Bruid overhandigd. Saar- tje en Ada Blom hadden Kloris en Roosje voorgesteld en Dolly had gezongen. Fanny schreef dat Henriette Insinger niet behoorlijk voor haar dienstboden en koetsier gezorgd had,dat Henk en Jan Willem ieder een legaat kregen van 5 mille en de boedel voor de helft aan de Elouts en voor de andere helft aan de Repveus en van Lennepen toekwam. Daar Willem Elout en Miek,die onder curatele stonden,meeërfden, moest alles verkocht worden. Het huis in Amsterdam en al het meubilair behoorden Henriette. Jan Willem schreef dat het by de begrafenis van Henriette scherp woei en Ds.Boomer te lang sprak,dat Frank zich met de executele bemoeide, nu Henk er geen tijd voor had en dat beide Tantes haar leven eindigden zoals zy geleefd hadden,Henriette gesloten,Agnes levendig en grapjes makende. A/ Op 27 Rov. hielden/Erfgroothertog en zijn gemalin hun intocht in Karlsruhe. Zy hadden tot nu toe te Coblenz geresideerd,waar hy Kommandant van een legerkorps was,maar daar zijn vader de ouderdom van 76 bereikt had,had deze het wenselijk geacht hem in zijn vaderland te doen terugkomen,opdat hem ter gelegener tijd de handen niet scheef zouden staan. Het paleis van de Erfgroothertog stond in de Kriegstrasse,maar daar het van binnen nog niet in orde was,nam hy voorlopig zijn intrek in een bijgebouw van het Slot zijns vaders. Wy hadden de Rederlandse vlag uitgestoken. Ik gaf aan Maurits op zijn 18de verjaardag een remontoir. Na de dood van Henriette kreeg ik 75 kaartjes p.c.;o.a.een van Anna Pauw met het adres Karlsruhe Hessen,en van een ander Karlsruhe Wur- temberg !! Fanny schreef 2 Dec. dat zy met Henk naar Zürich ging,omdat hy doodmoe was. Hy had dan ook zoveel jaren niets uitgevoerd,dat de minste bezigheid hem vermoeide. Daarby ging hy te laat naar bed. Fanny had ƒ 25.000- aan bankpapier in diverse kasten van Henriette gevonden en ontdekt dat Constance Carrasco dat jaar ƒ 16.000 genoten had. Dora nam met Frl.D.een paar Italiaanse lessen,maar die meester was een raar heer,die o.a.eenmaal een Duitse minnebrief voorlas, die hy van een zijner leerlingen gekregen had. Hy wilde met Dora gaan paard rijden. De twee meisjes bedankten er dan ook voor om langer les by hem te nemen. Aga von Bodelschwingh stelde aan Dora voor om by haar les in het Zweeds te nemen en binnen een paar dagen las zy het al goed. Daarop werd zy aan Frau von Weidensch.,voorgesteld,hofdame by de Kroonprinses van Zweden,dochter van de Groothertog,by wie ze nu verder Zweeds leerde en zo spoedig Zweeds sprak en schreef dat de Freule er over verbaasd was. Maandag 8 Dec. ontsliep Agnes zacht. Zy was 3 Maart 1829 geboren en dus 73 geworden. Zy was tot Zaterdag nacht 2 uur,toen zy de laatste benauwdheid kreeg,helder gebleven en daarna 24 uur lang bewusteloos. Tot executeurs had zy Frank eb Lex Beels benoemd. Twee dagen na. Agnes stierf Ceejet Labouchere op het Huis te Doorn,aet.81. Agnes vermaakte haar preciosa aan Agnes van Loon en Louise van Bylandt en aan Hendriks kinderen; aan Willem van Loon het uit één stuk ivoor gesneden beeld van uaviü,die het hoofd van Goliath in de hand houdt,aan Max het portret van Carel Beels,aan Dora haar Bijbel met gouden sloten,aan Herman Beels de heerlijkheid Heemstede en de schilderij van Heemstede,aan Louis van Loon de pendule enz.op de schoorsteen. Op Dinsdag 16 Dec.trouwden Roelof van Lennep en Digna Mijer. Jan Willem hield voordrachten over de Brief aan de Romeinen. Vrijdag 26 Dec. kwam Henk in Karlsruhe en vertelde hy dat Henriette Insinger een journaal hield en daarin alles optekende,o.a.de menu's,die niet genoeg door de gasten geapprecieerd werden,en haar blijdschap als de logés vertrokken. Henk had in 's Gravenzande een terrein gekocht voor ƒ 7000,-,waarop hy door de architect een huis voor ƒ 13.000- wilde laten bouwen. In Juli 1902 stierf Prof.Dr.Emanuel ^ermann te Wenen,waar hy in 1839 geboren waf. Hy vond de briefkaarten uit,die in Oct.1869 het eerst in Oostenrijk in gebruik genomen werden en zich van daar over de gehele wereld verbreidden. In Chicago ontstond een sekte,wier Voorganger zich voor Elia uitgaf en de komst des Heren aankondigde en in een witte pij liep. Op grote aanpüibiljetten stond:" Let us go up to Sion." Clibborn en de Maréchale sloten er zivh by aan,maar Corrie Booth-Schoch en haar man scheidden zich van het Leger des heilos af.  
