1. Hywel da uab cadell dywyssa6c kymry oll a weles y cymry yn camar6er6 or cywreitheu ac y dy6ynn6s

22. dylyir daly eyr ar yt namyn y pytheunos cyntaw yd heer. ac o

23. hynny yny del graun ny dylyir. ac or pan del graun y dylyir gwe-/

24. dy hynny. Pob gogaur or yd ymogoryo dyn ac ew catwet paub

25. y ogaur byt ryd yr yscrybyl. Sew yu y gogaur yt gwedy cywe-/

26. yryer y ar y tyr y tyuo arnau. a perllan a bressych a | llyn gwedy

27. y uedy neu y | gard hep uedy a gweyr sych a tho tey ac eu hachwyre

28. a | chenhyn a phob peth a uo perthynas y ard ac ew gwnaet yn-/

29. teu y ard yn gyn gadarnhet ac na allo yscrybyl y thorry a cen//

1. torrer ny dywygyr ydau ew eythyr yeyr a | guydeu. sew achaus yu ca-/

2. ny ellyr cayu racdunt. canys ehedec a allant. ar ysguboryeu a dylyant

3. eu bot yn agoret or pan el yr yscup gyntaw yndunt y ellug gwynt yn-/

4. dunt hyt galan gayaw. ac o llygryr yn hynny o amser dywycher ydau.

5. O galan gayaw allan cayer yr yscuboryeu ual y dylyher. sew ual y dy-/

6. lyir y gayu dody teyr bangor ar | y llogeyl a phet ar | y drus a t{ry} | ruym ar-/

7. nau deu ar | y gwegyl ac un recdy ac o thorryr dywycer ar yt ar yscu-/

8. baur. sew y dywygyr ysgup yach yn lle y glaw. O deruyd y | dyn cafael

9. yscrybyl ar yt a | bot amrysson hyt na chafat gater yn llu y deyllyat. O

10. deruyd llygru yt ac na odywedher yr yscrybyl ar yr yt. byt yn llu y per-/

11. chennauc (y perchenna) eu glanhau cany ellyr tystyolaeth ar anyueyl.

12. cet as dyweto paub y welet (r[.]) ny rymhya. Ny dylyir llu gweylyt am-/

13. danadunt cany rymhya cet adeuher os y p{er}chennauc ay dyheura. O

14. deruyt cael march dros gae yn yssu yt nyt yaun y daly namyn namyn \133\

15. dywyn llugyr ony dyheuryr. O deruyd cafael na march nac anyue-/

16. yl arall ay deu | troet ulaen ar yr yt ny dylyir y daly cany bu yn gubyl

17. ar yr yt. ac ny ellyr cubyl o aghubyl. ony glenheyr dywycer y ll6-/

18. gyr. O deruyd y dyn rydau y | gassec yn emyl yt ar ebaul yn llygru

19. yr yt ac na cafer y | daly cymerer y gassec or lle y | bo yndau a dycer

20. yr ty a | dalhyer yr ebaul. yn | y ty a | dycer y gassec yu lle ual cynt. a

21. llyna y gwyllt a deyly y dow. ac nyt ymchwel yn aghyureyth ar-/

22. nau. lloe ac uyn a mynneu nyt reyt yr deyllyat eu hellug dros

23. y ewyllys or pryt buy | gylyd. cany byd maru un lludyn yr y war-/

24. chae or pryt buy | gylyd. Ar teyru o hanner haw hyt aust ny dy-/

25. lyir eu daly nac ar yt nac ar wellt. canys yn yr amser hunn6

26. y | byd ter6yn y gwarthec p{ro}uaduy. Nyt yaun daly y teyru o aust

27. baed un amser yn mochyrua. Ny dylyir daly y meheryn ar bycheu//

1. o 6yl uyhagel hyt galan galan \134\ gayaw. Ny dylyir yr ystaluynnyeyt

2. o hanner ebryll hyt hanner meheuyn. Ny dylyir ebaul yn ol y uam a

3. hunn6 a | elwyr saeth | ebaul. Ny | dylyir daly moch ar yt ony chefyr yn

4. yscubaur neu ar weyrglaud o uyl yeuan hyt y calan. Puy | bynnac a

5. uynno gweyrglaud catwet o uyl padryc hyt galan | gayaw. Sew

6. yu gweyrglaud tyr dyuuynnyant namyn y weyr a chlaud yn | y gylch

7. Sew paham y cetwyr hyt galan gayaw urth dylyu y llad duy we-/

8. yth. Puy | bynnac a gafo yscrybyl ar y ryu weyrglaud honno kym{er}et

9. ohoney ual or yt. O deruyd ydau eu cafael arney ac nys godywaud

10. arney ket adeuer dyuuyn llugyr am wellt. Puy | bynnac a wnel cae

11. y cylch yt dalyet ar | y gwellt a uo yndau ual ar | yr yt. cany dylyir gw-/

12. elltpaur yna. Ny dyly nep gwellt cadu amgen a deu wellt cae a

13. gweyrglaud. ac os myn y | chadu cymeret croes y | gan yr argluyd a

14. chatwet honno ew. Namyn y dylyir daly yscrybyl ar yt o byda{n}t

15. wyllt ym buarth allan. ac yscrybyl dow eu gwarchae y meun.

16. ac allan ac o | byd yscrybyl (hydeyn) edeyn na chymysger. ac o | byd am-/

17. ryu na chymyscer. ac o dodyr y | gyt ruymer pob rey onadunt. y

18. moch nyt yaun eu ruyma6 namyn eu daly. yr yeyr ar guydeu yaun

19. yu eu ruymau yn eu daly. O deruyd y | dyn erchy guystyl am yt

20. ar oet guystyl ny dyly y roy namyn ar uystyl yt a | guystyl yt ny

21. dyguyd hyt galan gayaw. Puy | bynnac a dylyo hyt ar uach ay

22. o lugyr ysgrybyl y kynhayaw ay o brynu ac nas gouynno hyt ga-/

23. lan gayaw nys dyly. sew achaus nas dyly urth uynet y tymor

24. nat yaun y ouyn. canyt yaun gouyn y wluydyn yn | y gylyd. Puy-

25. bynnac a dalyo yscrybyl ac yn | y daly ew gwneuthur cywlauan pa-

26. gywlauan bynnac a wnelhoynt y deyllyat byeu y dalu canys dy-/

27. ly yr yscrybyl dyuot hep haul hep arhaul namyn talu yr deylly-/

28. ar yr eydau. Pa dyn bynnac a dalhyo ysgrybyl ket as ellygho y

29. bory ny chyll y ureynt yr gwneuthur gwell nor yaun. Puy | byn-//

1. dywuyn canys yaun yu tann6 ruyt. O deruyd da y dyn ac am

2. y da hunn6 roy oet oet \135\ ydau. a | chyn yr oet ca!fael or cynnogyn

3. y tal(l) a chynnyc ydau a dyweduyt na dyly ur!thot cany bu re-/

4. yt yr oet namyn yr ceyssyau y | da. Puy | bynnac a rodher oet ydau ne-/

5. ut eydau yr oet gwnaet ynteu a uynno ay arhos yr oet a talu kyn

6. nor oet. Pa anyueyl bynnac a ladho dyn bonhedyc a | cheyssyau or

7. genedyl dody galanas amdanau nys dylyant ket adeuer. Sew a-/

8. chaus nas dylyant cany eyll un dyn talu galanas ac na dylyant

9. talu y genedyl gweythret anyueyl eu car. ac urth hynny y mae

10. y | lle y telyr y llowrud yn lle y weythret. Puy | bynnac a | dylyo da y

11. arall a cheyssyau o!hanau talu da agkyuodedyn nys y gymryd da

12. agkyuodedyn nac yn tal nac yn 6ystyl. onyt na bo ar | y helu na-/

13. myn hynny. Sew yu da aghyuodedyn da ny allho y dyt y taler

14. ydau y gychwyn ganthau y ford y mynno. O deruyd y | dyn mynet

15. y hely a dechreu hely ac ellug ar anyueyl pa anyueyl bynnac uo

16. a chyuaruot cun segur ac ew a | lad y cun kyntaw ay cychwyn-/

17. nus byeuuyd onyt cun y | brenhyn uydant y rey segur a | llyna hyt

18. y dyly yr helyur kyntaw bot yr anyueyl ar y | helu yny ymchwelo

19. y uynep partha \136\ ac adrew ay gychwyn y | ar yr hely a chet boet y

20. cun yn hely ac ynteu gwedy ymadau ay gun ny dyly dym cet llad/

21. ho cun segur ew y reyn hynny byeuuyd. O deruyd y fordaul y ar

22. y ford gwelet anyueyl a | buru ergyt ay a maen ay a saeth y ar y

23. ford ay erlyt yny godywedo a dyly os medyr. ac nyt yaun ydau y

24. saythu nay erlyt onys medyr y | ar y ford.