Het jaar 1902 besluit ik met een vers van Karei Bogaard,dat in het Vlaamse Laatste Nieuws werd opgenomen naar aanleiding van de omstandigheid dat de kroning van Koning Edward op 26 Juni niet had kunnen doorgaan omdat hy een operatie had ondergaan. Is dat alweer een blinde gril des lots, Of moeten w'eindlijk aan de spreuk geloven, De volkslegende van den vinger Gods ? Wel ben ik alle bijgeloof te boven, Doch als ik zóó de misdaad straffen zie, Zoo strafloos lang geduld,dan vraag ik wie Of wat die Macht wel is,dat Alvermogen, Dat zóó met Koninklijk gebod, Met Koningen en Koninginnen spot ? En 't is me als hoorde ik 't antwoord uit den hoogen In de vier woorden slechts:" Er is een God !". EINDE 1902 In de nacht van 31 Dec.1902 begon het matte gelui van alle kerkklokken,dat een kwartier duurde en tegelijk vielen er schoten en knalden de voetzoekers en donderbussen. Een en ander maakte Boris zó aan het schrikken,dat hy uit zijn mand sprong,hevig begon te blaffen en in mijn kamer zijn toevlucht zocht. Ik had al bijna een uur geslapen evenals Cornelia,maar deze was dwaas genoeg om op te staan en naar de kant te lopen om het Bengaals vuur te zien,dat echter niet ontstoken werd. Onze nacht was slecht.
Op 3 Januari kwamen 's avonds Jan Willem,Caroline en Henkie; voor JW. en Caroline had ik kamers in Germania gehuurd,maar Caroline vond het daar te mooi en JW. voelde zich ziek,zodat hy by ons kwam. Caroline wilde in het Marthaftuis gaan slapen,maar daar verzette ik my tegen. trok dus weer naar het Hotel,maar kon niet slapen door het leven op straat. Daarop leenden de Stirns ons een bed en maakte Cornelia voor haar een kamertje op zolder klaar. Dit gaf nogal omslag, want Cornelia had haar kamer voor Henkie ingeruimd en was ook naar de zolder verhuisd. Fanny en Frank kwamen de 4de. Frank las voor op hoeveel de kunstvoorwerpen van Agnes geschat waren,alles puik-puik,terwijl die van denriette Insinger veel minder waarde hadden. Beels had er meer verstand van,maar liet zich bepraten om te kostbare dingen te kopen,terwijl hy te hoog leefde. Onnoemelijk groot was het aantal porseleinen borden en kopjes dat hy naliet. Fanny wees het plan van het huis,dat zy te 's Gravenzande wilde bouwen. Van der Steur had het plan gemaakt. JW. maakte een ander plan,dat minder kostte en Frank verbeterde dat van Fanny. Op 6 Januari kreeg ik van Henk en Fanny,Max en Em en Dora een draaiende bibliotheek,van Jan Willem en Caroline Het Leven van Emil Frommel en een barometer; van Frank en Constance een metalen ge- ouvrageerde schotel met deksel. Henkie kreeg van Frank glazen bollen en een fles spiritus om water te distilleren en van my een koffer. Hy fotografeerde zijn ouders uitnemend. Ik wilde een serviesje voor Hansje kopen en liep daartoe met Caroline een speelgoedwinkel binnen,opdat zy zou uitkiezen,maar zy vond het éne te mooi,het andere te klein en het derde te groot. Wat kan men hieruit leren? Dat men nooit in een winkel moet gaan met een dame,die besluiteloos is. Zo vertelde Lore my dat het een beproeving was om met haar moeder inkopen te doen. Jan Willem had zich te Chateau d'Oex te veel ingespannen voor zijn Bijbellezingen over de Brief aan de Romeinen,de theologische soirées,de voordracht in de Jongelingsverg.sur l'Ambition,de Duitse preken enz,want arbeid met de hersenen vermoeit eindeloos meer dan met de voeten. Hy hoestte dan ook weer. Ik kreeg nog van Miek de Notre Dame van Victor