25. P6y | bynnac a uynno hely pysgaut a chyuody pysc ohonau ay ym-/

26. lyt ac ar y ymlyt ew mynet y pysc yn ruyt arall o gyureyth y

27. cyntaf ay cyuoder byeuuyd. O deruyd y dynyon gwneuthur am-/

28. uod am hely pysgaut hep y | neyll y pysc kyntaw a ladher ymy.

29. hep y llall y dywethaw a lader y myneu ac ny las namyn 6n y gy//

1. ureyth a dy! weyt yny bo kyhydet dylyu rannu deu hanner.

2. O deruyd y dy!nyon hely pysgaut ac yn eu hely dyuot dynyon

3. urth eu llad a mynnu ran or pysgaut uynt ay dylyant o!ny

4. deruyd eu rody ar uden neu ar uacheu o deruyd hynny ny dylyant

5. dym. Teyr gorsed breynnyauc ysyd. gorsed argluyd a gorsed escob

6. a | gorsed abat. pob un onadunt a dyly cadu y orset truydau ehun.

7. O deruyd y ur un onadunt gwneuthur cam y ur y llall. ny dyly

8. neb onadunt gwneuthur yaun namyn y gorsed y argluyd ehun.

9. O deruyd y ur yr argluyd gwneuthur cam y orsed yr escob nac

10. aet ohoney heb wneuthur yaun. ac y!uelly gur yr escop y gorset

11. yr argluyd. yr argluyd pan uo maru yr escop a dyly y da eythyr

12. gwysc yr egluys ay llyureu ay thyr. a sew achaus y \137\ hynny pob da

13. heb p{er}chennauc dyfeyth brenhyn yu. y abat hagen ny dylyir namyn

14. y ebedyu. canys ket boet maru yr abat y clas ar canon wy a dyly

15. y da ew. Pob dadyl a uo y rygthunt ehun yneyt a | dyly or clas bar-/

16. nu udunt. Pob dadyl a | uo y rug abat ac argluyd yneyt yr argluyd

17. a dyly barnu y | gyt ac uy. O byd deu | argluyd a | llu gan bop un onad-/

18. unt yn | y wlat a dyuot dyn y erchy estyn ydau ar beth aghyuodedyn

19. ar tyr nyt rod eu rod ac nyt estyn eu hestyn yny uyper pyeyfo y

20. wlat onadunt. O deruyd y ucheluur roy y uab ar uab eyllt arglu-/

21. yd ay dyodew un dyd a bluydyn. neu a | uo muy y uab maeth ynteu

22. byeuuyd y tyr gwedy bo maru ony byd plant ac o byd plant ew

23. a dyly ran braut. O deruyd roy cymraes y alldut mab honno a | dy/

24. ly ran o drew tat ac ny dyly ran or tydyn breynnyauc hyt y trydy-/

25. dyn ony byd yr alltud yn wahalyaeth seys neu yn uydel a hunn6

26. ay ceyf yn dyannot ac o hunn6 y telyr gwarthec dyuach. Sew y-/

27. u gwarthec dyuach ran y tat y dody ar y genedyl canyt oes gene-/

28. dyl tat ay talo. O deruyd roy peth ym puyth ac nas gouynno dra-/

29. nnoeth nys dyly hyt yn oet un dyd a bluydyn ac yna duyn guystyl//

1. ual am da arall. Ebedyu maer kyghellaur punt. Ebedyu maer. cxx.

2. Ebedy6 cyghellaur. cxx. Ebedyu uchelwr. lxx. Ebedyu mab eyllt

3. o byd egluys ar | y tyr. cxx. ac ony byd. lxxx. Ebedyu alldut. iiii. ar

4. xx. Ebedyu gur ystauellauc. iii. ar. xx. Ebedyu ystauellauc o wre-/

5. yc. x6i. Nyt a ebedyu yn ol tyr kynyw. O deruyd gwahanu dyn a

6. thyr yn | y uywyt ay uaru ew gwedy hynny nyt a yr ebedyu yn ol y

7. tyr namyn yn ol y da ac ony byd dym da nyt a ebedyu namyn y dyfo-/

8. dy. neu uot mab ydau a hunn6 ay tal. Ny dyly na brodyr na cheuyn-/

9. dyru talu ebedyu ar tyr dyfodedyc cany chafant huy euo heb y bry-/

10. nu. Ebedyu pob suydauc a uo yn llys. lxxx. Ebedyu bonhedyc canhu-/

11. ynaul a mab ucheluur a gur kyuarwyssauc ebedyu a dylyir udunt

12. keny bo tyr yn eu llau. Sew y dyly y dalu urth ureynt y tyr yd he-/

13. nyu ohanau. ac ny tal y tat tros y mab y kywryu hunn6. O byd gur

14. a deu argluyd a thyr ydau a dan pob un onadunt ynteu a | dyly ta-/

15. lu ebedyu y bop un onadunt. O by gur a deu | dyr a dan argluyd

16. ynteu a dyly talu or tyr muyhaw y dylyet ohanau ebedyu. O der-/

17. uyd y gerdetwr alldut y gleuychu ar ford ay uaru. pa dyr bynnac

18. y | bo maru ew a tal. xxiiii. ebedyu ay da namyn hynny yr brenhyn.

19. O byt gwreyc. x6i. Ebedyu merchet y ryu wyr ry | dywedassam

20. ny uchow cymeynt ac eu hebedyu. Ny tal gwreyc byth namyn

21. un amobyr o gyureyth. a | sew y tal hunn6 urth ureynt y tyr yd

22. henyu o!hanau ac ny dyly nep talu drosty namyn ehun. (ac) ony byd

23. y roy ay or tat ay or brodyr ay or genedyl ac na chymero uach ar

24. yr amobyr ew ehun a dyly y dalu. Puy | bynnac a | treyssyo gwre-/

25. yc talet y hamobyr canys ny tal gwreyc namyn un amobyr;

26. urth ureynt argluyt y tyr hunn6 byt nac urth ureynt ureynt \138\

27. y genedyl namyn urth ureynt y gur yd aeth ydau. O try achaus

28. y telyr amobyr un onadunt o rod ac estyn ceny bo kywelogach.

29. o kywegolach gohoydauc keny bo rod ac estyn. Teyr merchet ny//

1. dylyir amobyr merch edlig. a merch brenhyn. a merch penteulu

2. cany dylyir ebedyu yu eu tadeu namyn eu hemys ac eu hannuyl

3. gun ac eu hebogeu ac eu harueu. merch ny dylyir canyt oes ay go-/

4. uynno ny dyly ynteu y uerch ehun. Ny dylyir y un gwa-/

5. halyaeth ebedyu yn herwyd y dylyet uaur y byt ryd ynteu o bop

6. dylyet uechan. Onyt hynn a deruyd ydau cymryt tyr ohana6 a

7. mynet ym breynt mab uchelwr. yr caythet hagen (t) y tyr a | gafo

8. ew a uyd kyn rydet a tyr mab uchelwr. ac o hynny allan amobyr

9. ac ebedyu a | tal ynteu ual y talo mab ucheluur kyn no hynny ny

10. taley namyn a daley yr edlyg. Amobyr merch penkenedyl a dys-/

11. teyn a maer kyghellaur punt o pob un onadunt. Pob kywry6

12. dyn or y dylyher amobyr ydau kymeynt yu amobyr y uerch ay ebe-/

13. dyu. amobyr merch pob pencerd ay ebedyu or a estynno argluyd

14. penkerdyaeth ydau yu. cxx. Pob cerdaur arall yny byt herwyd

15. y dylyet ehun (a) nac alltud uo na threw tadauc y!uelly y tal y am-/

16. obyr ay ebedyu. Pob penkerd or a estynno argluyd penkerdyaeth

17. ydau y brenhyn byeu ceyssyau offer ydau nyt amgen a thelyn y

18. un a | chruth y arall. a pybeu yr trydyt. ac uynteu a | dylyant pan

19. uoent uaru y adau yu brenhyn. Pob penkerd telyn a dyly y gan

20. y kerdoryon telyn gwedy yd ymadawoent a thelyn raun a mynn6

21. bot yn gerdaur kywethas a bot yn eyrchyat. xxiiii. y obyr. ac

22. a dyly o pob douot or a gafont nac o erchy nac o gyuarws ney-/

23. thyaur ran deu | 6r ceny bo yn | y lle os gouyn. Sew yu kyuarws

24. neythyaur. xxiiii. or neythyaur hyneyr beyrd. ac ynteu a | dyly

25. y wasanaeth ual gur medyannus arnadunt. Rey a dyweyt pa-/

26. nyu dyn amdyuenhedyc yu kyuarch kyfyll. Ereyll a dyweyt

27. panyu derwen a ladher yn agkyuarch ar trew tat p{ry}odaur a dy-/

28. lyu dody mantell arnau oy gudyau rac y welet a | bot yn warat-/

29. wyd yr trew tadauc y welet. Jorwerth uab madauc eyssyoes a//

1. dyweyt panyu hun yu kyuarch kyfyll yn yaun. Sew yu hynny pan

2. uo karr yn kyf yr llowrud oy ran or alanas. ac yn gouyn mae.

t. 101

3. y rennyr galanas wasgarauc.