Hugo en van Frank en Constance een kist met heerlijke appelen. Caroline en Henkie vertrokken de 19de. Henk en Fanny huurden kamers in het pension van Juffrouw ten ^a.te in de Zeestraat boven die,welke wy bewoond hadden,en Henk reed nu per tram naar 's Gravenzande heen en weer. De Groothertogin liet vragen of Dora de cursus over sterrekunde wilde volgen,maar Dora had er geen zin in. Daar de Groothertogin had te kennen gegeven dat zy Dora vóór de les van Fr.Weidenh. zien wilde,ging Dora de 22ste mooi gekleed in een grijze japon en zwarte hoed te 2 uur naar het Paleis en wachtte zy by Fr.W.,totdat een lakei haar kwam roepen en een tweede haar naar de grote balkonkamer vóór bracht,waar de Groothertogin op een drafje binnenhuppelde. Zy was allerminzaamst,sprak over de ogen,de eursussen over sterrenkunde en kunstgeschiedenis en de breimachine .In Amsterdam staakten bootwerkers,koetsiers,die de brievenbestellers rondrijden en nog anderen. Uit den Haag werden dragonders ontboden. De President van de Rijksdag,Graaf Ballestrom (Rooms) heeft zijn ontslag genomen,omdat hy meende het vertrouwen der leden verloren te hebben,door eerst de socialist Vollgraf het woord te ontnemen, toen deze des Keizers rede te Essen besprak en de volgende dag Bebel daarover uitvoerig te laten spreken. Later werd hy toch weer herkozen. De Keizer had na de dood van zijn vriend Krupp,de Kanonnenkoning,hevig tegen de sociaal democraten gefulmineerd en de Kroonprins had hen ellendelingen genoemd. Bebel laakte in de Rijksdag die wijze van spreken en wenste den jongeheer (de Kroonprins) wat meer bescheidenheid toe. In Karlsruhe kwam een Russische dame,Frau Witte Hoenschelmann, om de gevangenen te bezoeken. Op last van Mevrouw von Bohlen bezochten Dora en ik haar,maar even later kwam een dame uit Duits Zwitserland en deze belette Frau H. iets interessants te vertellen. Zy sprak zó hortend en onduidelijk door het gemis der boventanden, dat ik niet begreep hoe de gevangenen haar berstonden. Vrijdag 30 Jan. moest Dora te 8-5- by Dr.en Frau Paula Gelpke dineren. Er waren + 40 gasten,het diner was eenvoudig; geen soep, vlees met groenten,kalkoen met compote,un plat sucré en dessert, rode en witte wijn. Er waren 7 geneesheren. Dora zat naast een jong luitenant in civiel. Men tafelde lang en praatte later. Dora had het rijtuig te 11 uur terugbesteld,maar toen zy vroeg hoe laat het was,bleek het middernacht te zijn. Zy nam afscheid,maar iedereen zeide dat nu eerst de pret begon. In Nederland staakten nu ook de beambten der Staatsspoorwegen, zodat er geen trein liep. Van Heemstra,Burgemeester van Driebergen,kocht het Huis te Doorn,wat heel gelukkig was voor Ceejets kinderen,daar zy o.a.beschreven had dat het niet gesloopt en niet in percelen of aan papen verkocht mocht worden. Louis kon Zaterdag 31 Jan.niet naar de Handelsschool in Amsterdam omdat de treinen naar Amsterdan wegens de werkstaking niet liepen. De Holl.Spoor liep niet verder dan Haarlem,de Ooster tot Bussum en de Staatsspoor tot Abcoude. Amsterdam was dus afgeslotem, de bakkers kregeg. geen gist,handel en verkeer stonden stil. De staking was begonnen by het werkvolk van het Blaauwhoedenveem,dat niet duldde dat één werkman meehielp lossen,die niet tot hun vereniging behoorde. Toen deze niet ontslagen werd,staakten de 58 vaste werklieden, en daarna ook de Spoorwegarbeiders,die niet gedoogden dat de trein goederen voor het Veem vervoerde. |