4. xiiii. 6ii.

5. Tat. mam

6.

7. x. a | dymey x. a dymey

9.

10. xxxii. keuynderu. keuynder6.

12. 6iii. keyuyn. 6am ar tat ar brodyr ar chwy-/ keyuyn.

13. iiii. y gorcheyuyn. oryt y gyt ac ew sew y hynny. Gorcheuyn.

14. ii. y gorchau. lxxii. ual hyn rennyr un. ar | uge-/ Gorchau.

15. .i. y ney a gorchau. ynt ar y llowrud ay blant o Ney uab gorcha6.

16. bydant ydau ac o hynny t{ra}yan

17. ar y llowrud ar deuparth ar | y plant ony byd plant talhet ehun. ar tra-/

18. yan ar y tat ar uam. sew yu hynny. xxi. ereyll. ac o hynny y deuparth

19. ar | y tat ar trayan ar y uam. y trydyt trayan ar | y brodyr ar chwyoryd

20. sew yu hynny. xxi. ereyll. ac o hynny duy ar y braut ac un ar y chwa-/

21. er. y chyf y gweheneys y a thy. yna mae reyt yr llowrud mynegy

22. ydau y kyf. ual y mae y gerenhyt herwyd ry dywedassam ny uchow.

23. ac y gyt a hynny bot ydau o gyt!garant a uo dygaun y gadu bot yn

24. wyr a dyweyt. y llowrud. sew achaus y ma da kytgarant cany dyly-/

25. ant yr ([.]) \139\ estronyon na duyn dyn yg cerenyd nay wahanu ay gerenyt

26. O deruyd y | dyn llad arall a gwenuyn galanas deudyblyc a tal. canys

27. fyrnyc yu neu ynteu yn eneyt uadeu. am y | neyll alanas ay dyhenyd

28. ew yn ewyllys yr argluyd nay grogy nay losgy a | uynno. Os gwadu

29. a wna roet wat llad keleyn yn deudyblyc. sew yu hynny ll6. cccccc.

30. wyr y dynyon a wnel gwenuyn yr llad ereyll ac ew dewys yr arglu-/

31. yd udunt ay eu dyhol ay eu dyenyduu. os gwadant roent llu. cccccc.

|| wyr.//

1. Puy | bynnac a holo peth a dyuot yr maes ac yny maes kylyau ohana6

2. a bot yn well ganthau tewy no holy y gyureyth a at ydau tewy canys

3. ydyu yn | y dewys ay holy ay na holo cet gallo yr amdyfyn6r galu am

4. uraut ac o achaus y uot (ew) ew yn kylyau mynnu y dyuarnu or da

5. ny wyl y gyureyth bot yn yaun y dyuarnu or eydau nac oy haul na-/

6. myn can gurthodes yr oet y uynet heb un oet or maes. os ew a der-/

7. uyd roy mach ar a uarno y gyureyth ac eyste yn | y pleyt a | dechreu ho-/

8. ly a gwarandau atep a gwedy hynny ceyssyau oet urth porth a dy-/

9. weduyt y dylyu canys ym dewys yd uyw ac yna dyweduyt or am-/

10. dyfynn6r ket ryfo yth dewys nyt ydyu cany chygeyn gwarthal

11. gan dewys. ac neu dewysseyst tytheu holy ac urth hynny y dodaw uy-/

12. nheu ar | y gyu­reyth na dylyy dytheu gylyau sew y gwyl y gyureyth

13. yna nat oes annot ydau namyn gwneuthur kyureyth dylu

14. ac os ew a wna yr haulur adau y maes doter croes racdau nat el ac

15. od a galwet yr amdyfynn6r am uraut. ac yna y gwyl y gyureyth

16. y uot heb haul yn oes yr argluyd hunn6 a theyr | buu camlur6 yr

17. bren­hyn. a herwyd ereyll yn deudyblyc. am uor6yn gwreyc. gwedy

18. roder y ur a hytheu yn uoruyn a hep gysgu genthy ot darfey duyn

19. treys arney rey a dyweyt na dylyey cowyll. ereyll a dyweyt y dyly-/

20. ey. Nyny eyssyoes a dywedun puy | bynnac a dorro moruyndaut gwre-/

21. yc dylyu ohana6 talu ydy y chowyll. Puy | bynnac a ueychychoco \140\

22. gwreyc o luyn a perth namyn yny agho na orfo arney y ueythryn

23. namyn y cauyeu. sew achaus yu cany chauas hy grym y gur na

24. wyl y gyureyth dylyu ohoney hytheu bot yn eyssywedyc oy achaus

25. ew. Rey a | dyweyt nat mach mach gwreyc. nyny a dywedun bot

26. yn uach y mach a | rodo gwreyc ceny aller mach o wreyc. pan wato

27. gwreyc uach sew y gwata a | gwr y | gyt a | hy. canys gur a wata

28. pa dyn bynnac y bo haul arnau a gomet o!hana6 heb dyuot y wne-/

29. uthur yaun am yr haul ym pob dadleu y bo gomededyc ew o!hana6//

1. camlur6 a tal. O deruyd y dyuot ynteu yr dadleu ac ada6 o!hana6

2. y dadleu yn aghyureythyaul a galu or haulur am uraut o gyureyth

3. Sew a wyl y gyureyth y gywlauan y doeth yr haul amdaney y bar-/

4. nu yr haulur a chamluru ar yr amdyfynn6r am adau y maes yn ag-/

5. hyureythyaul ac yn oes yr argluyd byeyfo y maes y dyd hunn6 na

6. chafo yaun amdanau. O deruyt ydau ynteu dyuot yr maes a dyodew

7. haul ac atep o!hana6. a | barnu o gyureyth y uot yn golledyc honno

8. a gyll yn tragywydaul. Puy | bynnac a uynno gwneuthur kyureyth

9. ay gylyd cyntaw yu o!honey roy mach ar gyureyth ac gwedy hyn-/

10. ny eysted yn gyureythyaul. Sew mal y eystedyr yn gyureythyaul

11. eysted or brenhyn ay geuyn ar yr heul neu ar y dry!cyn.

12. ual na bo y uyneb ar | y drycyn. ay deu hyneyw un o pob tu

13. ydau ac odyna y gwyrda yn | y gylch. ay ynat llys rac y uron ac ynat

14. y kymut ar y neyll | tu yda6 ar efeyryat or tu arall ydau. a heol gy-/

15. uar6ynep ac ew y uynet yu uraut!le ac y dyuot ar duy | bleyt o pob

16. tu yr ford ar deu gyghaus y nessaw yr ford o pob tu ydy ar deu ber-/

17. chennauc haul yn | y perued. ar duy ganllau yn eythaw. a phleyt

18. yr amdyfynn6r a lla6 deheu ar | y ford. a phleyt yr haulur ay lla6

19. assu ar y ford. ar deu ryghyll yn seuyll uch pen y deu | gyghaus.

20

21. Gwyrda hyneyw .brenhyn. hyney([.]) \141\ Gwyrda.

23.

25.

27. kanllau. amdyffynn6r. kyghaus. kyghaus. haulur. kanlla6.

28.

29. Rigyll. Rygyll.//

1. ac yna gouyn yr (haulur) puy dy ganlla6. ac yna en/

2. wy puy ynt huy ac yna gouyner ydau a dyt ew colly neu gafael yn

3. eu pen huy. ac yna dywedet ynteu y dody. ac wedy hynny gouynner

4. yr haulur a dyt ynteu ym pen y bleyt y!syd y gyt ac ew. ac yna y ma-/

5. e yaun ydau ynteu dyweduyt dodaw. kolly a | chafael. ac yna y ma-/

6. e yaun kymryt y ganthun bot urth colly neu gafael am yr hyn ry

7. dywedassam ny uchot a honno a | elwyr yn dyllued ac odyna kyg-/

8. haused ac odyna kymeret yr ynat ar effeyryat ar rygyll y duy | gy-/

9. ghaused a datcanent ac aent allan a | barnent herwyd y duy gyg-/

10. heusaeth ac o byd reyt geyr kyuarch anuone{n}t gennat y ouyn y

11. me!6n ac wedy hynny doet ynteu y meun a chymeret

12. bot urth uraut. a mach ar | y obyr ac wedy hynny dat/

13. canet y uraut ac odyna byt dylys yr haul honno byth. O deruyd

14. dody gostec yn | y maes ac odyna anostegu o un yn | y maes teyr bu6

15. camlur6 arnau a | bot yn anolo y geyr hunn6 ac ydau ew ac yr

16. kyghaus. O deruyd y | dyn rody aryant neu ysgrybyl ar arall ac or

17. da hunn6 kywnewydyau ac elwha or nep y doeth atau a chey-/

18. ssyau or neb pyeyfo yr | aryant yr elu. Nyny a | dywedun na dyly-/

19. ir onyt amot ay duc ydau. canys nyt a s6llt a | dan dyebryt ac

20. urth hynny ny dyly namyn yr hyn a roes ar y llall. O deruyd y

21. dyn dyuot yn truydet dyn arall ac ar yscrybyl ganthau neu a da a-/

22. rall pan el ymdeyth ny dyly uynet ganthau nac epyl na theyl

23. na chludeyr na dym namyn kymeynt ac a | doeth ganthau o | byt

24. onyt amot ay duc ydau. O deruyd duyn huch y dyn yn lledrat a

25. meythryn o!honey epyl gan y dyn ay duc a guybot or perchenn-/

26. auc yn | y lle y | bo a cheyssyau ay hy ay y hepyl nys dyly namyn hy

27. ehun o byd ac ony byd ny dyly dym. canys nyt a sullt a dan dy-/

28. ebryt. Puy | bynnac a urthoto yaun o achaus tebygu y uot yn

29. argluyd ar haul a dylyu holy pan uynno gater ydau ynteu//

1. peydyau ac o pheyt un dyd a | bluydyn byt y haul yn haul dra | bluydyn a

2. honno (yn haul dra | bluydyn.) ny dylyir yaun uyth amdaney. O deruyd

3. y dyn duyn adauael yn aghyureythyaul tray cheuyn ar haul yn hyr.

4. ew a dywedyr na dyly kyureyth nyu gwnel. am yr hyn y gwnaeth

5. ew aghyureyth amdanau ew ry | atueruyt tracheuyn ar haul yn

6. yr ual kynt. O deruyt y | dyn uynet yn uach a | chyn teruynu yr ha-/

7. ul y uynet yn clauur neu yn uynach neu yn dywyll ny tybyco ef

8. dylyu o!hanau atep nyny a | dywedun dylyu o!hanau kywyrau a | ede-/

9. wys tra | uo byu. ac un or | lleoed ny dyly y (tat) mab bot yn lle y tat.

10. Sew achaus nas dyly canyt edewys dym oy da ydau namy \142\ wellys \143\

11. ny dyly ynteu seuyll trostau o | dym namyn y ewyllys. O deruyd y

12. dyn holy kyn oet na cholly na chafael yr hynny hyt y oet ny der-/

13. uyd ydau. O deruyd y dyn yn dydyeu dydon na cholly na cafael ny

14. byd yr hynny ony byd dody oet colly cafael yndunt ac os hynny

15. a dodyr cubyl a gollyr. ac y!uelly am tyr a dayar yn amseroed y dy-/

16. lyir eu carcharu. O deruyt y uoruyn dyweduyt ar 6r duyn tre/

17. ys y arney ar gur yn gwadu a dyweduyt o!honey hytheu yn atep

18. ony dugost ty treys y arnaw uy moruyn 6yw y etwa. sew y | barn

19. gyureyth y hedrech sew ay hedrych yr edlyg. O deruyd ydau yn-/

20. teu y chafael hy yn wreyc ny eyll y llall y wadu yna talet y gur y

21. dywaut hy arnau y treyssyau y chowyll. ay huynepwarth ydy

22. hy ay hamobyr yu hargluyd ay dylysruyd. O deruyd ydau ynteu y

23. chafael hy yn uoruyn byt hytheu ar ureynt moruyn ac na chollet

24. y breynt yr hynny nyt amgen yr y p{ro}uy. O deruyd duyn treys y ar

25. uoruyn ac yn | y treys honno cafael beychyogy ac na uypo hytheu

26. puy y tat ar argluyd yn mynnu amobyr a | hytheu yn dyweduyt

27. na dylyir ydy canys treys a ducpuyt y | arney ac na dylyir y un-

28. wreyc a dycer treys y | arney talu amobyr . Sew a dyweyt y gy-/

29. ureyth yna dyfody yr amobyr yr argluyd cany allus y chadu rac//

1. treys ac ew yn dylyu y chadu. cet amheuer hytheu am hynny ny

2. chefyr y genthy namyn y | ll6 ehun ar uot yn wyr a dyweyt. Sew

3. y bernyr mab y ryu wreyc honno urth genedyl y uam y ureynt y/

4. ny uypo puy uo y tat. O deruyt y ur dyweduyt bot gwreyc yn 6e-/

5. ychyauc ar wreyc yn gwadu ar | gur yn adew ar argluyd yn my-/

6. nn6 yr amobyr talet y | gur y!syd yn adew canyt oes wat tros way-/

7. ssaw. O deruyd damdug peth a gwerth arna6 o gyureyth a bot

8. yn wy y damdug nor gwerth. k{yureyth}. yr yneyt a dylyant edrych ay

9. cam y damdyghuyt ac os cam gwneler arnau cyureyth anudon.

10. Sew yu hyny nau. xx. camlur6. ar egluys yn | y ol. O deruyd y | dyn

11. gyrru peth ar arall y greyryeu a gwedy y gyrr y dyheurau hunn6

12. a | elwyr yn gyu­reyth anudon. cany eyll na | bo anudon y neyll l6

13. onadunt. O deruyt y dyn gyrru brau ar arall ac or brau hunn6

14. colly y eneyt or dyn edrycher pa herwyd y gyrruyt y | brau. ay yn

15. herwyt brau ay yn herwyt peth arall. ac os yn herwyt peth ar-/

16. all y | byd maru ny dywygyr. os herwyd y dyn a oruc y | brau y col-/

17. les y | llall y eneyt taler y | alanas. Puy | bynnac a dyco creyryeu y da-/

18. dle6 ac eu ceyssyau or pleyt arall a | oed yn | y erbyn y creyryeu a do-/

19. eth canthau ew. Nyny a | dywedun na dyly ew y creyryeu hynny

20. yny darfo y dadleu hynny allan cyfredyn uyd creyryeu y baub y/

21. n | y maes. Nyt reyt creyryeu yn dadleu a | wnelher y meun myn-/

22. went can | y6 plas y creyryeu. O deruyd bot kyureyth yn dadleu

23. ac na bo creyryeu yn | y maes. Nyny a | dywedun na dylyr oet y ge-/

24. yssyau y creyryeu namyn tra gatwo yr ynat y uraudle a hynny

25. yn ewyllys yr ynat. O deruyd y ynat barnu cam ay amheu am-/

26. daney ac na kynykyer guystyl yn | y erbyn kyn cyuody oy uraut-/

27. le onys myn ny dyly y gymryt uyth wedy hynny. Try chadarn

28. byt argluyd adrut a dydym. Sew achaus yu maen dros yaen yu

29. argluyd. Sew yu (y) drut dyn yn6yt ac ynuyt ny ellyr kymell dym//

1. namyn y ewyllys. Sew yu dyn dydym dyn heb da ydau. ac urth hy-/

2. nny ny elly kymell dayn lle ny bo.

3. \144\ Teyr pro6edygaeth a ellyr ar any6eyl. 6n y6 p6y | bynnac y lladher

4. y ky o dyweyt y 6ot yn wgeylky ef a dely y pro6y. yr eyl y6

5. o d{er}6yd y dyn llad ky o acha6s y 6ot yn kyndeyrya6c a g6rth6-/

6. yneb6 yda6 o perchenna6c y ky a dywed6yt nat oed kyndey-/

7. rya6c y dyn ay llada6d a dely y pro6y. Sef mal y dely yr

8. ry | welet yn emlad ef a ch6n ac a dynyon. ne6 ry welet g6e-/

9. dy ry ess6 y ta6a6t. Trydyd y6 ky kyne6odyc o | lledyr

10. ef a deleyr pro6y arna6 y 6ot yn kyne6odyc ar 6rath6

11. dynyon neb ar wneyth6r ky6la6ane6 ereyll.

12.

13. \145\ Mae e | lle enheueret e | telir sarhaet Jd deu | din heuet eu | brein

15. eu idau a | hono a | telir idau heruet Juerein. A | oes un | lhe e | bar/

16. no enad braut en | i uaratdele ni | ddeleher emustalau ac eef oes en | e

17. lhe e | mae nauet taudauc enad anbraut. Mae e | lle e | tal estraun o

18. alanas kemint a | braut en | e | lle enucier (ardd)ar | alanas maab a | d/

19. duco i | uam i | kenedel aralle J | kan e | neb a | ueicus drostau. Pa tri | e/

20. derin g6illt ni | dele neb e llat (heb kaniat) ar | dir arall ac o | lletyr

21. mae e | dial sef eu e | tri hene kicuaran ac | garan ac erer sef e | uu e | di/

22. al am bob | un camlure ac ir neb bieufo e | tir deugein. A | oes gurt tei/

23. r | punt o | leddrat gan | damtuc kefreisial arnau ni | deleher na dirue

24. na dihenid Mae e | den a | deteleir i | ddale pa | le benac e | ker a | etdune/

25. het er | ecgues ac ena i | hellhug mab doolef a | diuco tat keflauan

26. dorstau hunu e6e Bei darfei eillau pen den ac ef en kesku ac

27. na 6etut mae e | dial a | deleir am!danau hun ev e | dial diru emlad